Granica Świętego Jana

Moderator: Velder

Posty: 27829
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Granica Świętego Jana

Postautor: Karolina Kot » wtorek 07 kwie 2020, 22:58

Granica Świętego Jana robi wrażenie. Ruszając na Dolny Śląsk nie przypuszczałam, że na styku z dzisiejszym województwem opolskim odnajdę tak dobrze zachowane relikty średniowiecznej granicy, rozdzielającej dawne księstwo biskupie, leżące na ziemi nyskiej i należące do biskupów wrocławskich, od księstwa ziębickiego i księstwa brzeskiego.

Historyczna granica, licząca sobie - bagatela - ponad 700 lat, została wyznaczona na przełomie XII i XIII wieku za pomocą granitowych słupów z symbolem pastorału wyrytym na jednym z boków i ukośnym krzyżykiem (będącym prastarym oznaczeniem granicy), wyrytym na drugim.
Na frontowej płaszczyźnie każdego z kamieni umieszczono litery TMI/SCI/IOCHIS, które są skrótem łacińskiego określenia „TERMINI SANCTI IOHANIS” czyli w tłumaczeniu „Granice Świętego Jana".
Skąd pochodzi taka nazwa? Jej wyjaśnienie jest bardzo proste - święty Jan Chrzciciel był patronem diecezji wrocławskiej.

Kamienne słupy bardzo ciekawie opisał pan Henryk Sławiec, regionalista i pasjonat historii Ziemi Ziębickiej. To dzięki napisanej przez niego broszurce, do której dołączono mapkę i instrukcję, jak trafić w okolicę interesujących nas zabytków, po raz pierwszy dowiedziałam się o tych niezwykłych granicznikach.
Okazuje się, że powstały one w dwóch etapach.

Słup drugi, czwarty i szósty zostały wykonane i postawione w końcu XIII w. jako pierwsze, gdy biskupem wrocławskim był biskup Jan Romka (1292-1301). Słupy te mają dawny krój pisma, ma to miejsce w pierwszym rzędzie inskrypcji (litery T i M oraz litera H, znajdująca się w trzecim rzędzie inskrypcji) występujące na tych słupach, to forma kroju pisma zanikająca na początku XIV w. Po roku 1340 ustępując całkowicie miejsca łacińskim formom liternictwa. Możliwe jest też, że słupy te zostały wykonane przez warsztat kamieniarski klasztoru cystersów w Henrykowie. W tym okresie rozpoczęto budowę pierwszego kościoła murowanego w Henrykowie. Słup pierwszy, trzeci i piąty mają już łacińską formę liternictwa w pierwszym rządzie inskrypcji. Słupy te z pewnością były wykonane i postawione na początku XIV w., gdy biskupem wrocławskim był biskup Henryk z Wierzbna (1302-1319) który, jako pierwszy z biskupów przyjął tytuł książęcy. Biskup ten wprowadził wówczas do herbu biskupstwa wrocławskiego herb Nysy. Herb ten zachował się do dnia dzisiejszego w herbie archidiecezji wrocławskiej. Litera (h) w trzecim rzędzie nie zmieniła się i występuje na wszystkich słupach. Słupy 1, 3 i 5 różnią się od słupów pierwszej grupy (są jaśniejsze) a także zewnętrzną fakturą granitu. Słupy te mogły być wykonane z innego gatunku granitu i przez inny zespół kamieniarski. Granica św. Jana pokrywa się z granicą woj. dolnośląskiego z woj. opolskim. Słupy 2, 3, 4, 5, i 6 skierowane są stroną, na której znajduje się napis TMI / SCI / IOHIS wskazując kierunek, w którym biegnie linia granicy. Natomiast 1 słup, jako jedyny skierowany jest inskrypcją w stronę, z której wkraczano na teren księstwa biskupiego.

Słupy te znajdowały się w pobliżu wszystkich ważniejszych traktów prowadzących z Otmuchowa do Ziębic i z Nysy do Wrocławia. Niektóre z tych traktów dzisiaj nie istnieją, stąd słupy: 2, 4 i 5 są trudne do odnalezienia.


Polecam także blog Opolanka z pasją, którego autorką jest pani Mariola Nagoda

Tak wygląda mapa, którą opracował pan Henryk Sławiec. Broszurę udało mi się zdobyć w jednym z lokalnych punktów Informacji Turystycznej.
Załączniki
Mapa z broszury, którą opracował pan Henryk Sławiec.JPG
Mapa z broszury, którą opracował pan Henryk Sławiec.JPG (105.91 KiB) Przejrzano 7008 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27829
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Granica Świętego Jana

Postautor: Karolina Kot » wtorek 07 kwie 2020, 23:11

Pierwszy słup jest najłatwiejszy do odnalezienia i obejrzenia. Jeżeli komuś nie zależy na dotarciu do wszystkich sześciu zabytków, niech przynajmniej obejrzy ten jeden, bo naprawdę warto.

