Zaparkowałam Archimedesa pod murem i już miałam ruszyć na przeszpiegi, gdy coś przykuło moją uwagę.
Widywałam niejednokrotnie drzewa o rozdwojonych pniach ale takiego, o pniu zrośniętym w taki sposób, nie napotkałam jeszcze nigdy!
Okazuje się jednak, że taka osobliwość dendrologiczna, chociaż bardzo rzadko spotykana, jest jak najbardziej możliwa.
Zrost – zrośnięte ze sobą różne części roślin drzewiastych rosnących obok siebie. Dotykanie się zdrewniałych organów lub ich ocieranie się (np. na skutek wiatru) prowadzi do zdarcia kory, zetknięcia się miazg i (po zahamowaniu ruchu) zrośnięcia się. Zranienia ułatwiają "zlewanie się" poszczególnych organów. Wydaje się, że pierwotnie mechanizm ten służy do "zalewania" sęków powstałych po opadłych gałęziach.
Podział wg zrośnięcia tkanek (wg Szafera):
zrosty pozorne – nie dochodzi do prawdziwego zrośnięcia się tkanek wskutek "antagonizmu uwarunkowanego znacznymi różnicami właściwości chemicznych białka zawartego w żywych komórkach różnych rodzajów drzew",
zrosty rzeczywiste – dochodzi do zrośnięcia się tkanek; w naturze pomiędzy różnymi rodzajami zdarza się "niezmiernie rzadko".
Podział wg klasyfikacji systematycznej osobników biorących udział w zroście (wg Szafera):
zrosty międzyrodzajowe – biorą w nim udział drzewa należące do różnych rodzajów (najczęściej: lipa i dąb, grab i jawor, buk i grab, dąb i buk),
zrosty międzygatunkowe – biorą w nim udział drzewa należące do innych gatunków, ale do tego samego rodzaju (np.: brzoza brodawkowata i brzoza ojcowska),
zrosty tych samych gatunków drzew – biorą w nim udział drzewa należące do tego samego gatunku.
Zrosty międzyrodzajowe i międzygatunkowe spotyka się w przyrodzie rzadko lub wyjątkowo rzadko, zaś zrosty pomiędzy takimi samymi gatunkami są częstsze.
Podział wg organu (wg Szafera):
zrosty pni – stosunkowo częste (np. cisy, sosny, dęby, lipy, buki, jodły); zwykle pnie zrośnięte są u samej nasady lub nieco wyżej; rzadsze są zrosty w kilku miejscach na różnych wysokościach,
zrosty konarów – zwykle u długowiecznych drzew liściastych (początki we wczesnych stadiach życia),
zrosty gałęzi – występują w wieku dojrzałym lub w starości (są sztywniejsze i mocniej uderzają o inne organy, dlatego łatwiej się ranią); nie dotyczą młodych gałęzi (zbyt mocno poruszają się pod wpływem wiatru),
zrosty kombinowany – obejmuje różne organy (np. pień i konar);przykładowo: "gdy gałąź dolna drzewa mniejszego trze o pień większego drzewa [...] i w następstwie tego zrośnie się z nim, to prawie zawsze szczytowa część tej gałęzi obumiera, a pozostała, nasadowa, tworzy jak gdyby mostek łączący obydwa drzewa. W takiej postaci nie żyją jednak długo [...], gdyż silniejsze drzewo (o większej koronie) odciąga przez ów mostek pokarmy (sole mineralne i asymilaty) z drzewa słabszego, które z biegiem czasu traci (przez uschnięcie) całą swoją koronę. W ostatecznym efekcie powstaje niby jedno drzewo o dwu pniach i jednej koronie"; częściej taki zrost dotyczy drzew w podobnym wieku i wtedy nie przesądza o obumarciu jednego z partnerów,
zrosty korzeni – zjawisko rzadkie (także z powodu problemów z obserwacją), choć dość częste u świerków (płytki system korzeniowy ułatwia obserwacje); dotyczy także dość częstych zrostów szyi korzeniowych (czyli miejscu przy nasadzie korzeni) – "ich powstawanie ułatwiane jest zarówno przez erozję odsłaniającą korzenie, jak i przez raniące ich zwierzęta, które pasą się w lesie, a także przez deptanie lasu przy ścieżkach przez człowieka", np. u jesionów przeciwdziałają działaniu wiatru.
- Wikipedia, na podstawie książki autorstwa Władysława Szafera "O zrostach drzew leśnych"
Lokalizacja
Zdjęcia wykonałam w listopadzie 2020 roku.
