Kopalnia rud cynku i ołowiu "Pomorzany"

RUBEX · Postautor: **RUBEX** » czwartek 07 lut 2019, 07:36

Kopalnia Pomorzany jest ostatnią kopalnią rud cynku i ołowiu w Polsce. Jej historię ciężko streścić w jednym poście, dlatego też będę się przemieszczał poszczególnymi obiektami naziemnymi- szybami górniczymi, pomnikami czy też budynkami związanymi z kopalnią. Na razie jednak muszę wspomnieć o ważnym podziale- kopalnia składa/ składała się z następujących części:
- kopalnia "Bolesław"-zamknięta w 1998; ostatni szyb zlikwidowany w 2003
- kopalnia "Olkusz"- zamknięta w 2003; działa do dziś w kopalni "Pomorzany" nazywanej także "Olkusz- Pomorzany"
- kopalnia "Pomorzany"- najmłodsza (otwarta w 1974), jej likwidacja rozpoczęła się w 2014, i ma potrwać do 2020 roku.
Kopalnie należą do ZGH "Bolesław", i zatrudniają około tysiąca górników.
Sporo o szybach tej kopalni pisze na Wikipedii

Tymczasem opisu kopalni nie zacznę od najlepiej widocznych szybów- na pierwszy rzut idzie szyb Wentylacyjno- podsadzkowy WP-1. Jest on zlokalizowany blisko samego centrum Olkusza, a mimo to długie lata nie miałem pojęcia o jego istnieniu. Mieszkańcy okolicznych ogródków działkowych wspominają że stała tu żółta, stalowa wieża wyciągowa rozmiarów słupa z prądem (osobiście nigdy jej nie widziałem, nie bywałem w tamtym czasie w tej okolicy toteż nie mogę tego potwierdzić). Do dziś zachowała się konstrukcja z szyn kolejowych na przeciwko głównej bramy szybu postawiona tu po kilku wypadkach (uszkodzenie płotu działki) z udziałem wywrotek wiozących piasek podsadzkowy. Obiekt został zlikwidowany dosyć dawno temu- dziś zostało ogrodzenie, dekiel szybu, lampy oświetleniowe oraz... wychodek. Zdjęcia pochodzą ze stycznia 2019 roku.
WP-1 na Wikimapii

RUBEX · Postautor: **RUBEX** » czwartek 07 lut 2019, 07:39

A teraz razem jeden z ciekawszych szybów na tej kopalni- "Stefan". Działa on od początku istnienia kopalni "Olkusz" (początek lat 60.), niegdyś jako szyb materiałowy a obecnie zjazdowy dla obsług pomp odwadniających. Szyb ma kilkunastometrową niewielką betonową wieżę, i osiąga poziomy 237 m.n.p.m.- główny poziom eksploatacyjny tej kopalni (a więc niewiele ponad 100 metrów głębokości), oraz starszy 251 m.n.p.m.. Przed nadszybiem często stoją kopalniane wagoniki.
Lokalizacja szybu "Stefan"

RUBEX · Postautor: **RUBEX** » czwartek 07 lut 2019, 07:51

Najbardziej rozpoznawalnym szybem, doskonale widocznym z drogi krajowej 94, jest szyb Chrobry. Powstał on w roku 1970 jako główny szyb zjazdowy. Obecnie zjeżdża się tędy bardzo rzadko, a szyb służy jako wdechowy. Ma on dużą, stalową wieżę, bliźniaczą do szybu "Dąbrówka" tej samej kopalni, z tym że w kolorze niebieskim. Według niektórych danych ma ona nawet 70 metrów wysokości, a w 2003 roku przewodniczący tutejszej Solidarności przeprowadził na niej jednodniowy, udany strajk w obronie miejsc pracy. Szyb osiąga poziom 238 m.n.p.m.
Lokalizacja szybu

RUBEX · Postautor: **RUBEX** » czwartek 07 lut 2019, 09:18

Pomiędzy szybami "Chrobry" oraz "Stefan" znajdował się jeszcze szyb "Bronisław". Posiadał stalową, jednozastrzałową wieżę wyciagową, niestety wyburzoną w 2006 roku. Jedyne zdjęcie jakie udało mi się znaleźć pochodzi ze strony Visit Małopolska.

: 2019-02-07 09.15.52.png (237.42 KiB) Przejrzano 13723 razy

I jeszcze zdjęcie z jednego z PRL-owskich przewodników z lat 60 przedstawiające jeden z trzech ostatnio opisanych szybów.

