Nakło Śląskie - zakład wapienniczy

Posty: 27824
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Nakło Śląskie - zakład wapienniczy

Postautor: Karolina Kot » czwartek 09 kwie 2015, 21:53

W Nakle Śląskim, dużej i bardzo ciekawej wsi, położonej w powiecie tarnogórskim, w gminie Świerklaniec, przy ulicy Wapiennej, nieopodal torów kolejowych i stacji, znajdują się pozostałości dawnego zakładu wapienniczego.
Tradycje pozyskiwania wapna w okolicy sięgają XVI wieku. Surowiec pozyskiwano z licznych kamieniołomów, zlokalizowanych w pobliżu.
Obecnie zachowały się jedynie trzy połączone ze sobą górnym podestem piece wapienne, murowane z kamienia i wzmocnione metalowymi obejmami.
Funkcjonowały one do połowy XX wieku (na moje oko najdłużej sprawny był wapiennik wschodni), po czym, wraz z przylegającymi zabudowaniami, zostały przekształcone w prażalnię dolomitu. W końcowej fazie istnienia zakładu wytwarzano nawozy dolomitowe.
Obecnie obiekt jest opuszczony i nieużytkowany.

Na jednym ze zrujnowanych budynków, znajdującym się w sąsiedztwie pieców zauważyłam datę "1873". Walące się stropy wyraźnie ujawniają obecność słomianej polepy, co jak najbardziej potwierdza tak wiekową metrykę budowli.

Lokalizacja
Załączniki
Nakło Śląskie - wapienniki (1).jpg
Nakło Śląskie - wapienniki (1).jpg (67.93 KiB) Przejrzano 19490 razy
Nakło Śląskie - wapienniki.jpg
Nakło Śląskie - wapienniki.jpg (76.32 KiB) Przejrzano 19490 razy
Nakło Śląskie - wapienniki (3).jpg
Nakło Śląskie - wapienniki (3).jpg (81.67 KiB) Przejrzano 19490 razy
Nakło Śląskie - wapienniki (2).jpg
Nakło Śląskie - wapienniki (2).jpg (116.42 KiB) Przejrzano 19490 razy
Nakło Śląskie - wapienniki (5).jpg
Nakło Śląskie - wapienniki (5).jpg (74.91 KiB) Przejrzano 19490 razy
Nakło Śląskie - wapienniki (4).jpg
Nakło Śląskie - wapienniki (4).jpg (109.78 KiB) Przejrzano 19490 razy
Nakło Śląskie - wapienniki (7).jpg
Nakło Śląskie - wapienniki (7).jpg (83.41 KiB) Przejrzano 19490 razy
Nakło Śląskie - wapienniki (6).jpg
Nakło Śląskie - wapienniki (6).jpg (81.94 KiB) Przejrzano 19490 razy
Nakło Śląskie - wapienniki (8).jpg
Nakło Śląskie - wapienniki (8).jpg (93.21 KiB) Przejrzano 19490 razy
Nakło Śląskie - wapienniki (10).jpg
Nakło Śląskie - wapienniki (10).jpg (104.71 KiB) Przejrzano 19490 razy
Nakło Śląskie - wapienniki (9).jpg
Nakło Śląskie - wapienniki (9).jpg (117.56 KiB) Przejrzano 19490 razy
Nakło Śląskie - wapienniki (11).jpg
Nakło Śląskie - wapienniki (11).jpg (86.64 KiB) Przejrzano 19490 razy
Nakło Śląskie - wapienniki (12).jpg
Nakło Śląskie - wapienniki (12).jpg (98.68 KiB) Przejrzano 19490 razy
Nakło Śląskie - wapienniki (13).jpg
Nakło Śląskie - wapienniki (13).jpg (99.68 KiB) Przejrzano 19490 razy
Nakło Śląskie - wapienniki (14).jpg
Nakło Śląskie - wapienniki (14).jpg (74.95 KiB) Przejrzano 19490 razy
Ruiny pozostałych zabudowań Zakładu Wapieniczego (1).jpg
Ruiny pozostałych zabudowań Zakładu Wapieniczego (1).jpg (80.15 KiB) Przejrzano 19490 razy
Ruiny pozostałych zabudowań Zakładu Wapieniczego.jpg
Ruiny pozostałych zabudowań Zakładu Wapieniczego.jpg (72.66 KiB) Przejrzano 19490 razy
Ruiny pozostałych zabudowań Zakładu Wapieniczego (2).jpg
Ruiny pozostałych zabudowań Zakładu Wapieniczego (2).jpg (75.6 KiB) Przejrzano 19490 razy
Ruiny pozostałych zabudowań Zakładu Wapieniczego (4).jpg
Ruiny pozostałych zabudowań Zakładu Wapieniczego (4).jpg (60.27 KiB) Przejrzano 19490 razy
Ruiny pozostałych zabudowań Zakładu Wapieniczego (3).jpg
Ruiny pozostałych zabudowań Zakładu Wapieniczego (3).jpg (62.96 KiB) Przejrzano 19490 razy
Ruiny pozostałych zabudowań Zakładu Wapieniczego (6).jpg
Ruiny pozostałych zabudowań Zakładu Wapieniczego (6).jpg (67.13 KiB) Przejrzano 19490 razy
Ruiny pozostałych zabudowań Zakładu Wapieniczego (5).jpg
Ruiny pozostałych zabudowań Zakładu Wapieniczego (5).jpg (75.61 KiB) Przejrzano 19490 razy
Ruiny pozostałych zabudowań Zakładu Wapieniczego (8).jpg
Ruiny pozostałych zabudowań Zakładu Wapieniczego (8).jpg (107.28 KiB) Przejrzano 19490 razy
Ruiny pozostałych zabudowań Zakładu Wapieniczego (7).jpg
Ruiny pozostałych zabudowań Zakładu Wapieniczego (7).jpg (122.29 KiB) Przejrzano 19490 razy
Ruiny pozostałych zabudowań Zakładu Wapieniczego (9).jpg
Ruiny pozostałych zabudowań Zakładu Wapieniczego (9).jpg (88.27 KiB) Przejrzano 19490 razy
Ruiny pozostałych zabudowań Zakładu Wapieniczego (10).jpg
Ruiny pozostałych zabudowań Zakładu Wapieniczego (10).jpg (73.38 KiB) Przejrzano 19490 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 1871
Rejestracja: środa 19 sie 2015, 18:35
Lokalizacja: Dąbrowa Górnicza

