Kominki jako integralne wyposażenie pałacu i dworu

Ciekawe budynki, detale architektoniczne i kompleksy zabudowań
Posty: 276
Rejestracja: środa 13 sty 2021, 21:48

Kominki jako integralne wyposażenie pałacu i dworu

Postautor: Maras Starszy » wtorek 02 lut 2021, 19:33

Kominek kojarzy się z ogniem, ogień m.in. z ogniskiem domowym, rodziną, sytością, ciepłem i bezpieczeństwem. Jak postrzegali te zależności a w istocie niezwykle złożoną symbolikę kominka mieszkańcy rezydencji większych i mniejszych prześledzimy na przykładach zachowanych różnorakich "obudów" palenisk w pałacach dworach i zamkach. Zachowało się ich na Śląsku dość dużo bo ponad kilkaset ale niestety nie wszystkie są tak spektakularne jak ten od którego dziś zaczynamy.
A zaczynamy od "egzemplarza" z roztoczańskiego pałacu wzorowanego na rzeźbach z nagrobków Medicich w "Sagrestia Nuova" przy kościele San Lorenzo wykonanych przez Michelangela Buonarrotiego. Czyli jak widać najwyższa półka! Po co jechać do Toskanii i Florencji - jeszcze teraz w dobie pandemii, jak mamy tu na miejscu takie cuda. Uogólniając na zakończenie tego wstępu możemy powiedzieć, że o znaczeniu tego stałego elementu wyposażenia rezydencji napisano już tak wiele, że sami badacze tematu gubią się w swoich teoriach. To Hestia, to Hefajstos to znowu Wulkan pojawiają się i znikają; wszystkie te postacie z mitologii są ciekawe ale czy czasem nie chodziło w tym wszystkim o to by było ciepło . Na dziś już wystarczy tej teorii. Obiecuję, że będzie jedynie po kilka zdań przy każdym kolejnym kominku.
1. Roztoka - sala z kominkiem 1.jpg
1. Roztoka - sala z kominkiem 1.jpg (139.88 KiB) Przejrzano 3604 razy

2.  Roztoka - kominek 1.jpg
2. Roztoka - kominek 1.jpg (138.19 KiB) Przejrzano 3604 razy

3. Roztoka - kominek 1 - detal 1.jpg
3. Roztoka - kominek 1 - detal 1.jpg (201.49 KiB) Przejrzano 3604 razy

4. Roztoka - kominek 1 - detal 2.jpg
4. Roztoka - kominek 1 - detal 2.jpg (203.04 KiB) Przejrzano 3604 razy

Tak dla porównania:
https://www.britannica.com/topic/Medici-Chapel
----------
W drugiej sali w roztoczańskim pałacu znajdują się dwa lustrzanie do siebie ustawione kominki. Mocno gierowane, barokowe obudowy palenisk zwieńczone są obramieniami w formie architektonicznych nastaw, której zapewne wypełnione były obrazami. Pomiędzy obudową a nastawą wypracowano dość szeroki pas - obramiony na bokach dwiema wolutami. W centralnej części umieszczone były płaskorzeźbione plakiety z marmuru.Ta z kominka prawego przedstawia greckiego boga Hefajstosa (łac. Vulcanusa). Co jest w pewnym sensie oczywiste ponieważ w mitologii greckiej ten syn Zeusa i Hery to bóg ognia. Plakieta z kominka lewego na dziś nie przedstawia nic....ponieważ dostała nóg. Gdzieś miałem zdjęcia przedwojenne; jak je znajdę to zamieszczę i dopełnimy sobie opowieść o sprośnych bogach starożytnej Grecji.
5. Roztoka - kolejna sala z dwoma kominkami.jpg
5. Roztoka - kolejna sala z dwoma kominkami.jpg (287.08 KiB) Przejrzano 3583 razy

6. Roztoka- sala 2 - kominek 1.jpg
6. Roztoka- sala 2 - kominek 1.jpg (278.02 KiB) Przejrzano 3582 razy

7. Marmurowa plakieta ze śpiącym Hefajstosem.jpg
7. Marmurowa plakieta ze śpiącym Hefajstosem.jpg (137.57 KiB) Przejrzano 3582 razy

