Mogiły Powstańców Krakowskich

Znajdują się tu opisy cmentarzy wszystkich wyznań, w tym katolickich, ewangelickich oraz żydowskich, a także zapomniane miejsca pochówków, groby wojenne, powstańcze i mogiły epidemiczne
Posty: 2061
Rejestracja: czwartek 12 lut 2015, 22:58

Mogiły Powstańców Krakowskich

Postautor: Franek D. » poniedziałek 01 lut 2016, 23:45

W lutym 2016 r. przypada 170 rocznica Rewolucji Krakowskiej.

Dwa lata przed Wiosną Ludów, tajna organizacja patriotyczna o nazwie Związek Narodu Polskiego, przygotowała przeprowadzenie równocześnie w trzech zaborach kolejnego powstania narodowego. Ogniskiem zaplanowanego na luty 1846 r. powstania, miała być Rzeczpospolita Krakowska – od 1815 r. Wolne Miasto Kraków - ściśnięty zaborami kawałek Niepodległej Ojczyzny.

Niestety tuż przed wybuchem Wielkiego Powstania, tak w zaborze rosyjskim jak i w zaborze pruskim, na skutek złej konspiracji aresztowano wszystkich przywódców.

A w Galicji, w zaborze austriackim, Metternich wymyślił zupełnie inny fortel.

Austriacy wypuścili z wojska urlopników zaopatrzonych w odpowiedni żołd. Oni też podczas karnawału, stawiając po karczmach gorzałkę swoim sąsiadom ze wsi, opowiadali o dobrotliwym cesarzu Austrii oraz podburzali przeciwko panom z dworów, bezlitosnym krwiopijcom chłopskiego ludu.

W efekcie, moment wybuchu powstania dokładnie zbiegł się z krwawym żniwem tzw. rabacji galicyjskiej. Bandy pijanych chłopów, uzbrojone w kije, widły, cepy i siekiery rozpoczęły napadać na dwory szlacheckie. Ze szczególnym okrucieństwem obchodzono się z własnymi dziedzicami. Austriacy początkowo wypłacali nagrody za pojmanych szlachciców, potem woleli by dostarczano im same głowy polskich panów.

Rabacja Galicyjska wiąże się bezpośrednio z Rewolucją Krakowską.

W Krakowie, mimo aresztowań w innych zaborach oraz pierwszych przypadków rabowania dworów w Galicji, wzniecono powstanie.
23 lutego powstańcy utworzyli Rząd Narodowy i ogłosili Manifest zapowiadający zniesienie pańszczyzny. Planowano nim włączyć do powstania masy chłopskie (co miało miejsce jedynie w Chochołowie). Tyssowski ogłosił się dyktatorem, a Dembowski został jego sekretarzem.
26 lutego miała miejsce jedyna bitwa tego powstania. Pod Gdowem został rozbity oddział płk Suchorzewskiego. Z rąk chłopskich, przy biernym udziale Austriaków zginęło w sumie około 200 Powstańców Krakowskich. Z austriackiego oddziału płk Benedeka, jeden koń został ranny w nogę.
Po bitwie Austriacy skierowali się na Kraków.
27 lutego Dembowski sadząc że na miasto idą chłopi, wyszedł ku nim w procesji niosącej chorągwie kościelne. Po dotarciu na rynek miasta Podgórze, procesja spotkała się z regularnym wojskiem austriackim i została ostrzelana. Zginęło 29 Powstańców Krakowskich, w tym idący z krzyżem Edward Dembowski.
Po 5-u dniach powstanie upadło, zaś Tyssowski został internowany do Prus, a Austriacy zajmując Kraków, zlikwidowali definitywnie Rzeczpospolitą Krakowską.

Mogiły Powstańców Krakowskich:
Gdów – na cmentarzu parafialnym, pod kopcem - 154 powstańców
Kunice – pod figurą - 6 powstańców
Winiary – pod krzyżem - 8 powstańców
Kraków Podgórze – na Starym Cmentarzu we wspólnym grobie - 29 powstańców, w tym Edward Dembowski.

(temat powiązany z działem "Mogiły ofiar Rabacji Galicyjskiej")
Załączniki
Gdów - mogiła 154 Powstańców Krakowskich - fot. 2016 r..JPG
Gdów - mogiła 154 Powstańców Krakowskich - fot. 2016 r..JPG (115.64 KiB) Przejrzano 15409 razy
Kraków Pdgórze - mogiła 29 Powstańców Krakowskich w tym  Edwarda Dembowskiego - fot. 2016 r..JPG
Kraków Pdgórze - mogiła 29 Powstańców Krakowskich w tym Edwarda Dembowskiego - fot. 2016 r..JPG (83.38 KiB) Przejrzano 15409 razy

Posty: 2061
Rejestracja: czwartek 12 lut 2015, 22:58

Re: Mogiły Powstańców Krakowskich

Postautor: Franek D. » wtorek 02 lut 2016, 22:36

Na końcu głównej alei cmentarza parafialnego w Gdowie stoi wysoki na 4 metry kopiec.

Kilka dni po bitwie pod Gdowem 26 lutego 1846 r, a naprawdę to po rzezi dokonanej przez cesarskich chłopów (przy biernym udziale wojska austriackiego) na "Polakach" przybyłych z Wolnego Miasta Krakowa oraz z Wieliczki, mieszkańcy Gdowa zwieźli nagie ciała 154 powstańców i zagrzebali je w 3 gliniankach na pastwisku w pobliżu cmentarza, nie stawiając im znaku krzyża.