Re: Nakło Śląskie - zakład wapienniczy

Postautor: Eworu » poniedziałek 18 kwie 2016, 23:02

Grudzień 1935-standardowo Polonia
Załączniki
1 (1).jpg
1 (1).jpg (14.5 KiB) Przejrzano 15006 razy
Zapraszam na moje stronki Opuszczone_Zaglebie oraz Kolekcja_breloków

Posty: 585
Rejestracja: piątek 04 lis 2016, 18:51
Lokalizacja: Bytom

Re: Nakło Śląskie - zakład wapienniczy

Postautor: Velder » wtorek 29 lis 2016, 16:56

Wapienniki istotnie wiekowe, ale chyba nie równowiekowe. W albumie pt. Przemysł Górnego Śląska na dawnej fotografii (do 1945 r.) : ze zbiorów Muzeum w Gliwicach T.1 znalazłem zdjęcie z okresu 1910 - 1922r. na którym widać tylko 2 wapienniki. Chyba że to jakieś inne są?

wapienniki 1910-1922r, autor nieznany.jpg
wapienniki 1910-1922r, autor nieznany.jpg (87.45 KiB) Przejrzano 18825 razy

W opisie do zdjęcia można także znaleźć informację, że w 1840 r. działała tutaj kopalnia rud żelaza, która zatrudniała 80 osób i wydobyła 59 t rudy. Informacja o jej istnieniu zanika jednak w 1865 r.

Posty: 585
Rejestracja: piątek 04 lis 2016, 18:51
Lokalizacja: Bytom

Re: Nakło Śląskie - zakład wapienniczy

Postautor: Velder » sobota 10 gru 2016, 15:07

Znalazłem trochę więcej informacji o nakielskich wapiennikach.
Okazuje się, że w pobliżu dworca istniało wcześniej więcej wapienników, więc być może dodana przeze mnie fotografia przedstawia właśnie któreś z nich?

Odnośnie tradycji wypalania wapna w Nakle Śląskim - uważa się że właśnie w tej miejscowości powstały pierwsze wapienniki w powiecie tarnogórskim. Powiązanie tej wsi z przemysłem wapienniczym potwierdza m.in. urbarz nakielski z 1785 r., w którym spisano następujący nakaz: „W zimie kmiecie winni pracować w pańskich wapiennikach i kamieniołomach”.

