Kraków - mozaiki w jadalni Domu Studenckiego "Piast"

[Karolina Kot]

Przy ulicy Piastowskiej 47 znajduje się jeden z kilku krakowskich domów studenckich, noszący nazwę "Piast". Jego projektantem był architekt Władysław Bryzek.
Od wschodu budynek posiada stołówkę, której zewnętrzny balkon ozdobiony został w roku 1964 skromną, abstrakcyjną mozaiką ceramiczną, autorstwa Heleny Hussarskiej. Materiał użyty przez autorkę został wykonany w pracowni w Przegorzałach.

Lokalizacja
Zdjęcia wykonałam jesienią 2018 roku.
Źródło informacji: Bożena Kostuch, 'Kolor i blask"

[Karolina Kot]

We wnętrzu jadalni znajduje się kolejna, większa mozaika, także pochodząca z roku 1964. Przy użyciu materiałów pochodzących ze Spółdzielni "Kamionka" w Łysej Górze wykonali ją Roma Hussarski, Barbara Sokalska i Bogdan Kotarba.
Przedstawia ona kompozycję przypominającą stylizowane kwiaty i ptaki na tle fal. Wszystko wykonano z malutkich, kolorowych płytek, zatopionych w betonie.

Niestety, o mozaice zrobiło się głośnio latem 2016 roku, w związku z jej zniszczeniem.

Zniszczone mozaiki w DS "Piast": aż trudno w to uwierzyć!

Jadalnia w Domu Studenckim "Piast" dzięki swym dekoracjom uznawana była za jedno z najciekawszych wnętrz w skali całej Polski, a autorzy tych dzieł to znani i cenieni krakowscy plastycy - list Bożeny Kostuch z Muzeum Narodowego w Krakowie w sprawie zniszczonej kompozycji ceramicznej.

List adresowany jest do Grzegorza Murzańskiego, Prezesa Fundacji Studentów i Absolwentów UJ Bratniak, oraz dr Macieja Rogali, rzecznika Uniwersytetu Jagiellońskiego.

"Szanowni Panowie, Ze zdumieniem i - nie ukrywam - z wielkim oburzeniem przeczytałam informację o zniszczeniu rzeźby oraz kompozycji ceramicznej zdobiącej ścianę stołówki w Domu Studenckim "Piast".
Od ponad dziesięciu lat zajmuję powojenną ceramiką architektoniczną. W ostatnim czasie obserwuję coraz większe zainteresowanie środowiska historyków sztuki detalem architektonicznym i wnętrzami z okresu PRL.

Mozaiki i inne elementy wystroju plastycznego są wpisywane do rejestru zabytków, a opinia publiczna coraz skuteczniej protestuje przeciwko próbom ich niszczenia.
Jadalnia w Domu Studenckim "Piast" dzięki swym dekoracjom uznawana była za jedno z najciekawszych wnętrz w skali całej Polski, a autorzy tych dzieł to znani i cenieni krakowscy plastycy.

Twierdzenia, że "elementy dekoracyjne typu mozaikowego [...] ciężko nazwać dziełami sztuki" przez grzeczność nie będę więc nawet komentować.

Zniszczenie rzeźby zaprojektowanej przez Teresę Lisowską-Gawłowską oraz kompozycji ceramicznej zrealizowanej przez zespół Romana Hussarskiego, uważam za tak absurdalne, tak szkodliwe, że naprawdę wciąż trudno mi uwierzyć, że ktoś tu, w Krakowie, na Uniwersytecie Jagiellońskim, mógł był podjąć taką decyzję.
Po prostu wstyd mi za moją macierzystą Uczelnię!

Z wyrazami poważania, Bożena Kostuch - kustosz w Dziale Rzemiosła Artystycznego Muzeum Narodowego w Krakowie.

Źródło: krakow.wyborcza.pl

Interwencja pani Bożeny Kostuch okazała się skuteczna.
Rok później w prasie pojawiły się dobre wiadomości:

Kraków. Cenna mozaika powróciła do akademika „Piast”

Zdewastowana rok temu mozaika została teraz zrekonstruowana. Podczas prac natrafiono na liścik zaświadczający m.in., że pochodzi ona z „roku 1964 ery atomowej”.

Właśnie zakończyły się prace nad rekonstrukcją cennej mozaikowej dekoracji w stołówce Domu Studenckiego „Piast”. Przed rokiem zniszczyli ją robotnicy prowadzący remont w tym akademiku UJ. Teraz betonowe tło kompozycji zostało w dużej części uzupełnione, a fragmenty, które się zachowały, odtłuszczone i odczyszczone. Na podstawie archiwalnych fotografii zrekonstruowano brakujące fragmenty ceramicznej kompozycji. Mozaika powstała w 1964 r., według projektu Romana Husarskiego.

- Dołożono wszelkich starań, żeby uszkodzenia zostały odpowiednio zlikwidowane - ocenia historyk sztuki dr Andrzej Siwek, konsultant prac, nadzorujący je z ramienia UJ. - A było dużo technicznych problemów, ponieważ ta ściana wcześniej zamakała i właściwie cała dekoracja była odspojona. Poszczególne elementy trzeba było bardzo umiejętnie przytwierdzać do podłoża, żeby nie przepadło to, co jeszcze zostało na ścianie.

Uzupełnianie mozaiki poprzedził remont, dzięki któremu ściana nie będzie już zalewana.

Źródło: krakow.naszemiasto.pl

Niestety, chyba miałam pecha, podczas mojej wizyty mozaika we wnętrzu stołówki była zasłonięta. Zajrzałam jednak za kotarę - jest tam!