Dopiero pół wieku później, za zgodą władz Austro-Węgier, w formie zadośćuczynienia za grzech Kainowy, na mogiłach rozpoczęto sypanie kopca, włączając go w obręb powiększonego cmentarza.

W 1906 r. uroczyście odsłonięto posadowiony na nim symboliczny pomnik przedstawiający Matkę – Ojczyznę - opłakującą swoich synów oraz Orła - Powstańca Krakowskiego - bezskutecznie próbującego poderwać się by wrócić do gniazda.

Z meldunku dowodzącego wojskiem austriackim w bitwie pod Gdowem pułk. Benedeka: „(...)Kosynierzy, przyciśnięci do muru cmentarnego przez bandy chłopskie, próbowali rozpaczliwie się bronić. Szybko jednak stracili nadzieję i rzucili na ziemie kosy, błagając o litość. Niestety, na oprawcach nie robiło to najmniejszego wrażenia i zostali wycięci przez chłopów(...)”.

Z zapisu w księdze parafialnej proboszcza Gdowa ks. Kusionowicza: “(...)Powstańcy stanęli w Gdowie pod dowództwem pułk. Suchorzewskiego, który zostawia cały oddział i udaje się do folwarku Zagaje na śniadanie. Rozłożyli swe hufce powstańcy i oddają się bankietowaniu w karczmie i graniu w karty. W tym po dobrej godzinie przybywa oddział wojska austriackiego z kilkoma tysiącami bandy chłopów, uzbrojonych i pijanych. Konni powstańcy nie czekając ataku uciekają ku Wieliczce. Reszta zaś rzuca broń. Wtedy najokropniej, bez pardonu zamordowana zostaje, w małej części od wystrzału wojska, a w większości od cepów i wideł (...).

Z listu proboszcza z Dziekanowic do biskupa w Tarnowie: „(...)Rząd galicyjski nie zdoła nigdy usprawiedliwić się przed sądem historii i przed sądem Boga z dokonanych mordów. Nigdy nie obmyje rąk z tyle przelanej krwi. Gdy powstańcy bez dowódcy, bez szyku i środków obrony - otoczeni ze wszystkich stron rzucili broń i błagali o litość - wojsko i chłopi z wściekłością zaczęli mordowanie bezbronnych(...) ”.

W mogile pod kopcem leży 154 powstańców. Zginęło ich więcej. Część powstańców próbowało uciekać gościńcem w stronę Dobczyc. Zostali doścignięci i pozabijani przez bandy chłopów.

Z kroniki parafialnej Dziekanowic: "(...)Wielu powstańców rzuciwszy broń rozproszyło się po okolicznych wsiach. Tych chłopi, mimo że na klęczkach błagali litości, zbijali kijami i bronią po dworach zabraną. Takowych w Kunicach leży sześciu pod krzyżem przy samym gościńcu, naprzeciw drogi do dworu wiodącej(...)Winiarzanie zabili ośmiu najokrutniejszym sposobem, bo jedni klęczących z założonymi rękami błagających litości kosami i kijami bili, inni dobijali pokaleczonych i ledwie dyszących(...)Zabitych, obnażonych całkiem pochowano następnego dnia w polu pod wielką gruszą, niedaleko drogi prowadzącej do dworu w Winiarach" (w 1856 r. młynarz z Winiar postawił tam krzyż drewniany).

Galicja była częścią Austrii już od 1772 r. Cesarscy chłopi w 1846 r. byli trzecim, a nawet czwartym pokoleniem żyjącym jako podwładni miłościwie panującego wówczas cesarza Ferdynanda I Dobrotliwego. Świadomość patriotyczna polskiej wsi pozostała jedynie w dworach, oraz na plebaniach, wśród ludzi wykształconych. W czasie Rewolucji Krakowskiej, podpuszczone przez Austriaków bandy chłopów, dokonały potwornych rzezi na panach w całej Zachodniej Galicji. Wymordowanie pod Gdowem powstańców było jednym z elementów znanej wszystkim rabacji Jakuba Szeli.

W następnym roku 1847 Gdów nawiedziła niespotykana epidemia. Zmarło wtedy prawie pół tysiąca mieszkańców, co stanowiło połowę wsi!

W kolejnym 1848 r. glinianki na pastwisku odwiedziła matka jednego z poległych powstańców. Później często przypominano rzuconą wtedy klątwę dziedziczki z Przybrodza, która stojąc w miejscu pochówku 154 powstańców, wśród nich jej syna , dowódcy kawalerii Michała Rottermunda miała powiedzieć: „Chłopi z Gdowa na zawsze będą mieć krew za paznokciami!”.

Klątwa jest zdecydowanie niesprawiedliwa.
Chłopi z Gdowa uciekli za Rabę jeszcze przed wejściem do miasteczka powstańców i nie uczestniczyli w rzezi 300 osobowego oddziału powstańczego.
Rzezi dokonało ponad kilka tysięcy obcych chłopów, którzy przybyli od strony Bochni wraz z 400 osobowym, doborowym wojskiem austriackim pułk. Benedeka.

