Świerki - tunele kolejowe

[Karolina Kot]

Na zachód od wsi Świerki (Königswalde), znajdującej się w powiecie kłodzkim, w gminie Nowa Ruda, na linii kolejowej łączącej Wałbrzych z Kłodzkiem, pomiędzy przystankami Świerki Dolne i Bartnica, znajdują się dwa bardzo ładne i bardzo ciekawe tunele kolejowe.
Wytyczono je pod wzgórzem zwanym Świerkową Kopą (609 m n.p.m.) w dwóch etapach.
Starszy jest tunel południowy. Powstał w latach 1876-1879, podczas budowy linii kolejowej, czyli jest rówieśnikiem słynnego wiaduktu z Ludwikowic Kłodzkich.
Ze względu na wzmożony ruch na trasie trzydzieści lat później zdecydowano się wydrążyć tunel północny. Powstał on w latach 1909-1912 - informuje o tym fakcie data umieszczona nad wlotem do tunelu. Na oko widać, ze posiada nieco inną konstrukcję. Długość pierwszego tunelu wyniosła 1171 metrów, a drugiego - 1168 metrów.

Lokalizacja
Zdjęcia wykonałam w listopadzie 2019 roku.

Nie zdecydowałam się wejść głębiej do tunelu. Tchnęło z niego grozą, wystraszyłam się.
Dopiero w domu doczytałam, że z miejscem tym związana jest pewna tragiczna historia.

W lutym 1945 roku jadący w kierunku Wałbrzycha pociąg medyczny z rannymi oraz personelem medycznym uległ awarii w tunelu pod Świerkową Kopą. Ze względu na duży spad torowiska, skład z niesamowitym pędem zaczął cofać się w kierunku Kłodzka. Na stacji Ludwikowice Kłodzkie został skierowany na wznoszący się pod górę boczny tor. Spodziewano się, że jadąc pod górę, pociąg wyhamuje. Jednak kozioł oporowy nie wytrzymał uderzenia i skład z ludźmi na wysokości osiedla Orkany runął w dół, zapalając się. Oficjalnych danych na temat tego wypadku nie podano, ale prawdopodobnie było bardzo wielu zabitych.

- Wikipedia
Wygląda na to, że ten boczny tor zachował się do dziś.
Lokalizacja miejsca katastrofy
Przebycie drogi do Ludwikowic zajęło kilka dobrych, długich minut. Ludzie w pociągu musieli przeżywać straszliwe chwile. Zapewne krzyczeli w śmiertelnym strachu.
Wcześniej tą samą trasą przejeżdżały całkiem inne transporty. Te były całkowicie ciche. Zmierzały tutaj.

Dolny Śląsk jest przepiękny, ale posiada tragiczną przeszłość. Albo się to zaakceptuje i pokocha, albo należy zamieszkać gdzieś dalej.

[Karolina Kot]

Zaintrygowała mnie ta katastrofa. Oczywiście nie dawała mi dziś spokoju cały dzień. Zaczęłam szukać.