Wracając jednak do wapienników ze zdjęć Szkieletka - zostały one wzniesione z inicjatywy hrabiego von Donnersmarcka. Od nich wzięła się też nazwa tutejszego przysiółku – Wapienniki Śląskie. W 1886 r. działało tutaj aż 10 pieców do wypalania wapna, w których zatrudnionych było 175 pracowników. Ich właścicielami byli m.in. hrabia Hugo Henckel von Donnersmarck (4 piece), hrabia Kosicki z Koszęcina (2 piece) oraz spółka akcyjna „Weber-Górka” ze Strzybnicy (2 piece).
Szukałem ich lokalizacji, ale na większości map (tak jak i na załączonej z 1913 r.) zaznaczone są tylko 3 wapienniki przy torach kolejowych. Za to można zauważyć widniejącą tu nazwę Koschützki’sches Kalkwerk (wytwórnia wapna Kosickiego(?)).
Topographische Erzkarte 125 000 - Tarnowitz (Messtischblatt).jpg
(Brązowym kolorem zaznaczone są złoża rud żelaza)
Topographische Erzkarte 125 000 - Tarnowitz (Messtischblatt).jpg (116 KiB) Przejrzano 18771 razy

W 1913 roku, z powodu słabego zbytu wapna, następuje wygaszenie kilku pieców. Następnie w roku 1924, na terenie Nakła działa już tylko jedno przedsiębiorstwo – The Henckel von Donnersmarck - Beuthen Estates Ltd., które użytkuje 7 pieców. Wielkość produkcji z wapienników ulegała stałym wahaniom i uzależniona była od zapotrzebowania rynku. I tak w roku 1926 odnotowano najgorsze wyniki , natomiast w 1929 r. najlepsze – osiągając wydobycie na poziomie 30 485 t wapienia oraz uzyskując w sumie 17 514 t wapna o wartości 504 234 zł.
Po wojnie, w 1945 roku bezpańskie wapienniki przejęło przedsiębiorstwo państwowe, które rok później przyjęło nazwę Zakłady Dolomitołomów i Wapienników z siedzibą w Tarnowskich Górach i wchodziło w skład Zjednoczonych kopalń Rudy Żelaznej i Topników w Częstochowie. Wytwarzano wtedy wapno budowlane, a potrzebny do produkcji wapień pozyskiwano w kamieniołomie koło zakładu. W 1951 r. wapienniki się usamodzielniły i przyjęły nazwę: Nakielskie Zakłady Wapiennicze. Zaledwie 8 lat później piece zostały przejęte przez Tarnogórskie Zakłady Dolomitowe, które przeprowadziły ich przebudowę i dostosowały do prażenia dolomitu na potrzeby hutnictwa żelaza. Był to ponoć pierwszy tego typu zabieg w Polsce. Niektóre źródła podają jednak, że konkretnie nasze 3 wapienniki spod dworca, z rokiem 1959 zaprzestały swojej działalności i nie były więcej uruchamiane. Wytwarzany w zakładzie dolomit prażony używany był jako topnik w procesach wielkopiecowych. Surowiec do jego produkcji dostarczany był kolejką wąskotorową z kamieniołomu w Bobrownikach oraz koleją z Górażdży koło Opola.
Później przedsiębiorstwo to zmieniło nazwę na Górnicze Zakłady Dolomitowe w Bytomiu i wytwarzało dolomit prażony aż do 31 marca 1981 r. Z czasem, piece przystosowano także do wytwarzania nawozów Mg-Ca-O z odpadów dolomitowych dla potrzeb rolnictwa. 30 czerwca 1986 r. prażalnia dolomitu zakończyła działalność i wygaszono piece, lecz nadal kontynuowano wytwarzanie nawozów sztucznych.
Z początkiem 1990 roku cały zakład przeróbki dolomitu przejęła spółka „Dolnak”, która rozpoczęła produkcję nawozów rolniczych na pola i dla działkowiczów - w małych opakowaniach pod nazwą "Dolovit". Zakład posiadał 3 piece, a 4 pozostałe zostały rozebrane w 1990 roku, ponieważ groziły zawaleniem. W roku 2003 zakład „Dolnak” został zamknięty.