W miejscowym Urzędzie Gminy zobaczyć można obraz "Bitwa pod Gdowem".
Załączniki
Bitwa pod cmentarzem w Gdowie - obraz prof. Wątorskiego.JPG
Bitwa pod cmentarzem w Gdowie - obraz prof. Wątorskiego.JPG (43.97 KiB) Przejrzano 15369 razy
Mogiły 154 powstańców  na gliniankach obok cmentarza - grafika z 1848 r..jpg
Mogiły 154 powstańców na gliniankach obok cmentarza - grafika z 1848 r..jpg (109.1 KiB) Przejrzano 15369 razy
Odsłonięcie pomnika na kopcu 19.08.1906 r. Zakład Fotograf. W.J.Gargul z Bochni.JPG
Odsłonięcie pomnika na kopcu 19.08.1906 r. Zakład Fotograf. W.J.Gargul z Bochni.JPG (51.99 KiB) Przejrzano 15369 razy
Kopiec - mogiła powstańcza - przed uroczystością poświęcenia - Zakład Fotogr. W.J.Gargul z Bochni.JPG
Kopiec - mogiła powstańcza - przed uroczystością poświęcenia - Zakład Fotogr. W.J.Gargul z Bochni.JPG (63.08 KiB) Przejrzano 15369 razy
Gdów - mogiła 154 Powstańców Krakowskich -  - fot. 2006 r..JPG
Gdów - mogiła 154 Powstańców Krakowskich - - fot. 2006 r..JPG (91.76 KiB) Przejrzano 15369 razy
Gdów - mogiła 154 Powstańców Krakowskich - fot. 2011 r..JPG
Gdów - mogiła 154 Powstańców Krakowskich - fot. 2011 r..JPG (110.28 KiB) Przejrzano 15369 razy
Gdów - mogiła 154 Powstańców Krakowskich - fot. 2012 r..JPG
Gdów - mogiła 154 Powstańców Krakowskich - fot. 2012 r..JPG (99.04 KiB) Przejrzano 15369 razy
Kopiec - zima 2013 r..JPG
Kopiec - zima 2013 r..JPG (83.83 KiB) Przejrzano 15369 razy
Delegacja z Wieliczki u stóp kopca - mogiły 154 Powstańców Krakowskich - fot. 2013 r..JPG
Delegacja z Wieliczki u stóp kopca - mogiły 154 Powstańców Krakowskich - fot. 2013 r..JPG (113.41 KiB) Przejrzano 15369 razy
Gdów - mogiła 154 Powstańców Krakowskich - fot. 2013 r..JPG
Gdów - mogiła 154 Powstańców Krakowskich - fot. 2013 r..JPG (118.37 KiB) Przejrzano 15369 razy

Posty: 2061
Rejestracja: czwartek 12 lut 2015, 22:58

Re: Mogiły Powstańców Krakowskich

Postautor: Franek D. » środa 03 lut 2016, 23:11

Na Starym Cmentarzu Podgórskim, pod murem przy bramie wejściowej znajduje się najbardziej znany grób tej nieczynnej już dziś nekropolii. Stojąc przy nim zazwyczaj nie pamięta się, że jest to mogiła zbiorowa. Mówi się o grobie Edwarda Dembowskiego.
Na nagrobku, ufundowanym w 1936 r. przez krakowski Związek Legionistów, widnieje napis:

"ś.p. Edward Dembowski działacz niepodległościowy sekretarz Rządu Narodowego podczas Powstania Krakowskiego zginął za sprawę ojczystą w dniu 27 lutego 1846 roku zabity na Rynku w Podgórzu przez Austriaków wraz z dwudziestu ośmiu powstańcami spoczywającymi w tej mogile"

W połowie drogi pomiędzy Rynkiem Podgórskim, a Starym Cmentarzem w Podgórzu, na trójkątnym Placu Lasoty, od 1966 r. stoi pomnik Edwarda Dembowskiego.

Rewolucja Krakowska była namiastką niezrealizowanego Wielkiego Powstania Narodowego 1846. Zostało ono starannie przygotowane przez emigracyjne Towarzystwo Demokratyczne Polskie, a jego szczegółowy plan opracował Ludwik Mierosławski. 24 stycznia 1846 r. odbył się w Krakowie zjazd delegatów organizacji spiskowych ze wszystkich trzech zaborów z udziałem Mierosławskiego, którego wyznaczono na naczelnego wodza przyszłego powstania. Zjazd wyznaczył termin wybuchu powstania na noc z 21 na 22 lutego.
Jednym z aktywnych spiskowców, należących do tajnego Związku Narodu Polskiego, był młodziutki Edward Dembowski, zwolennik wprowadzenia zakazu używania tytułów „pan” oraz „wielmoży”.
Realizując zaplanowane powstanie, w Krakowie w nocy z 22 na 23 lutego 1846 r. ujawnił się Rząd Narodowy, który wezwał cały naród do powstania i wywalczenia niepodległości Polski, ogłaszając Manifest do Narodu Polskiego. Dyktatorem tzw. Rewolucji Krakowskiej został Jan Józef Tyssowski, a jego sekretarzem 24 letni Edward Dembowski, filozof i publicysta, najaktywniejszy z wszystkich organizatorów.
Na dwa dni przed wybuchem powstania, Edward Dembowski „Czerwony Kasztelanic”, przybył potajemnie do Wieliczki pod konspiracyjnym nazwiskiem subiekta aptekarskiego. Gdy rankiem 24 lutego Wieliczkę opuściło austriackie wojsko, Dembowski zwołał na wielickim Górnym Rynku zgromadzenie, na którym obwieścił mieszkańcom w Manifeście „Niepodległość i Równość Społeczną”. Wystąpienie Dembowskiego wywołało wśród mieszkańców wielki entuzjazm i chęć przystąpienia do powstania. Pod wieczór, Dembowski uformował powstańczy oddział z górników, rzemieślników i mieszczan, z którym wyruszył do Krakowa.