8. Roztoka- sala 2 - kominek 2 - z wyłupaną plakietą.jpg
8. Roztoka- sala 2 - kominek 2 - z wyłupaną plakietą.jpg (130.16 KiB) Przejrzano 3579 razy

Jak widzimy na zdjęciu nr 9, na wyłamanym gzymsie - nad bocznymi wolutami, widoczne są metalowe pręty, które służyły zamocowaniu kolejnych elementów, które „wyparowały”. Były to wykonane z kamienia najprawdopodobniej wazy lub inne naczynia albo… szyszki pinii; zresztą na szczycie nastawy (okalającej obraz ) także były, po bokach zamocowane jakieś dekoracyjne elementy ; )).
9. Roztoka- sala 2 - kominek 2 - fragment.jpg
9. Roztoka- sala 2 - kominek 2 - fragment.jpg (115.3 KiB) Przejrzano 3579 razy

Na zdjęciu nr 10 kolejny kominek – tym razem narożny.
10. Roztoka - sala 3 - kominek narożny - widok ogólny.jpg
10. Roztoka - sala 3 - kominek narożny - widok ogólny.jpg (141.01 KiB) Przejrzano 3579 razy

Jego detale będą w kolejnych odsłonach, jednakże już teraz chciałbym zwrócić uwagę na materiały z których zostały wykonane te dotychczas zaprezentowane. Do tej pory dominuje różnego rodzaju kamień, który swoją barwą podkreśla tektonikę i eksponuje najbardziej istotne elementy. Przykładowo plakieta z Hefajstosem wykonana z "Białej Marianny" osadzona została na płaszczyźnie z marmuru o niebieskawej kolorystyce przez co - pomimo niewielkich rozmiarów, wydaje się ona w tej konstrukcji najważniejsza.
W kominku ostatnim zastosowano skrajne zderzenie kolorystyczne – elementy kamienne rzeźbione i płaskorzeźbione, na zasadzie opozycji wobec siebie są białe i czarne. I to tyle na razie i The end …na dziś. : ))

----------

Posty: 276
Rejestracja: środa 13 sty 2021, 21:48

C.d.: Kominki jako integralne wyposażenie pałacu i dworu

Postautor: Maras Starszy » czwartek 04 lut 2021, 20:33

No to rozpoczynamy od kontynuacji z poprzedniego wątku - detale kominka hermowego.
1. Pilastry hermowe (saskie) z nastawy kominka.jpg
1. Pilastry hermowe (saskie) z nastawy kominka.jpg (142.64 KiB) Przejrzano 3551 razy

Przy okazji pojawiła się ciekawostka. Nie zwracałem wcześniej uwagi na tę wazę a tu masz! Jak ją wykadrowałem to co zauważyłem....zauważyłem znajomą fizis ; )) Pojawił się Zielony Człowiek, a właściwie cztery jego odsłony... taki prawdziwy roztoczański Janus. Jeszcze wykadruję z wykadrowanego fragmentu i wrzucę do folderu z "Zielonymi". Szkoda tylko, że będzie jeden, pozostali są odwróceni bokami; ale może trzeba będzie wrzucić drabinę na bagażnik i pojechać do Roztoki.
2. Waza znajdująca się na osi szczytu nastawy.jpg
2. Waza znajdująca się na osi szczytu nastawy.jpg (125.94 KiB) Przejrzano 3551 razy

Tak oglądają teraz te pilastry hermowe przypomniałem sobie, że niedawno w jakimś obejściu pełnym gęsi zauważyłem marmurowy destrukt. Z "za płota" zrobiłem zdjęcie bo a nuż do czegoś dopasuję bo nieopodal, za miedzą dogorywają wielkie majestatyczne ruiny niegdyś pięknego pałacu. No a teraz by to pasowało - być może , z dużą dozą prawdopodobieństwa możemy założyć, że jest to jeden z elementów pałacowego kominka. Początkowo myślałem, że jest to jakaś rzeźba ogrodowa z romantycznego założenia ale teraz skłaniam za dzisiejszym pomysłem.
2 A. Herma jońska - trzon z utrąconą głową.JPG
2 A. Herma jońska - trzon z utrąconą głową.JPG (143.98 KiB) Przejrzano 3549 razy

