Ząbkowice Śląskie - relikty latarni gazowych

Moderator: Velder

Posty: 27829
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Ząbkowice Śląskie - relikty latarni gazowych

Postautor: Karolina Kot » środa 06 paź 2021, 06:56

W Ząbkowicach Śląskich (Frankenstein) już w XIX wieku pojawiło się oświetlenie miejskie. Początkowo (rok 1823) były to zawieszone nad ulicami na łańcuchach lampy olejowe, a następnie naftowe.

W dniu 1 października 1863 roku wiele się jednak zmieniło na lepsze: miasto rozświetliły wówczas pierwsze latanie gazowe, do których gaz dostarczany był z gazowni znajdującej się w rejonie dzisiejszej ulicy Dalekiej. Lamp stopniowo przybywało, miejskie oświetlenie modernizowano systematycznie aż do chwili, gdy wprowadzony został prąd elektryczny i wysłużone, ale klimatyczne gazówki z koszulkami Auera zostały wyparte przez jaśniejsze, ale dające mniej miłe dla oczu światło lampy elektryczne.

Jednak do dziś tu i ówdzie na terenie Ząbkowic zauważyć można mniej lub bardziej czytelne pozostałości po dawnym publicznym oświetleniu gazowym: ślepo zakończone przyłącza, fragmenty rurek, a nawet uchwyty samych lamp, w większości pochodzących zapewne z końca XIX wieku (przeprowadzono wówczas wymianę i modernizację oświetlenia w całym mieście).
Niesamowicie ciekawie wygląda konfrontacja tych reliktów z archiwalnymi zdjęciami, które potwierdzają miejsca mocowania dawnych lamp.

Zapraszam na nietypowy, industrialny spacer po mieście w poszukiwaniu starych rurek gazowych. Zapewniam, że będzie on całkiem ciekawy!



Rozpoczniemy go pod zabytkowym, XIX - wiecznym ratuszem.
Po obu stronach schodów wiodących do głównego wejścia, na kamiennej balustradzie, dostrzec można mosiężne "łapki", przywodzące na myśl rzeźby przedstawiające lwy lub inne dzikie stworzenia. Bystre oko dostrzeże również dochodzące doń od dołu metalowe rurki.
Relikty te to nic innego, jak pozostałości po dwóch ozdobnych latarniach gazowych, zdobiących niegdyś ratusz. Potwierdzenie znaleźć można na archiwalnych fotografiach.
Załączniki
Ratusz (1).JPG
Ratusz (1).JPG (63.89 KiB) Przejrzano 3383 razy
Ratusz (2).JPG
Ratusz (2).JPG (56.43 KiB) Przejrzano 3383 razy
Ratusz (3).JPG
Ratusz (3).JPG (78.93 KiB) Przejrzano 3383 razy
Ratusz (6).JPG
Ratusz (6).JPG (86.5 KiB) Przejrzano 3383 razy
Ratusz (5).JPG
Ratusz (5).JPG (84.65 KiB) Przejrzano 3383 razy
Ratusz (4).JPG
Ratusz (4).JPG (56.88 KiB) Przejrzano 3383 razy
Ratusz (7).JPG
Ratusz (7).JPG (58.32 KiB) Przejrzano 3383 razy
Ratusz (8).JPG
Ratusz (8).JPG (73.55 KiB) Przejrzano 3383 razy
Ratusz (9).jpg
Ratusz (9).jpg (34.16 KiB) Przejrzano 3383 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27829
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Ząbkowice Śląskie - relikty latarni gazowych

Postautor: Karolina Kot » środa 06 paź 2021, 06:57

Spod ratusza przespacerujmy się teraz w kierunku słynnej Krzywej Wieży oraz gotyckiego kościoła pod wezwaniem św. Anny.
Świątynię otacza stary mur, stanowiący granicę dawnego, średniowiecznego, przykościelnego cmentarza.
Dokładniejsze oględziny kamiennego ogrodzenia wywołają uśmiech na twarzach. No bo i jak tu się nie uśmiechnąć na widok nieźle zachowanych opraw dawnych lamp gazowych? Znajdziemy ich tu aż trzy.