Następnego dnia 25 lutego w Wieliczce, dowodzący powstańcami pułk Suchorzewski dokonał poboru kolejnych ochotników i poprowadził w stronę Galicji oddział 350 osób. W oddziale powstańczym dominowali górnicy z kopalni soli oraz uczniowie i studenci. Po noclegu w Łazanach, następnego dnia 26 lutego, Powstańcy Krakowscy weszli do Gdowa, gdzie stoczyli bitwę zakończoną ich rzezią.
Na wieść o klęsce powstańców, Edward Dembowski poprowadził z Krakowa pokojową procesję, która skończyła się w Rynku Wolnego Królewskiego Miasta Podgórza. Od salwy austriackiej zginęło 29 uczestników procesji. Pochowano ich 1 marca 1846 r. w zbiorowej mogile pod murem podgórskiego cmentarza. Ponieważ wieść niosła, że Dembowski przeżył i zdołał zbiec, w miesiąc później władze austriackie rozkazały rozkopać mogiłę. Podczas oględzin ekshumowanych zwłok, nikt nie rozpoznał wśród nich Dembowskiego...

Klub Przyjaciół Wieliczki od 10-u lat pamięta o kolejnej rocznicy Powstania Krakowskiego. Pełna inicjatywy pani Jadwiga Duda organizuje dla młodzieży szkół noszących imię Edwarda Dembowskiego konkurs wiedzy o Rewolucji Krakowskiej oraz wycieczkę Szlakiem Powstania Krakowskiego i Rabacji Galicyjskiej (Wieliczka, Łazany, Gdów, Grodkowice, Kraków - Podgórze). Na mogiłach Powstańców Krakowskich składane są wiązanki kwiatów, zapalane znicze, odmawiana jest modlitwa oraz śpiewany Hymn Narodowy.
Załączniki
Kraków Pdgórze - mogiła 29 Powstańców Krakowskich w tym  Edwarda Dembowskiego - fot. 2012 r..JPG
Kraków Pdgórze - mogiła 29 Powstańców Krakowskich w tym Edwarda Dembowskiego - fot. 2012 r..JPG (117.3 KiB) Przejrzano 15343 razy
Śmierć Edwarda Dembowskiego.JPG
Śmierć Edwarda Dembowskiego.JPG (60.67 KiB) Przejrzano 15343 razy
Kraków Pdgórze - pomnik Dembowskiego.JPG
Kraków Pdgórze - pomnik Dembowskiego.JPG (75.95 KiB) Przejrzano 15343 razy
Kraków Pdgórze - mogiła Powstańców Krakowskich.JPG
Kraków Pdgórze - mogiła Powstańców Krakowskich.JPG (119.82 KiB) Przejrzano 15343 razy
Kraków Pdgórze - grób Edwarda Dembowskiego.JPG
Kraków Pdgórze - grób Edwarda Dembowskiego.JPG (111.81 KiB) Przejrzano 15343 razy
Kraków Pdgórze - mogiła 29 Powstańców Krakowskich w tym  Edwarda Dembowskiego.JPG
Kraków Pdgórze - mogiła 29 Powstańców Krakowskich w tym Edwarda Dembowskiego.JPG (118.08 KiB) Przejrzano 15343 razy
Kraków Pdgórze - mogiła 29 Powstańców Krakowskich w tym  Edwarda Dembowskiego - fot. 2013 r..JPG
Kraków Pdgórze - mogiła 29 Powstańców Krakowskich w tym Edwarda Dembowskiego - fot. 2013 r..JPG (105.7 KiB) Przejrzano 15343 razy
Edward Dembowski ogłasza Manifest do Narodu Polskiego na Rynku w Wieliczce.JPG
Edward Dembowski ogłasza Manifest do Narodu Polskiego na Rynku w Wieliczce.JPG (70.38 KiB) Przejrzano 15343 razy
Kraków Pdgórze - Delegacja z Wieliczki.JPG
Kraków Pdgórze - Delegacja z Wieliczki.JPG (83.72 KiB) Przejrzano 15343 razy
Kraków Pdgórze - coroczne złożenie kwiatów na grobie E. Dembowskiego i Powstańców Krakowskich.JPG
Kraków Pdgórze - coroczne złożenie kwiatów na grobie E. Dembowskiego i Powstańców Krakowskich.JPG (115.69 KiB) Przejrzano 15343 razy

Posty: 2061
Rejestracja: czwartek 12 lut 2015, 22:58

Re: Mogiły Powstańców Krakowskich

Postautor: Franek D. » czwartek 04 lut 2016, 22:44

O Powstaniu Krakowskim szczególnie pamiętają Wieliczanie.

Najwięcej poległych w bitwie pod Gdowem pochodziło właśnie z Wieliczki.
To górnicze miasto przystąpiło do powstania 24 lutego. W obawie przed nadciągającymi od strony Bochni chłopami rabacyjnymi, mieszkańcy zwrócili się do Rządu Narodowego w Krakowie z prośbą o udzielenie miastu zbrojnej pomocy. W odpowiedzi z Krakowa został wysłany oddział Krakusów pod dowództwem pułk. J. Suchorzewskiego. 25 lutego pułk. Suchorzewski wprowadził w Wieliczce rządy powstańcze. Zabrał wypełnioną po brzegi kasę salinarną i rozpoczął wypłacać pieniądze przystępującym do powstania mieszkańcom. Szybko utworzył 300 osobowy oddział powstańczy, składający się głównie z górników, rzemieślników i uczniów szkoły górniczej.
Z konnymi Krakusami, z wielickimi strzelcami i piechotą wielickich kosynierów, po południu ruszył w kierunku Gdowa.