Na koniec kilka zdjęć zakładu z książki pt. „Skała życia…”:
1.jpg
... a za nimi widać także 4 wapienniki, które wyburzono w 1990 r.
1.jpg (66.36 KiB) Przejrzano 18771 razy
2.jpg
2.jpg (87.12 KiB) Przejrzano 18771 razy
3.jpg
3.jpg (68.83 KiB) Przejrzano 18771 razy
4.jpg
4.jpg (102.5 KiB) Przejrzano 18771 razy

Źródła:
  • Wroński M. (red.), 1990: „Skała życia” – Monografia Górniczych Zakładów Dolomitowych w Bytomiu.
  • Kronika Nakła Śląskiego

Posty: 585
Rejestracja: piątek 04 lis 2016, 18:51
Lokalizacja: Bytom

Re: Nakło Śląskie - zakład wapienniczy

Postautor: Velder » wtorek 30 maja 2017, 01:05

Chociaż widok nakielskich wapienników znam już od dosyć dawna z okien pociągu, to muszę przyznać, że dotąd nie wpadłem na pomysł żeby obejrzeć je z bliska (tym bardziej że wcale nie mam tak daleko).

No, ale już nadrobiłem zaległości i w końcu udało mi się odwiedzić to miejsce :).
Przy okazji zaliczyłem też niezwykle intrygującą atrakcję, jaką był przejazd kolejowy na początku ulicy Wapiennej ;).

Poniższe zdjęcia wykonałem w marcu i maju 2017 roku.
Załączniki
Naklo - zaklad wapienniczy (1).jpg
Przy wjeździe na ulicę Nakielską od strony Orzecha, nadal wisi stara reklama firmy „Dolnak” – poprzedniego właściciela zakładu wapienniczego...
Naklo - zaklad wapienniczy (1).jpg (86.9 KiB) Przejrzano 18213 razy
Naklo - zaklad wapienniczy (2).jpg
...jak widać, sprzedawali nie tylko nawozy.
Naklo - zaklad wapienniczy (2).jpg (58 KiB) Przejrzano 18213 razy
Naklo - zaklad wapienniczy (3).jpg
Naklo - zaklad wapienniczy (3).jpg (92.26 KiB) Przejrzano 18213 razy
Naklo - zaklad wapienniczy (4).jpg
Naklo - zaklad wapienniczy (4).jpg (178.42 KiB) Przejrzano 18213 razy
Naklo - zaklad wapienniczy (5).jpg
Naklo - zaklad wapienniczy (5).jpg (103.01 KiB) Przejrzano 18213 razy
Naklo - zaklad wapienniczy (6).jpg
Naklo - zaklad wapienniczy (6).jpg (93.82 KiB) Przejrzano 18213 razy
Naklo - zaklad wapienniczy (7).jpg
Naklo - zaklad wapienniczy (7).jpg (149.55 KiB) Przejrzano 18213 razy
Naklo - zaklad wapienniczy (8).jpg
Naklo - zaklad wapienniczy (8).jpg (145.06 KiB) Przejrzano 18213 razy
Naklo - zaklad wapienniczy (9).jpg
Naklo - zaklad wapienniczy (9).jpg (146.17 KiB) Przejrzano 18213 razy
Naklo - zaklad wapienniczy (10).jpg
Naklo - zaklad wapienniczy (10).jpg (128.67 KiB) Przejrzano 18213 razy