Ciekawy opis znalazłam na stronie Nowa Ruda Neurode Tajemnice, zagadki, historia

Początek roku 1945. Zwycięska jak dotąd armia hitlerowska, przegrywa już na wszystkich frontach II wojny światowej. Tysiące brudnych i wycieńczonych żołnierzy niemieckich w milczeniu wycofuje się w głąb Rzeszy. Przez Dolny Śląsk przetaczają się niezliczone ilości przerażonych uchodźców oraz konwoje z rannymi.
W mroźny, lutowy poranek zawiadowca stacji Ludwigsdorf (dziś Ludwikowice Kłodzkie) przepuszcza pociąg specjalny jadący z Glatz (Kłodzko) do Waldenburg (Wałbrzych). Lokomotywa ciągnie blisko 30 wagonów wypełnionych po brzegi rannymi żołnierzami, uchodźcami oraz sprzętem nieznanego przeznaczenia ukrytymi pod szarymi plandekami. Kolejny przystanek, Nider Königswalde (Świerki Dolne), cały skład mija już bardzo wolno, by po chwili z piskiem zatrzymać się w pobliskim tunelu. Kilku ludzi z obsługi wyskakuje z wagonów i nerwowo krząta się przy ostatnich wagonach. Po kilku minutach nerwowa krzątanina zostaje przerwana nagłymi krzykami. Niewielka grupa robotników wybiega z tunelu. Tuż za nimi, z ciemności, powoli wyłaniają się dwa wypełnione rannymi wagony.
W tym miejscu należy przypomnieć że trasa Kłodzko – Wałbrzych to istny górski szlak kolejowy, różnica poziomów pomiędzy Kłodzkiem a Bartnicą wynosi dokładnie 250 metrów!
Odczepione wagony coraz szybciej zaczęły się staczać w kierunku Ludwigsdorf oraz Neurode (Nowej Rudy). Zaledwie po kilku chwilach, rozpędzone wagony mkną przez perony Ludwigsdorf i z łoskotem wpadają na most kolejowy. Zaalarmowane służby przekładają zwrotnicę i kierują pędzące wagony na bocznicę znajdującą się tuż za mostem. Bocznica ta, wykorzystywana przez pobliską kopalnię Wenzeslaus (po 1945 Kopalnia Wacław) była torowiskiem wznoszącym się o kilka metrów ponad tor główny. Toczące się, już z ogromną prędkością, wagony wjeżdżają na bocznicę i z impetem uderzają w barierę kończącą tor. Zapora pęka, a wagony wylatują w powietrze i lądują w szczerym polu, na wysokości osiedla górniczego Gabersgrund (Orkany). Pogięte i zniekształcone konstrukcje wagonów wbijają się na kilka metrów w ziemię. Ludzie, którzy znajdowali się w ich wnętrzu, w jednej chwil zostali zmiażdżeni, a ich szczątki zostały rozrzucone wokół. Wybucha pożar. Mieszkańcy pobliskiego osiedla oraz pracownicy stacji w Ludwigsdorf przybywają z pomocą bardzo szybko. Niestety, niemal wszyscy znajdujący się w wagonach zginęli na miejscu. Kilka ciał było niemal doszczętnie spalonych. Tego dnia życie straciło ponad 60 osób, wg niepewnych danych pochowani zostali w zbiorowej mogile w Ludwikowicach Kłodzkich. Ze względów propagandowych informacje o tragedii nigdy nie dotarły do prasy.
Dziś rzadko kto wspomina o tej katastrofie, do dziś też nie wiadomo gdzie znajduje się grób ofiar ludwikowickiej katastrofy kolejowej.

Czyli odczepiono dwa ostatnie wagony i to one zsunęły się po torowisku do Ludwikowic. I cało przejechały przez monumentalny wiadukt kolejowy!
No i na koniec ta zbiorowa mogiła, o której nic już dziś nie wiemy.

Niesamowita historia.

[Jarek]

Dla mnie , miłośnika infrastruktury kolejowej to miejsce, te tunele są przepiękne! Na tej trasie są Pani Karolino jeszcze dwie pary tunelów. A co do tych dwóch widocznych na zdjęciach tuneli to przy długości ponad 1 km i trakcji parowej wykonano we wnętrzu góry po trzy sztolnie wentylacyjne odprowadzające spaliny do komina wentylacyjnego. Ciekawe jak wygląda ujście komina w terenie. Chciałbym tam kiedyś pojechać z kamerą...

[Karolina Kot]

Dla mnie, miłośnika infrastruktury kolejowej to miejsce, te tunele są przepiękne! Na tej trasie są Pani Karolino jeszcze dwie pary tunelów. A co do tych dwóch widocznych na zdjęciach tuneli to przy długości ponad 1 km i trakcji parowej wykonano we wnętrzu góry po trzy sztolnie wentylacyjne odprowadzające spaliny do komina wentylacyjnego. Ciekawe jak wygląda ujście komina w terenie. Chciałbym tam kiedyś pojechać z kamerą...

Czytałam o tych kanałach wentylacyjnych, podobno są wspólne dla obu tuneli. Na szczycie Świerkowej Kopy stoi sobie także (obok nadajnika) stara wieżą triangulacyjna.
Może kiedyś starczy mi czasu, żeby się tam wybrać.

[Karolina Kot]

Może kiedyś starczy mi czasu, żeby się tam wybrać.

Ech... Cała ja.
Pojechałam tam dziś, ta opowieść po prostu nie dawała mi spokoju.
Po pierwsze - odwiedziłam miejsce katastrofy kolejowej z Nowej Rudy, znajdujące się nieopodal przysiółka Orkany (Gabersgrund). Nie jest w żaden sposób upamiętnione. Nasyp zachował się w dobrym stanie, a obok niego stoi uschnięte, poskręcane drzewo.
Zdjęcia z dzisiaj (23 listopada 2019 roku).