W Gdowie, wśród 154 pochowanych pod kopcem leżą: dowódca oddziału konnego Michał Rottermund - panicz z Przybrodza; Fryderyk Locher Ritter - uczeń, syn zarządcy salin w Wieliczce; Alojzy Stefanides - uczeń, syn dyrektora szkoły w Wieliczce; .. Michalczewski – dozorca salin; Antoni Neider – górnik salinarny; Edward Drozdowski – górnik; Wojciech Pilchowski – górnik; Walenty Starna – górnik; Wojciech Małek – górnik; .. Janiszewski – górnik; Franciszek Gamon – świeczny salinarny; Michał Borowiec - świeczny salinarny; .. Skawiński – powroźnik; Antoni Tetmajer z Bronowic – b. żołnierz Legii Nadwiślańskiej; .. Kopel – Żyd, syn karczmarza z Gdowa (przyłączył się do powstańców i poległ w potyczce przed karczmą).

W Kunicach wśród 6 pochowanych powstańców leży: Józef Pieczonka - nauczyciel; Józef Siedlecki - syn dziedzica z Jankówki.
(należy uzupełnić: w 1864 r. właścicielka Kunic Apolonia Fihauzerowa wymieniła drewniany krzyż na kamienną figurę zwieńczoną krzyżem; 6 września 1939 r. w mogile powstańców w Kunicach został pochowany por. rez. lek. med. Zdzisław Mromliński z I Batalionu 156 Pułku Piechoty Wojska Polskiego; 21 stycznia 1945 r. w tym samym grobie pochowano majora Armii Czerwonej)

W Winiarach wśród 8 pochowanych powstańców leży 3 konnych Krakusów, 4 górników salinarnych oraz kowal z Zabawy k. Wieliczki (obecnie z powodu braku krzyża, lokalizacja mogiły jest utrudniona).
Załączniki
Gdów - mogiła 154 Powstańców Krakowskich - fot. 2007 r..JPG
Gdów - mogiła 154 Powstańców Krakowskich - fot. 2007 r..JPG (126.92 KiB) Przejrzano 15311 razy
Gdów - mogiła 154 Powstańców Krakowskich - fot. 2012 r..JPG
Gdów - mogiła 154 Powstańców Krakowskich - fot. 2012 r..JPG (96.9 KiB) Przejrzano 15311 razy
Gdów - mogiła 154 Powstańców Krakowskich - fot. 2013 r..JPG
Gdów - mogiła 154 Powstańców Krakowskich - fot. 2013 r..JPG (107.98 KiB) Przejrzano 15311 razy
Gdów - Delgacja z Wieliczki.JPG
Gdów - Delgacja z Wieliczki.JPG (94.47 KiB) Przejrzano 15311 razy
Gdów - mogiła 154 Powstańców Krakowskich.JPG
Gdów - mogiła 154 Powstańców Krakowskich.JPG (93.49 KiB) Przejrzano 15311 razy
Kopiec - mogiła powstańcza.JPG
Kopiec - mogiła powstańcza.JPG (98.87 KiB) Przejrzano 15311 razy
Kunice - mogiła 6 Powstańców Krakowskich oraz 2 żołnierzy z II wojny światowej- fot. T. Kulig 2001 r..JPG
Kunice - mogiła 6 Powstańców Krakowskich oraz 2 żołnierzy z II wojny światowej- fot. T. Kulig 2001 r..JPG (38.01 KiB) Przejrzano 15311 razy
Kunice - grób por. dr Mromlińskiego na mogile 6 Powstańców Krakowskich- fot. 2011 r..JPG
Kunice - grób por. dr Mromlińskiego na mogile 6 Powstańców Krakowskich- fot. 2011 r..JPG (50.75 KiB) Przejrzano 15311 razy

Posty: 2061
Rejestracja: czwartek 12 lut 2015, 22:58

Re: Mogiły Powstańców Krakowskich

Postautor: Franek D. » niedziela 07 lut 2016, 22:38

W Winiarach trudno dziś wskazać miejsce pochówku 8 Powstańców Krakowskich.

We współczesnych opracowaniach pisze jedynie, że powstańcy leżą pod kapliczką w centrum wsi.
W Winiarach jest kilka kapliczek np. Matki Bożej Różańcowej z 1868 r. fundacji Jana Hyżego, Matki Bożej Niepokalanego Poczęcia z 1877 r. fundacji Szymona i Katarzyny Włodarczyków, czy też położona przy skrzyżowaniu gościńca cesarskiego z drogą na Rudnik piętrowa kapliczka z 1863 r. fundacji Augustyna i Anny Zająców. Na tej ostatniej widnieje: „Odpuść nam nasze winy”.

