Dąbrowa Górnicza - Strzemieszyce Małe, cmentarzysko średniowieczne

[kusmanek]

W latach 30' XX wieku, podczas wydobywania piasku do zasypywania wyrobisk kopalni Reden na terenie tzw. "Czerpaka" w Strzemieszycach Małych dokonano interesującego odkrycia. W pozyskiwanym surowcu natrafiono na ludzkie szczątki. Okazało się, że podczas prac natrafiono na wczesnośredniowieczne cmentarzysko. Wydarzenie było wówczas szeroko komentowane w prasie. Dyrekcja kopalni wstrzymała wydobycie, dzięki czemu możliwe było przeprowadzenie badań archeologicznych. Do Strzemieszyc przybyli naukowcy Państwowej Akademii Umiejętności dr Łoziński, profesor archeologii Uniwersytetu Warszawskiego wraz z asystentem, dr Jarugą, a w dalszej kolejności uczeni z Krakowa - dr Jamka i J. Marciniak. Wykopaliska trwały od 1932 roku, zakończono je w kwietniu 1933. Odkryto łącznie 103 groby, w wielu znaleziono przedmioty ze srebra i ołowiu. Cmentarzysko uważane jest za jedno z najbogatszych z okresu początków państwa polskiego. Część przedmiotów znalezionych podczas tych badań można podziwiać na stronie bytomskiego muzeum:
http://zbiory.muzeum.bytom.pl/navigart/ ... zemieszyce
Źródło informacji: Strzemieszyce Małe. Srebrna Perła Dąbrowy Górniczej

W zasobach Narodowego Archiwum Cyfrowego odnaleźć można serię zdjęć przedstawiającą teren wykopalisk:

Prace wykopaliskowe na terenie nadleśnictwa Łosień. Mężczyźni podczas prac wykopaliskowych. Widoczny m.in. asystent Jamka.

3_1_0_10_1015_226625 (1) (Copy).jpg (113.63 KiB) Przejrzano 4683 razy

https://audiovis.nac.gov.pl/obraz/10033 ... deac295f4/

Grób skrzynkowy znaleziony w Strzemieszycach

3_1_0_10_1047_227414 (1) (Copy).jpg (153.45 KiB) Przejrzano 4683 razy

https://audiovis.nac.gov.pl/obraz/10113 ... 5c6ba4ca3/

Odkrywka piasku Towarzystwa Franko-Polskiego w Strzemieszycach

3_1_0_8_1876_197938 (1) (Copy).jpg (123.83 KiB) Przejrzano 4683 razy

https://audiovis.nac.gov.pl/obraz/65324 ... 5c6ba4ca3/

Uczniowie Szkoły Górniczej i Hutniczej im. Stanisława Staszica w Dąbrowie Górniczej

3_1_0_10_2250_232354 (1) (Copy).jpg (131.77 KiB) Przejrzano 4683 razy

https://audiovis.nac.gov.pl/obraz/10618 ... 732df0b25/

Niestety, naukowcy nie są pewni czy cmentarzysko udało się przebadać w całości. Teren na którym się znajdowało pochłonęła wybudowana w tym miejscu Huta Katowice.

[kusmanek]

Niestety, dzisiaj odwiedzenie tego miejsca jest niemożliwe, ale dzięki archiwalnym mapom możemy "przenieść się w czasie" i zobaczyć jak wyglądało ono przed wiekami.
Poniżej fragment szkicu z naniesioną lokalizacją cmentarzyska, na kolejnych rycinach to samo miejsce z różnych map.

cmentarzysko_1 (Copy).jpeg (115.28 KiB) Przejrzano 4658 razy

Fragment mapy z lat 1806-1807
Źródło: AGAD, Zbiór Kartograficzny, sygn. 198-2

cmentarzysko_2 (Copy).jpeg (88.15 KiB) Przejrzano 4658 razy

Karta geologiczna okolic Sławkowa z 1902 roku.

cmentarzysko_3 (Copy).jpeg (102.89 KiB) Przejrzano 4658 razy

Mapa z lat 1925-26. Wyraźnie widoczna kolejka napowietrzna do kopalni Reden oraz początek tzw. "Czerpaka"
Źródło: mapywig.org

cmentarzysko_4 (Copy).jpeg (119.11 KiB) Przejrzano 4658 razy

Mapa WIG z okresu około 1924-39 (wydana w 1942 roku). Teren wykopalisk w całości zajęty wyrobiskiem piasku.
Źródło: mapywig.org

cmentarzysko_5 (Copy).jpeg (128.15 KiB) Przejrzano 4658 razy

Powojenna mapa z roku 1960 - sprzed budowy Huty Katowice.
Źródło: dawnadabrowa.pl

cmentarzysko_6 (Copy).jpeg (110.27 KiB) Przejrzano 4658 razy

Mapa z początku lat 70' XX wieku - teren wykopalisk na granicy budowanej huty.
Źródło: Geoportal.gov.pl

cmentarzysko_7 (Copy).jpeg (122.92 KiB) Przejrzano 4658 razy

[kusmanek]

I jeszcze wspomniane miejsce na współczesnym zdjęciu satelitarnym. Jak widać, próżno dziś szukać śladów po dawnym cmentarzysku.
Źródło: http://www.bing.com

cmentarzysko_8 (Copy).jpeg (145.8 KiB) Przejrzano 4654 razy

Na koniec notka prasowa z Ekspresu Zagłębia (numer z 30. września 1932).

Ekspres Zagłębia 30.09.1932.jpg (139.07 KiB) Przejrzano 4654 razy