: 2019-02-07 09.20.19.png (189.68 KiB) Przejrzano 13723 razy

RUBEX · Postautor: **RUBEX** » czwartek 07 lut 2019, 15:31

Niedaleko głównego zakładu znajduje się szyb wentylacyjno- podsadzkowy WP-2. Na terenie jest rozdzielnia elektryczna, kilka budynków z szybem, sitem do którego zrzucany jest piach oraz zespołem wentylatorów.
Lokalizacja

RUBEX · Postautor: **RUBEX** » czwartek 07 lut 2019, 15:37

A przy szybach "Chrobry", "Stefan" i "Bronisław"znajduje się cały zakład przeróbczy kopalni wraz z ciepłownią oraz oczyszczalnią. Jest tu także kanał, którym zrzuca się wody kopalniane do koryta rzeki Baby a dalej do Sztoły.

RUBEX · Postautor: **RUBEX** » czwartek 07 lut 2019, 16:02

Główny szyb kopalni "Pomorzany"- szyb "Dąbrówka", wydrążony około 1974. Obok niego stoi także niewielka kotłownia, rozdzielnia elektryczna oraz upadowa "Franciszek".
Lokalizacja

: IMG_5159.JPG (69.58 KiB) Przejrzano 13715 razy

: IMG_8698.JPG (188.28 KiB) Przejrzano 13715 razy

: IMG_5160.JPG (122.86 KiB) Przejrzano 13715 razy

: IMG_5156.JPG (142.01 KiB) Przejrzano 13715 razy

: IMG_8693.JPG (158.82 KiB) Przejrzano 13715 razy

: IMG_8699.JPG (140.98 KiB) Przejrzano 13715 razy

Nieopodal kopalnia prowadzi wydobycie piasku. Po drugiej stronie tej piaskowni znajduje się baza rakietowa w Hutkach. Cypel widoczny w centrum wyrobiska został zachowany z powodu odkryć archeologicznych, a między innymi wydobycia belki ściętej 5 tysięcy lat temu.

: IMG_8692.JPG (146.77 KiB) Przejrzano 13715 razy

A przy samym zakładzie biegnie kanał Roznos (zaczyna się już nieopodal kopalni "Olkusz", a tutaj są do niego zrzucane dodatkowe wody podziemne). Obok stoi jakaś pusta rudera, prawdopodobnie miała coś wspólnego z gospodarką wodną szybu.

: IMG_8694.JPG (178.14 KiB) Przejrzano 13715 razy

: IMG_8695.JPG (213.26 KiB) Przejrzano 13715 razy

: IMG_8699.JPG (140.98 KiB) Przejrzano 13715 razy

: IMG_8697.JPG (248.75 KiB) Przejrzano 13715 razy

RUBEX · Postautor: **RUBEX** » czwartek 07 lut 2019, 16:18

Idąc dalej na północ można dotrzeć do szybu wentylacyjnego z lat 80. (szyb "Zachodni"). Jest on jednym z szybów powstałych po śmiertelnym podziemnym wybuchu metanu, po których kopalnię "Pomorzany" zaliczono do metanowych.

: IMG_8682.JPG (206.27 KiB) Przejrzano 13714 razy

Ostatni chyba szyb, którego zdjęcia mam pod ręką to szyb "Mieszko". Był on szybem zjazdowym ciężkich maszyn i miał nawet całkiem dużą infrastrukturę ze stalową wieżą szybową, jednak po tym jak zastąpiła go upadowa "Franciszek", stał się niepotrzebny i zapomniany. W roku 2009 rozebrano większość budynków z wieżą wyciągową. Obecnie stoi jeszcze rozdzielnia elektryczna, oraz zielona budka , w której znajduje się zejście do szybu.
Lokalizacja szybu "Mieszko"

Postautor: **Karolina Kot** » sobota 09 lut 2019, 19:42

Kilka "widoków ogólnych":

Postautor: **Karolina Kot** » sobota 09 lut 2019, 19:45

A poniżej zbiór minerałów, znajdujący się w mojej kolekcji. Wszystkie okazy pochodzą właśnie z kopalni "Pomorzany". Większość z nich jest w bardzo dobrym stanie, chociaż ten przeklęty markasyt już się kompletnie rozsypał w biały proch, utleniwszy się złośliwie.
Fakt, kilka lat temu potraktowałam go nierozsądnie szczoteczką i wodą z mydłem...