Pierwsza latarnia, z całkiem pokaźną rurką do gazu, wieńczy sklepienie bramy w murze od strony ulicy świętego Wojciecha. Wystarczy na nią spojrzeć i nie ma żadnych wątpliwości, z czym mamy do czynienia.
Załączniki
Latarnia gazowa I (1).JPG
Latarnia gazowa I (1).JPG (83.86 KiB) Przejrzano 3382 razy
Latarnia gazowa I (2).JPG
Latarnia gazowa I (2).JPG (26.23 KiB) Przejrzano 3382 razy
Latarnia gazowa I (4).JPG
Latarnia gazowa I (4).JPG (85.41 KiB) Przejrzano 3382 razy
Latarnia gazowa I (3).JPG
Latarnia gazowa I (3).JPG (87.08 KiB) Przejrzano 3382 razy
Latarnia gazowa I (5).JPG
Latarnia gazowa I (5).JPG (85.32 KiB) Przejrzano 3382 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27829
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Ząbkowice Śląskie - relikty latarni gazowych

Postautor: Karolina Kot » środa 06 paź 2021, 06:57

Drugi relikt latarni gazowej odszukamy przy bramie położonej po drugiej stronie kościoła, od strony ulicy Krzywej, tuż przy Domu Kauffunga czyli dzisiejszej Izbie Pamiątek Regionalnych.
Załączniki
Relikty latarni gazowych (1).JPG
Relikty latarni gazowych (1).JPG (108.64 KiB) Przejrzano 3381 razy
Relikty latarni gazowych (3).JPG
Relikty latarni gazowych (3).JPG (27.62 KiB) Przejrzano 3381 razy
Relikty latarni gazowych (2).JPG
Relikty latarni gazowych (2).JPG (96.74 KiB) Przejrzano 3381 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27829
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Ząbkowice Śląskie - relikty latarni gazowych

Postautor: Karolina Kot » środa 06 paź 2021, 06:58

Trzecią latarnię gazową, a w zasadzie jej pozostałości, zauważymy od strony ulicy Ciasnej, na dawnej bramie wbudowanej w cmentarny mur.

Przyznam, że polowałam na stare, gazowe latarnie orza ich relikty od dawna, w sumie udało mi się sfotografować niezłą kolekcję, ale "okazy" z Ząbkowic Śląskich mają taką wymowę, autentyczność oraz realizm związany ściśle z upływem czasu, że trafiają do mnie bardziej, niż wszystkie razem wzięte eksponaty Muzeum Gazownictwa w Paczkowie, które - swoją drogą - uwielbiam i gorąco polecam.
Załączniki
Relikty latarni gazowych III (2).JPG
Relikty latarni gazowych III (2).JPG (58.4 KiB) Przejrzano 3380 razy
Relikty latarni gazowych III (1).JPG
Relikty latarni gazowych III (1).JPG (83.76 KiB) Przejrzano 3380 razy
Relikty latarni gazowych III (4).JPG
Relikty latarni gazowych III (4).JPG (108 KiB) Przejrzano 3380 razy
Relikty latarni gazowych III (3).JPG
Relikty latarni gazowych III (3).JPG (104.64 KiB) Przejrzano 3380 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27829
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Ząbkowice Śląskie - relikty latarni gazowych

Postautor: Karolina Kot » środa 06 paź 2021, 07:00

Ceglany mostek nad potokiem Zatoka, w ciągu ulicy Stefana Żeromskiego.
Przy współczesnej balustradzie, od południa, zachowała się dawna latarnia - najprawdopodobniej gazowa.
Lokalizacja
Załączniki
Latarnia na moście (1).JPG
Latarnia na moście (1).JPG (91.61 KiB) Przejrzano 3379 razy
Latarnia na moście (3).JPG
Latarnia na moście (3).JPG (72.5 KiB) Przejrzano 3379 razy
Latarnia na moście (6).JPG
Latarnia na moście (6).JPG (72.89 KiB) Przejrzano 3379 razy
Latarnia na moście (5).JPG
Latarnia na moście (5).JPG (33.88 KiB) Przejrzano 3379 razy
Latarnia na moście (4).JPG
Latarnia na moście (4).JPG (17.58 KiB) Przejrzano 3379 razy
Latarnia na moście (2).JPG
Latarnia na moście (2).JPG (94.34 KiB) Przejrzano 3379 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 1379
Rejestracja: piątek 30 paź 2020, 09:37

Re: Ząbkowice Śląskie - relikty latarni gazowych

Postautor: smar » piątek 26 lis 2021, 17:16

Karolina Kot pisze:Spod ratusza przespacerujmy się teraz w kierunku słynnej Krzywej Wieży oraz gotyckiego kościoła pod wezwaniem św. Anny.
Świątynię otacza stary mur, stanowiący granicę dawnego, średniowiecznego, przykościelnego cmentarza.
Dokładniejsze oględziny kamiennego ogrodzenia wywołają uśmiech na twarzach. No bo i jak tu się nie uśmiechnąć na widok nieźle zachowanych opraw dawnych lamp gazowych? Znajdziemy ich tu aż trzy...