Tymczasem w Kronice Parafii Dziekanowice pisze, że powstańców pochowano poza wsią, w polu, blisko drogi prowadzącej w stronę Raby, do dworu w Winiarach. 10 lat później Czech Jan Rosendorf (właściciel pobliskiego młyna) postawił tam krzyż drewniany. Krzyż ten jest naniesiony na mapie z 1857 r.
Kronika wymienia też nazwiska najbardziej okrutnych z chłopów:
"Między mordercami odznaczyli się szczególnym sposobem: Marcin Zając (+1847), który kilku z dubeltówki zabił...".
Załączniki
Winiary - kapliczka fundacji Zająców.JPG
Winiary - kapliczka fundacji Zająców.JPG (82.97 KiB) Przejrzano 15271 razy
Lokaliacja mogił Powstańców Krakowskich na mapie austriackiej z 1857 r..JPG
Lokaliacja mogił Powstańców Krakowskich na mapie austriackiej z 1857 r..JPG (92.36 KiB) Przejrzano 15271 razy

Posty: 2061
Rejestracja: czwartek 12 lut 2015, 22:58

Re: Mogiły Powstańców Krakowskich

Postautor: Franek D. » czwartek 11 lut 2016, 21:16

Kilka miesięcy temu, przy bramie cmentarza parafialnego w Gdowie (przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego) umieszczona została tablica informacyjna Małopolskiego Szlaku Powstania Krakowskiego.
Załączniki
0001.JPG
0001.JPG (98.35 KiB) Przejrzano 15229 razy
0002.JPG
0002.JPG (112.47 KiB) Przejrzano 15229 razy
0003.JPG
0003.JPG (140.12 KiB) Przejrzano 15229 razy
0008.JPG
0008.JPG (55.89 KiB) Przejrzano 15229 razy
0009.JPG
0009.JPG (58.79 KiB) Przejrzano 15229 razy

Posty: 2061
Rejestracja: czwartek 12 lut 2015, 22:58

Re: Mogiły Powstańców Krakowskich

Postautor: Franek D. » sobota 20 lut 2016, 23:06

W Powiatowej i Miejskiej Bibliotece w Wieliczce z inicjatywy p. Jadwigi Dudowej, odbył się kolejny "X Konkurs Wiedzy o Powstaniu Krakowskim 1846 r. - Pamiętamy po 170 latach". Wzięli w nim udział uczniowie Powiatowego Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego im. E. Dembowskiego w Wieliczce oraz Zespołu Szkół im. E. Dembowskiego w Gdowie.
Ukoronowaniem konkursu była wycieczka "Szlakiem Powstania Krakowskiego". Uczestnicy dotarli na Zamek Żupny - gdzie zapoznali się z obrazem A. Długosza "Wymarsz do Krakowa powstańców z Wieliczki pod dowództwem E. Dembowskiego", a następnie na Rynek Górny - gdzie odczytali treść tablicy umieszczonej na ścianie frontowej Pałacu Przychodzkich: „Edwardowi Dembowskiemu i Patriotom Wielickim, którzy w dniu 24 lutego 1846 r. obwieścili ludowi zgromadzonemu na Rynku niepodległość i równość społeczną".