Posty: 585
Rejestracja: piątek 04 lis 2016, 18:51
Lokalizacja: Bytom

Re: Nakło Śląskie - zakład wapienniczy

Postautor: Velder » wtorek 30 maja 2017, 01:10

Starałem się też odszukać jakieś ślady po czterech wapiennikach (stąd dwie wizyty tutaj), których fragment widać na jednej z archiwalnych fotografii 2 posty wyżej, ale nie pozostało po nich nawet zagłębienie w ziemi.
Załączniki
Naklo - zaklad wapienniczy (11).jpg
Naklo - zaklad wapienniczy (11).jpg (132.61 KiB) Przejrzano 18213 razy
Naklo - zaklad wapienniczy (12).jpg
Naklo - zaklad wapienniczy (12).jpg (119.35 KiB) Przejrzano 18213 razy
Naklo - zaklad wapienniczy (13).jpg
Naklo - zaklad wapienniczy (13).jpg (118.58 KiB) Przejrzano 18213 razy
Naklo - zaklad wapienniczy (14).jpg
Naklo - zaklad wapienniczy (14).jpg (120.51 KiB) Przejrzano 18213 razy
Naklo - zaklad wapienniczy (15).jpg
Naklo - zaklad wapienniczy (15).jpg (116.37 KiB) Przejrzano 18213 razy
Naklo - zaklad wapienniczy (16).jpg
Naklo - zaklad wapienniczy (16).jpg (101.99 KiB) Przejrzano 18213 razy
Naklo - zaklad wapienniczy (17).jpg
Naklo - zaklad wapienniczy (17).jpg (92.6 KiB) Przejrzano 18213 razy
Naklo - zaklad wapienniczy (18).jpg
Naklo - zaklad wapienniczy (18).jpg (112.79 KiB) Przejrzano 18213 razy
Naklo - zaklad wapienniczy (19).jpg
Naklo - zaklad wapienniczy (19).jpg (116.75 KiB) Przejrzano 18213 razy

Posty: 1871
Rejestracja: środa 19 sie 2015, 18:35
Lokalizacja: Dąbrowa Górnicza

Re: Nakło Śląskie - zakład wapienniczy

Postautor: Eworu » środa 04 paź 2017, 21:40

.
Załączniki
1 (5).jpg
1 (5).jpg (126.11 KiB) Przejrzano 15023 razy
1 (6).jpg
1 (6).jpg (137.76 KiB) Przejrzano 15023 razy
1 (7).jpg
1 (7).jpg (81.17 KiB) Przejrzano 15023 razy
1 (8).jpg
1 (8).jpg (107.27 KiB) Przejrzano 15023 razy
Zapraszam na moje stronki Opuszczone_Zaglebie oraz Kolekcja_breloków

Posty: 27824
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Nakło Śląskie - zakład wapienniczy

Postautor: Karolina Kot » sobota 03 sie 2019, 12:01

Z lotu ptaka, lipiec 2019:
Załączniki
Z lotu ptaka (1).JPG
Z lotu ptaka (1).JPG (162.9 KiB) Przejrzano 14011 razy
Z lotu ptaka (3).JPG
Z lotu ptaka (3).JPG (154.01 KiB) Przejrzano 14011 razy
Z lotu ptaka (4).JPG
Z lotu ptaka (4).JPG (145.58 KiB) Przejrzano 14011 razy
Z lotu ptaka (2).JPG
Z lotu ptaka (2).JPG (171.11 KiB) Przejrzano 14011 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 116
Rejestracja: środa 02 gru 2020, 20:48
Lokalizacja: Swiętochłowice

Re: Nakło Śląskie - zakład wapienniczy

Postautor: Silverka » czwartek 16 wrz 2021, 14:45

Odwiedziłam to miejsce 4 lipca 2021 r. Nie udało mi się zobaczyć wszystkich zrujnowanych budynków bo w rejonie największego z nich akurat ekipa paintball uprawiała (czy coś w ten deseń ;))
Na lidarze wypatrzyłam wyrobisko w pobliżu wapienników i w zasadzie to był główny cel wyprawy.

Najpierw trochę budynków zakładu wapienniczego:

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

I same wapienniki:

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Cegły leżące w rejonie wapienników:

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Ruiny przy ścieżce w stronę kamieniołomu:

Obrazek

i droga dojazdowa:

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Drogą przejeżdża ciężki sprzęt, wiele drzew wygląda podobnie

Obrazek

Dawny kamieniołom wapienia, sukcesywnie zasypywany gruzem

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Widok z okolic kamieniołomu w stronę stacji Nakło Śląskie

Obrazek

Obrazek

w tym rejonie jeszcze jedna ruina chowa się w drzewach

Obrazek

Obrazek

opadające płyty sufitowe służą aktualnie za przesłony okienne ;)

Obrazek

I jeszcze raz sam rejon zakładu - budynek mieszkalny, być może też kiedyś służył jako budynek produkcyjny.

Obrazek

Posty: 116
Rejestracja: środa 02 gru 2020, 20:48
Lokalizacja: Swiętochłowice

Re: Nakło Śląskie - zakład wapienniczy

Postautor: Silverka » czwartek 16 wrz 2021, 14:55

Velder pisze:Obrazek


To zdjęcie to po prostu sztos :shock: :shock: :shock:
Niesamowite!


phpbb 3.1 styles demo

Wróć do „Województwo śląskie”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 3 gości