... i relikt czwartej ;)

przylacze01.jpg
przylacze01.jpg (171.45 KiB) Przejrzano 3155 razy


przylacze02.jpg
przylacze02.jpg (204.11 KiB) Przejrzano 3155 razy

Posty: 27829
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Ząbkowice Śląskie - relikty latarni gazowych

Postautor: Karolina Kot » czwartek 23 gru 2021, 06:56

Ulica Ziębicka 34, budynek dawnego konwiktu św. Józefa. Była to instytucja przywołująca na myśl dzisiejsze internaty.
Obecnie w tym historycznym obiekcie mieści się Przedszkole Publiczne nr 5.

Warto zwrócić uwagę na relikty dawnej latarni gazowej!
Edycja: w roku 2022 budynek przeszedł gruntowny remont. Podłącze rurki latarni zniknęło na zawsze.
Załączniki
Dawny konwikt.JPG
Dawny konwikt.JPG (65.96 KiB) Przejrzano 2980 razy
Ulica Ziębicka 34 (1).JPG
Ulica Ziębicka 34 (1).JPG (43.09 KiB) Przejrzano 2980 razy
Ulica Ziębicka 34 (3).JPG
Ulica Ziębicka 34 (3).JPG (32.93 KiB) Przejrzano 2980 razy
Ulica Ziębicka 34 (2).JPG
Ulica Ziębicka 34 (2).JPG (75.23 KiB) Przejrzano 2980 razy
Ulica Ziębicka 34 (4).JPG
Ulica Ziębicka 34 (4).JPG (47.82 KiB) Przejrzano 2980 razy
Ulica Ziębicka 34.jpg
Ulica Ziębicka 34.jpg (71.69 KiB) Przejrzano 2980 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27829
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Ząbkowice Śląskie - relikty latarni gazowych

Postautor: Karolina Kot » czwartek 23 gru 2021, 06:57

Rynek 29, róg z ulicą Dolnośląską:
Załączniki
Rynek 29 (1).JPG
Rynek 29 (1).JPG (81.49 KiB) Przejrzano 2980 razy
Rynek 29 (3).JPG
Rynek 29 (3).JPG (109.77 KiB) Przejrzano 2980 razy
Rynek 29 (2).JPG
Rynek 29 (2).JPG (121.9 KiB) Przejrzano 2980 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27829
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Ząbkowice Śląskie - relikty latarni gazowych

Postautor: Karolina Kot » wtorek 10 sty 2023, 17:21

Po remoncie elewacji, przeprowadzonym w roku 2022, ząbkowicki ratusz jaśnieje pełną krasą.
Przed wejście powróciły także latarnie - kopie tych oryginalnych, gazowych.
Są oczywiście elektryczne.

Niestety, w związku z ich montażem zniknęły przedwojenne "łapki", czyli podstawy pierwotnych latarni gazowych.
Załączniki
Ratusz po remoncie (1).jpg
Ratusz po remoncie (1).jpg (75.55 KiB) Przejrzano 1312 razy
Ratusz po remoncie (3).jpg
Ratusz po remoncie (3).jpg (56.24 KiB) Przejrzano 1312 razy
Ratusz po remoncie (2).jpg
Ratusz po remoncie (2).jpg (49.74 KiB) Przejrzano 1312 razy
Oryginalne fragmenty latarni - rok 2019.JPG
Oryginalne fragmenty latarni - rok 2019.JPG (56.88 KiB) Przejrzano 1312 razy
Ratusz po remoncie (4).jpg
Ratusz po remoncie (4).jpg (53.39 KiB) Przejrzano 1312 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27829
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Ząbkowice Śląskie - relikty latarni gazowych

Postautor: Karolina Kot » piątek 10 mar 2023, 06:47

Ciekawy relikt rurki gazowej, zauważony na dworcu kolejowym we Frankenstein.
Dworzec, bardzo podobny do tego z Dzierżoniowa (Reichenbach) został po wojnie "spaskudzony" remontem, przez co utracił wiele cech stylowych - kiedyś był naprawdę bardzo ładny.

Przeznaczenie rurki potwierdza archiwalna fotografia.
Załączniki
Relikty rurki latarni gazowej (1).jpg
Relikty rurki latarni gazowej (1).jpg (42.34 KiB) Przejrzano 1088 razy
Relikty rurki latarni gazowej (2).jpg
Relikty rurki latarni gazowej (2).jpg (129.01 KiB) Przejrzano 1088 razy
Na archiwalnej pocztówce.jpg
Na archiwalnej pocztówce.jpg (104.05 KiB) Przejrzano 1088 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."


phpbb 3.1 styles demo

Wróć do „Województwo dolnośląskie”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 1 gość