-----------
Idziemy dalej po pokojach...czy w takich miejscach nie mówi się, że jesteśmy "na pokojach"? Ale nieważne, przed nami kolejne "obudowane palenisko".
3. Kolejna sala z kolejnym kominkiem.jpg
3. Kolejna sala z kolejnym kominkiem.jpg (132.89 KiB) Przejrzano 3550 razy

----------
Jedziemy dalej z Roztoką.
4. Roztoka - zbliżenie.jpg
4. Roztoka - zbliżenie.jpg (129.58 KiB) Przejrzano 3511 razy

5 - Roztoka - nastawa z herbem Hochbergów lini roztoczańskiej.jpg
5 - Roztoka - nastawa z herbem Hochbergów lini roztoczańskiej.jpg (132.37 KiB) Przejrzano 3511 razy

6. Roztoka - w kolejnej sali kominek narożny z obudową drewnianą.jpg
6. Roztoka - w kolejnej sali kominek narożny z obudową drewnianą.jpg (141.89 KiB) Przejrzano 3511 razy

----------
7. Roztoka - drewniana nastawa kominka.jpg
7. Roztoka - drewniana nastawa kominka.jpg (122.35 KiB) Przejrzano 3477 razy

8. Roztoka - kominek narożny -drewniana belka - część centralna z datą 1581.jpg
8. Roztoka - kominek narożny -drewniana belka - część centralna z datą 1581.jpg (120.6 KiB) Przejrzano 3477 razy

9. Roztoka - barokowa i neobarokowa masówka.jpg
9. Roztoka - barokowa i neobarokowa masówka.jpg (131.71 KiB) Przejrzano 3477 razy


I to tyle "roztoczańskich" klimatów (kominków); barokowej i neobarokowej tzw. "masówki" nie będę pokazywał bo zabraknie postów. Zresztą są one dość schematyczne, wykonane najczęściej z marmuru lub ze stiuku (także marmoryzowanego)...
Ostatnio zmieniony sobota 20 lut 2021, 23:37 przez Maras Starszy, łącznie zmieniany 1 raz.

Posty: 276
Rejestracja: środa 13 sty 2021, 21:48

C.d: Kominki jako integralne wyposażenie pałacu i dworu

Postautor: Maras Starszy » sobota 20 lut 2021, 23:35

Jak Hochbergowie no to musi być też Książ (niem. Schloss Fürstenstein). I by nie powielać "koleiny" nie zacznę od Sali Maksymiliana ale od czegoś mniej spektakularnego ale niewątpliwie bardzo interesującego. Zresztą dzisiejsza "perła baroku w Książu " czyli Sala Maksymiliana jak ją tu nazywają to w istocie do roku 1945 wielka Sala Marmurowa. Ale dość o baroku, który jest taki trochę za bardzo ...."barokowy".
My zaczniemy od kominków renesansowych które...które do Schloss Fürstenstein (dzisiejszego Książa) przyjechały sobie dawno, dawno temu z Włoch. I nie byłoby w tym nic dziwnego - przecież import zabytkowych obiektów odbywa się już od setek jeśli nie tysięcy lat, gdyby nie to, że Hochbergowie nie kupili wówczas tylko obudów kominkowych. Oni kupili cały zamek, rozebrali "do do gołego ścierniska" - nie zostawiając nawet kamienia, i przewieźli sobie to wszystko na Śląsk...i nawet utargowali "dobrą' cenę - bo jak to mawiał Konrad Ernst Maksymilian "trzeba mieć fantazję i....pieniądze synku"..
chyba tak nie mawiał ale pieniądze miał; więc kto bogatemu zabroni kupić sobie zamek i przenieść gdzieś w rodzinne strony.
1. Książ - kominek rensesansowy 1.JPG
1. Książ - kominek rensesansowy 1.JPG (103.11 KiB) Przejrzano 3477 razy