Następnego dnia młodzież wyruszyła na całodniową wycieczkę autokarową, prowadzącą przez Łazany do Gdowa i dalej Kunice, Niegowić, Grodkowice, Brzezie, Kraków-Podgórze. W Gdowie na kopcu złożono wiązankę kwiatów oraz zapalono znicze.
Stojący na kopcu pomnik ufundował uczestnik powstania Atanazy Benoe. On podczas Powstania Krakowskiego, 19-letni wówczas syn właścicieli pobliskiej Niegowici, na wieść o rozpoczynającej się bitwie powstańców krakowskich z wojskiem austriackim w Gdowie - nie patrząc na błagania rodziców (dzień wcześniej ich dwór został otoczony przez przybyłych z sąsiednich wiosek pijanych chłopów rabacyjnych, ale został obroniony przez miejscowych Niegowiczan) - wsiadł na koń i popędził na pomoc powstańcom. Na szczęście dla niego nie dotarł na miejsce kończącej się w Gdowie rzezi na powstańcach, bo w drodze na alei brzozowej w Liplesie został zaatakowany przez bandę chłopów i zmuszony do odwrotu.
Po latach założył fundację na wystawienie pomnika w miejscu pochowanych powstańców w Gdowie.
Grób Atanazego Benoe znajduje się na placu kościelnym w Papieskiej Parafii Niegowić, obok wybrukowanego zarysu po wcześniejszym drewnianym kościele. Na pomniku nagrobnym pisze: „Był szlachetny, miłosierny, sprawiedliwy”. Jako długoletni dziedzic Niegowici, zapisał się w historii wieloma godnymi pamięci czynami, tak dla rodzinnej miejscowości, jak również dla zniewolonej Ojczyzny. Już w dzieciństwie otrzymał pierwszą lekcję patriotyzmu. Jego ojciec Konstanty Jan Nepomucen Benoe herbu Taczała (późniejszy radca miejski Rady Miasta Krakowa) pozostawił kilkuletniego synka oraz dobytek dworu niegowickiego w rękach żony Florentyny, by uczestniczyć w Powstaniu Listopadowym.
Cztery lata po Powstaniu Krakowskim i Rabacji Galicyjskiej, młody Atanazy ożenił się z baronówną Justyną Borowską, której matką była Ludwika Żeleńska. O mądrości i umiejętnościach Atanazego szybko przekonano się, wybierając go jako przedstawiciela do Sejmu Galicyjskiego, gdzie mając niespełna 34 lata, pełnił funkcję posła do Sejmu Krajowego Galicji I kadencji. Siedzibą liczącego 44 posłów sejmu była stolica Galicji – Lwów (Lemberg). W lutym 1863 r. Atanazy przekroczył granicę zaboru rosyjskiego by przyłączyć się do Powstania Styczniowego. Po powrocie do Galicji został aresztowany za udział w powstaniu. Na szczęście dość szybko zwolniono go z braku dowodów winy. Nie zaszkodziło mu to również w kontynuowaniu działalności przedstawiciela regionu we władzach państwowych. Długo był członkiem Rady Prowincjonalnej Galicji Zachodniej. Z jego inicjatywy w Pierzchowcu, w dniu 20 lipca 1872 r., z okazji 75-tej rocznicy powstania Legionów Polskich został odsłonięty pomnik poświęcony J.H. Dąbrowskiemu.
Ukoronowaniem wielkości mieszkańca Niegowici, było objęcie i pełnienie zaszczytnej funkcji posła do Parlamentu Austro-Węgier w Wiedniu. Będąc przedstawicielem ziemi bocheńskiej w stolicy, podczas kolejnego swojego pobytu, zmarł w Wiedniu w wieku 67 lat. Został pochowany w Niegowici, w krypcie pod nieistniejącym już drewnianym kościołem.
Załączniki
X Konkurs Wiedzy o Powstaniu Krakowskim.JPG
X Konkurs Wiedzy o Powstaniu Krakowskim.JPG (51.26 KiB) Przejrzano 15177 razy
Edward Dembowski prowadzi oddział kosynierów z Wieliczki - 0.JPG
Edward Dembowski prowadzi oddział kosynierów z Wieliczki - 0.JPG (44.67 KiB) Przejrzano 15177 razy
Edward Dembowski prowadzi oddział kosynierów z Wieliczki - 1.JPG
Edward Dembowski prowadzi oddział kosynierów z Wieliczki - 1.JPG (67.8 KiB) Przejrzano 15177 razy
Edward Dembowski prowadzi oddział kosynierów z Wieliczki - 2.JPG
Edward Dembowski prowadzi oddział kosynierów z Wieliczki - 2.JPG (50.18 KiB) Przejrzano 15177 razy
Edward Dembowski prowadzi oddział kosynierów z Wieliczki - 3.JPG
Edward Dembowski prowadzi oddział kosynierów z Wieliczki - 3.JPG (48.27 KiB) Przejrzano 15177 razy
Edward Dembowski prowadzi oddział kosynierów z Wieliczki - 4.JPG
Edward Dembowski prowadzi oddział kosynierów z Wieliczki - 4.JPG (60.75 KiB) Przejrzano 15177 razy
Tablica na Górnym Rynku w Wieliczce.JPG
Tablica na Górnym Rynku w Wieliczce.JPG (60.27 KiB) Przejrzano 15177 razy
Wycieczka pokonkursowa  - Gdów Mogiła 154 Powstańców Krakowskich - fot 1.JPG
Wycieczka pokonkursowa - Gdów Mogiła 154 Powstańców Krakowskich - fot 1.JPG (101.55 KiB) Przejrzano 15177 razy
Wycieczka pokonkursowa  - Gdów Mogiła 154 Powstańców Krakowskich - fot. 2.JPG
Wycieczka pokonkursowa - Gdów Mogiła 154 Powstańców Krakowskich - fot. 2.JPG (112.05 KiB) Przejrzano 15177 razy
Wycieczka pokonkursowa  - Niegowić - Grób Atanazego Benoe.JPG
Wycieczka pokonkursowa - Niegowić - Grób Atanazego Benoe.JPG (52.99 KiB) Przejrzano 15177 razy
Ostatnio zmieniony niedziela 21 lut 2016, 10:08 przez Franek D., łącznie zmieniany 2 razy.

Posty: 2061
Rejestracja: czwartek 12 lut 2015, 22:58

Re: Mogiły Powstańców Krakowskich

Postautor: Franek D. » sobota 20 lut 2016, 23:10

Uczestnicy wycieczki dotarli też do mogiły powstańców w Kunicach. Na miejscu okazało się, że po kapliczce pozostał dół w ziemi oraz kupka cegieł. Sytuację wyjaśnił nam mieszkający w sąsiedztwie 84-letni p. Szymoniak. XIX w. przyniszczona czasem kapliczka, została zabrana do warsztatu kamieniarskiego i jest tam poddawana renowacji.

Kolejnym etapem były Grodkowice, miejsce okrutnej śmierci Marcyana Żeleńskiego, zakatowanego przez chłopów rabacyjnych, oraz pobliskie mauzoleum Żeleńskich w Brzeziu viewtopic.php?f=176&t=2081