Na początek Orkany, które okazały się być uroczą, malutką osadą domków:

Przysiółek Orkany (1).JPG (130.45 KiB) Przejrzano 10084 razy

Przysiółek Orkany (3).JPG (78.08 KiB) Przejrzano 10084 razy

Przysiółek Orkany (2).JPG (79.8 KiB) Przejrzano 10084 razy

Przysiółek Orkany (4).JPG (63.82 KiB) Przejrzano 10084 razy

Przysiółek Orkany (5).JPG (66.59 KiB) Przejrzano 10084 razy

I miejsce katastrofy kolejowej z lutego 2019 roku:

[Karolina Kot]

Tak wygląda zachodni wylot tunelu z bliska.
Jeszcze trochę połażę po takich miejscach, to i może na jaki złoty pociąg trafię?
Na razie trafiłam na dziurę w mostku i mało brakło, a Archimedesa znowu by trzeba było wyciągać. Na szczęście tym razem sam się jakoś wygramolił.
Stare, dobre powiedzenie mówi, że im samochód bardziej terenowy, tym traktor dalej po niego musi jechać.

[Karolina Kot]

No i te nieszczęsne wywietrzniki na koniec. Konia z rzędem, kto mi powie, jak takie coś może wyglądać?
Trafiłam na coś takiego:

[Karolina Kot]

Oraz na takie coś. Obydwa miejsca są położone dokładnie nad tunelem. Ale czy to to?

[Jarek]

Brawo !!! Widzę, że temat się rozkręca, mamy w Polsce ze 25 tuneli kolejowych w tym z 17 jest na Śląsku, dlatego będzie Pani Karolino gdzie zaglądać! Co do wentylacyjnych szybów to możemy się posiłkować informacjami od naszych południowych sąsiadów , bo na Słowacji mają tunelów ponad 75, a ich suma długości pozwoliłaby na zorganizowanie maratonu biegowego. Przekrój takiego szybu jest spory 2-4 metrów średnicy.

railpagevetracka.jpg (188.12 KiB) Przejrzano 10047 razy

Tu widok od dołu.
A u góry to wygląda przykładowo tak:

vetracia-sachta-nad-tunelom-zsr.jpg (163.53 KiB) Przejrzano 10047 razy

Ja myślę, że te elementy wystające na zewnątrz zostały zmodyfikowane jak przestały tam jeździć parowozy. Niestety rozwiązać ten problem można tylko od dołu do czego Panią nie namawiam, a wręcz odwodzę.
Jeszcze taki historyczne widoczki dostępne w necie:

Tunel_kolejowy_pod_Swierkowa_Kopa_Swierki_436129.jpg (191.49 KiB) Przejrzano 10047 razy

Tunel_kolejowy_pod_Swierkowa_Kopa_Swierki_8329420.jpg (198.74 KiB) Przejrzano 10047 razy

[Karolina Kot]

Obydwa zaprezentowane wyżej zdjęcia pochodzą z portalu internetowego polska-org.pl (przed 2018 rokiem noszącego nazwę Wratislaviae Amici), z którym ostatnio praktycznie się nie rozstaję.
Kiedy coś ciekawego wypatrzę na starych mapach - najpewniej oni już tam dawno temu byli.

A ja tymczasem zajrzałam na cmentarz do Ludwikowic Kłodzkich. Zachowało się tu kilka ciekawych, starych nagrobków oraz ładny pomnik upamiętniający ofiary I Wojny Światowej.
Najpewniej gdzieś w obrębie tego właśnie cmentarza znajduje się zbiorowa mogiła ofiar tragicznych wydarzeń w tunelu pod Świerkową Kopą.
Oczywiście nie znalazłam jej, ale miałam kilka podejrzeń odnośnie lokalizacji.
W końcu odpuściłam i przestałam biegać po cmentarzu. To nie miało sensu.

Pomnik nagrobny (1).JPG (97.35 KiB) Przejrzano 10011 razy

Pomnik nagrobny (2).JPG (106 KiB) Przejrzano 10011 razy

Pomnik nagrobny (3).JPG (80.73 KiB) Przejrzano 10011 razy

Pomnik nagrobny (4).JPG (116.28 KiB) Przejrzano 10011 razy

Za dużo tu różnych historii. Prezentowany wyżej pomnik z tablicami inskrypcyjnymi w języku polskim i niemieckim to zapewne czyjś dawny grobowiec rodzinny. Obecnie pełni role miejsca pamięci. Wszystko się tu poplątało i wymieszało.
Rzadko mi się to zdarza, ale pomodliłam się. Za wszystkich.