2. Książ - belka kominka - strona lewa.jpg
2. Książ - belka kominka - strona lewa.jpg (130.75 KiB) Przejrzano 3477 razy

3. Książ - belka kominka - środek.JPG
3. Książ - belka kominka - środek.JPG (65.03 KiB) Przejrzano 3477 razy

4. Książ - belka kominka - strona  prawa.JPG
4. Książ - belka kominka - strona prawa.JPG (112.3 KiB) Przejrzano 3477 razy

5. Książ - karitatyda wspierająca belkę - strona lewa.JPG
5. Książ - karitatyda wspierająca belkę - strona lewa.JPG (118.19 KiB) Przejrzano 3477 razy

------------
W związku z pytaniem o najstarszy kominek na Śląsku (zobacz Siedlęcin):
viewtopic.php?f=274&t=3646&p=48165#p48165

Co prawda był on wielokrotnie naprawiany, lub nawet częściowo rekonstruowany ale w swym zrębie - biorąc bod uwagę formę i sposób ukształtowania czapy, obudowy i paleniska, można założyć iż jest najstarszym okazem na Śląsku. I to czynnym; kilka lat temu podczas imprezki, która miała miejsce "na pokojach" w siedlęcińskiej wieży, nadmiar okowity a i inne przyczyny m.in. mgła która zasnuła oczęta spowodowały, że ogień wymknął się spod kontroli i paliła się podłoga....a mało brakowało, że i wieża poszłaby z dymem; towarzystwo zostało eksmitowane...wieża ocalała. Przetrzymała średniowiecznych raubritterów, husytów, lutrów, germańców, krasnoarmiejsców, kierowników pegieeru i także naszych chłopaków z fantazją.
6 - Książ.jpg
6 - Książ.jpg (131.42 KiB) Przejrzano 3442 razy

7 - Książ - kolejny trofiejny kominek renesansowy.jpg
7 - Książ - kolejny trofiejny kominek renesansowy.jpg (134.19 KiB) Przejrzano 3442 razy

8 - Książ  - zbliżenie.jpg
8 - Książ - zbliżenie.jpg (81.9 KiB) Przejrzano 3442 razy

9 - Detal rzeźbiarski obudowy.jpg
9 - Detal rzeźbiarski obudowy.jpg (72.89 KiB) Przejrzano 3442 razy

10 - Detal rzeźbiarski obudowy 2.jpg
10 - Detal rzeźbiarski obudowy 2.jpg (86.68 KiB) Przejrzano 3442 razy

---------

Posty: 276
Rejestracja: środa 13 sty 2021, 21:48

Re: Kominki jako integralne wyposażenie pałacu i dworu

Postautor: Maras Starszy » środa 24 lut 2021, 14:23

Książ - kontynuacja strony poprzedniej.
11 - Mechaniczne uszkodzenia rzeźby z ob. kominka.jpg
11 - Mechaniczne uszkodzenia rzeźby z ob. kominka.jpg (73.24 KiB) Przejrzano 3442 razy

12 - Mechaniczne uszkodzenia rzeźby z ob. kominka 2.jpg
12 - Mechaniczne uszkodzenia rzeźby z ob. kominka 2.jpg (72.24 KiB) Przejrzano 3442 razy

13 - Narożni belki wieńczącej obudowę.jpg
13 - Narożni belki wieńczącej obudowę.jpg (57.88 KiB) Przejrzano 3442 razy

14 - Płaskorzeźbiona aplikacja z belki kominka.jpg
14 - Płaskorzeźbiona aplikacja z belki kominka.jpg (82.65 KiB) Przejrzano 3442 razy


phpbb 3.1 styles demo

Wróć do „Architektura i wszystko z nią związane”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 2 gości

 

 

cron