Na koniec uczestnicy wycieczki dotarli do krakowskiego Podgórza, gdzie na grobie Edwarda Dembowskiego złożono kwiaty oraz odśpiewano Hymn "Jeszcze Polska nie zginęła".
Załączniki
Wycieczka pokonkursowa  - Kunice  Mogiła 6 Powstańców Krakowskich - fot. 1.JPG
Wycieczka pokonkursowa - Kunice Mogiła 6 Powstańców Krakowskich - fot. 1.JPG (85.52 KiB) Przejrzano 15177 razy
Wycieczka pokonkursowa  - Kunice  Mogiła 6 Powstańców Krakowskich - fot. 2.JPG
Wycieczka pokonkursowa - Kunice Mogiła 6 Powstańców Krakowskich - fot. 2.JPG (103.45 KiB) Przejrzano 15177 razy
Wycieczka pokonkursowa  - Kunice  Mogiła 6 Powstańców Krakowskich - fot. 3.JPG
Wycieczka pokonkursowa - Kunice Mogiła 6 Powstańców Krakowskich - fot. 3.JPG (90.22 KiB) Przejrzano 15177 razy
Wycieczka pokonkursowa  - Kunice  Mogiła 6 Powstańców Krakowskich - fot. 4.JPG
Wycieczka pokonkursowa - Kunice Mogiła 6 Powstańców Krakowskich - fot. 4.JPG (62.29 KiB) Przejrzano 15177 razy
Wycieczka pokonkursowa  - Winiary.JPG
Wycieczka pokonkursowa - Winiary.JPG (75.33 KiB) Przejrzano 15177 razy
Wycieczka pokonkursowa  - Grodkowice  - miejsce zamordowania Marcyana Żeleńskiego.JPG
Wycieczka pokonkursowa - Grodkowice - miejsce zamordowania Marcyana Żeleńskiego.JPG (123.31 KiB) Przejrzano 15177 razy
Wycieczka pokonkursowa  - Brzezie.JPG
Wycieczka pokonkursowa - Brzezie.JPG (126.39 KiB) Przejrzano 15177 razy
Wycieczka pokonkursowa  - Podgórze Mogiła 29 Powstańców Krakowskich - fot. 1.JPG
Wycieczka pokonkursowa - Podgórze Mogiła 29 Powstańców Krakowskich - fot. 1.JPG (110.39 KiB) Przejrzano 15177 razy
Wycieczka pokonkursowa  - Podgórze Mogiła 29 Powstańców Krakowskich - fot. 4.JPG
Wycieczka pokonkursowa - Podgórze Mogiła 29 Powstańców Krakowskich - fot. 4.JPG (115.62 KiB) Przejrzano 15177 razy
Wycieczka pokonkursowa  - Podgórze Mogiła 29 Powstańców Krakowskich - fot. 3.JPG
Wycieczka pokonkursowa - Podgórze Mogiła 29 Powstańców Krakowskich - fot. 3.JPG (126.9 KiB) Przejrzano 15177 razy

Posty: 2061
Rejestracja: czwartek 12 lut 2015, 22:58

Re: Mogiły Powstańców Krakowskich

Postautor: Franek D. » wtorek 08 mar 2016, 23:35

28 lutego br. mieszkańcy Gdowa złożyli kwiaty na kopcu Powstańców Krakowskich http://www.gdow.pl/aktualnosci/wspomnie ... -roku.html

Publiczna Szkoła Podstawowa w Kierlikówce (gm. Trzciana) nosi imię Edwarda Dembowskiego. On, jako emisariusz wybuchu powstania 1846 r., odwiedził miejscowy dwór należący do Józefa Niwickiego.

Niwicki był poetą romantycznym:

W cichej dolinie o lasek oparty,
Nad brzegiem rzeczki, co blisko wynika;
Stoi mój domek dla wszystkich otwarty,
Skromny jak zwykle szlachcica rolnika.

Na wieść o klęsce Powstania Krakowskiego w bitwie pod Gdowem napisał:

Ty - młodzież nasza co z łazańskiej góry
Ku żyznej gdowskiej podążasz równinie
Wstrzymaj się, jeszcze woła dzwon ponury.
Zginiesz, a z tobą nadzieja też zginie.

Gdzie tam, nie słucha, ciągnie niewstrzymana.
W zwycięstwo prawdy, wiary nie utraci.
Lecz tu przemocą głupoty złamana
Pada pod topór rozbestwionej braci.

I Racławicka przygasła tu gwiazda
Z orłów, co lotna niosła ducha siła.
Żaden już więcej nie wrócił do gniazda.
Została tylko pod Gdowem mogiła.

Na cmentarzu w Żegocinie jest grób Józefa Niwickiego.
Załączniki
Gdów - 170 rocznica Powstania Krakowskiego.JPG
Gdów - 170 rocznica Powstania Krakowskiego.JPG (84.73 KiB) Przejrzano 15091 razy
Gdów - Kopiec - 28 luty 2016 r..JPG
Gdów - Kopiec - 28 luty 2016 r..JPG (118.7 KiB) Przejrzano 15091 razy
Żegocina - grób Józefa Niwickiego.JPG
Żegocina - grób Józefa Niwickiego.JPG (124.23 KiB) Przejrzano 15091 razy
Grób Józefa Niwickiego.JPG
Grób Józefa Niwickiego.JPG (94.7 KiB) Przejrzano 15091 razy

Posty: 2061
Rejestracja: czwartek 12 lut 2015, 22:58

Re: Mogiły Powstańców Krakowskich

Postautor: Franek D. » niedziela 03 kwie 2016, 22:38

W Kunicach bez zmian...
Załączniki
1. Kunice - mogiła Powstańców Krakowskich.JPG
1. Kunice - mogiła Powstańców Krakowskich.JPG (51.61 KiB) Przejrzano 14977 razy
2. Kunice - mogiła Powstańców Krakowskich.JPG
2. Kunice - mogiła Powstańców Krakowskich.JPG (106.55 KiB) Przejrzano 14977 razy
4. Kunice - mogiła Powstańców Krakowskich.JPG
4. Kunice - mogiła Powstańców Krakowskich.JPG (117.39 KiB) Przejrzano 14977 razy


phpbb 3.1 styles demo

Wróć do „Nekropolie”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 1 gość