Kraków – kirkut Remuh

[Franek D.]

Podczas okupacji, większość cmentarzy żydowskich zostało bestialsko zdewastowanych przez Niemców. Na zabytkowy kirkucie Remuh rozbito macewy i na ich rumowisku urządzono wysypisko śmieci. Wyjątkowo nie zniszczono jednej z macew, tej na której jest napisane: „Od Mojżesza do Mojżesza nie powstał nikt, kto dorównałby Mojżeszowi pośród Izraela”. Niemcy nie tknęli tego grobu, obawiając się klątwy Remuh: „Kto naruszy sacrum, zginie śmiercią gwałtowną”.

I tak z tyłu synagogi stoi oryginalnie zachowany grób Mosze Isserlesa (ReMO), otoczony grobami jego rodziny:
ojca Israela, który w 1553 r. wybudował stojącą obok synagogę Remuh (ReMO),
siostry Miriam,
brata Izaaka, zwanego Bogatym,
teścia Josefa Kaca, rektora krakowskiej jesziwy, a zarazem sędziego i rabina Krakowa,
syna Gerszona.
Miejsce to jest najliczniej odwiedzane, świadczą o tym pozostawione kamienie oraz prośby złożone w skrzynkach.

[Franek D.]

Ojciec Mojżesza Isserlesa, był bankierem króla Zygmunta Augusta. On to na pamiątkę swojej zmarłej żony ufundował - dla ukochanego ich syna - kompleks złożony z synagogi i kirkutu, określany później jako Remuh. W synagodze działał ów syn Mosze (Mojżesz) Isserles, któremu przypisano „słowo” ReMO, słynny pisarz, filozof, wielki uczony oraz znany talmudysta na całą Europę. Zajmował się analizą Talmudu oraz interpretacją Arystotelesa. Doskonale znał prawo rytualne. Został pochowany w 1572 r.
Gdy po wojnie,przystąpiono do remontu całego kompleksu Remuh, na cmentarzu odkryto leżące pod ziemią macewy. Podczas potopu szwedzkiego ukryto w ten sposób przeszło 700 nagrobków. Wszystkie wydobyto z ziemi, oczyszczono i ustawiono. Dzięki temu w Krakowie jest dziś doskonale zachowany, renesansowy cmentarz żydowski.

[Franek D.]

Krakowski kirkut Remuh zwany też Starym leży na Kazimierzu pomiędzy ulicami Szeroką, Miodową, Jakuba oraz Ciemną . Znaczna część cmentarza, który ma dość dużą pow. 1,5 ha, pozbawiona jest macew. Szczególnie pusto prezentuje się, leżąca na wzniesieniu, południowa część. Jest tam jedynie mała kwatera z dwuszeregiem wąskich pomników. Z tyłu synagogi trwają prace renowacyjne nagrobków.

[Franek D.]

Oficjalnie cmentarz został zamknięty w 1800 r., z rozkazu władz austriackich nakazującego zaprzestania pochówków w obrębie miast. Przed ostatnią wojną na cmentarzu Remuh istniało tylko kilkadziesiąt macew, które później zniszczyli Niemcy. Po wojnie zostały one zamienione w „Ścianę Płaczu” - formę wysokiego muru ułożonego z resztek rozbitych płyt nagrobnych. Ściana lapidarium kontrastuje z inną wielką ścianą z cegły klinkierowej. Po wejściu przez bramkę w murze cmentarza zaskakuje przytłaczający widok, górującej nad zabytkowym cmentarzem potężnej ściany nowoczesnego apartamentowca.

[Czech]

Od listopada 2020 kompleks Remuh /synagoa i kirkut/ są niedostępne dla zwiedzających do odwołania.
Poniższe zdjęcia wykonane zostały na ul. Jakuba przez otwór muru cmentarnego.
Przy murze od strony ul. Lewkowej rośnie niespotykane drzewo glediczja z długimi brązowymi strąkami utrzymującymi się do wiosny.