Historyczny kamień znajduje się dokładnie na współczesnej granicy województwa opolskiego i dolnośląskiego, między wsią Starczówek (Neu Altmannsdorf) i Lipniki (Lindenau).
Tuż przy asfaltowej drodze.
Lokalizacja

Kiedy po raz pierwszy przejeżdżałam z Archimedesem przez to miejsce uderzyło mnie to, jak doskonale ta granica jest nadal czytelna, pomimo upływu setek lat.
Pasowałoby kiedyś wybrać się z dronem.
Załączniki
Kamień I (1).JPG
Kamień I (1).JPG (105.54 KiB) Przejrzano 7007 razy
Kamień I (2).JPG
Kamień I (2).JPG (123.03 KiB) Przejrzano 7007 razy
Kamień I (4).JPG
Kamień I (4).JPG (149.83 KiB) Przejrzano 7007 razy
Kamień I (3).JPG
Kamień I (3).JPG (68.03 KiB) Przejrzano 7007 razy
Kamień I (5).JPG
Kamień I (5).JPG (120.36 KiB) Przejrzano 7007 razy
Kamień I (6).JPG
Kamień I (6).JPG (147.34 KiB) Przejrzano 7007 razy
Kamień I (7).JPG
Kamień I (7).JPG (117.39 KiB) Przejrzano 7007 razy
Kamień I (8).JPG
Kamień I (8).JPG (109.41 KiB) Przejrzano 7007 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27829
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Granica Świętego Jana

Postautor: Karolina Kot » wtorek 07 kwie 2020, 23:25

Drugi słup jest nieco starszy od pierwszego. I trzeba się trochę wysilić, żeby do niego dotrzeć.
Na mapach leży co prawda na żółtym szlaku turystycznym, ale zapomnijcie - w tym rejonie nie ma szlaku, to są pola. Bez oznakowań.

Myślę, że na kopczyku usypanym obok słupa stała niegdyś wieża triangulacyjna.

Lokalizacja
Załączniki
Kamień II (1).JPG
Kamień II (1).JPG (86.91 KiB) Przejrzano 7006 razy
Kamień II (2).JPG
Kamień II (2).JPG (90.33 KiB) Przejrzano 7006 razy
Kamień II (3).JPG
Kamień II (3).JPG (60.11 KiB) Przejrzano 7006 razy
Kamień II (4).JPG
Kamień II (4).JPG (119.63 KiB) Przejrzano 7006 razy
Kamień II (5).JPG
Kamień II (5).JPG (106.26 KiB) Przejrzano 7006 razy
Kamień II (6).JPG
Kamień II (6).JPG (115.7 KiB) Przejrzano 7006 razy
Kamień II (7).JPG
Kamień II (7).JPG (124.24 KiB) Przejrzano 7006 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27829
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Granica Świętego Jana

Postautor: Karolina Kot » wtorek 07 kwie 2020, 23:42

Trzeci słup znajduje się przy starej, utwardzonej tłuczniem drodze, łączącej miejscowości Osina Wielka( Groß Nossen) w gminie Ziębice i Chociebórz (Koschpendorf) w gminie Kamiennik.
Lepiej nie wybierać się tam nowym autem.

Lokalizacja
Warto zaznaczyć, że nieopodal natrafimy także na ciekawy krzyż pokutny.
Załączniki
Kamień III (1).JPG
Kamień III (1).JPG (95.54 KiB) Przejrzano 7003 razy
Kamień III (2).JPG
Kamień III (2).JPG (87.84 KiB) Przejrzano 7003 razy
Kamień III (3).JPG
Kamień III (3).JPG (125.26 KiB) Przejrzano 7003 razy
Kamień III (5).JPG
Kamień III (5).JPG (104.66 KiB) Przejrzano 7003 razy
Kamień III (4).JPG
Kamień III (4).JPG (134.67 KiB) Przejrzano 7003 razy
Kamień III (7).JPG
Kamień III (7).JPG (148.01 KiB) Przejrzano 7003 razy
Kamień III (6).JPG
Kamień III (6).JPG (126.03 KiB) Przejrzano 7003 razy
Kamień III (9).JPG
Kamień III (9).JPG (58.67 KiB) Przejrzano 7003 razy
Kamień III (8).JPG
Kamień III (8).JPG (100.09 KiB) Przejrzano 7003 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27829
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Granica Świętego Jana

Postautor: Karolina Kot » wtorek 07 kwie 2020, 23:54

Czwarty słup jest najtrudniejszy do odwiedzenia. Wymaga wysiłku i długich minut marszu.
Znajduje się w polach, pomiędzy wsiami Wigańcice (Weigelsdorf) w gminie Ziębice, a Szklarami (Gläsendorf) w gminie Kamiennik.

Mniej więcej gdzieś tu: Lokalizacja
Załączniki
Kamień IV (1).JPG
Kamień IV (1).JPG (116.26 KiB) Przejrzano 7003 razy
Kamień IV (3).JPG
Kamień IV (3).JPG (98.02 KiB) Przejrzano 7003 razy
Kamień IV (2).JPG
Kamień IV (2).JPG (134.74 KiB) Przejrzano 7003 razy
Kamień IV (5).JPG
Kamień IV (5).JPG (75.86 KiB) Przejrzano 7003 razy
Kamień IV (4).JPG
Kamień IV (4).JPG (139.96 KiB) Przejrzano 7003 razy
Kamień IV (6).JPG
Kamień IV (6).JPG (112.05 KiB) Przejrzano 7003 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27829
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Granica Świętego Jana

Postautor: Karolina Kot » środa 08 kwie 2020, 00:03

Piąty ze słupów - po przejściach związanych z tym czwartym - był dla mnie jak bułka z masłem, chociaż i do niego kroiła się długa wycieczka brzegiem lasu.
Historyczny kamień znajduje się w lesie, około 1,5 kilometra na zachód od kaplicy w Bogdanowie (Boitmannsdorf), wsi położonej w powiecie brzeskim, w gminie Grodków.
Trafiłam bez żadnych problemów, chociaż ten obiekt - jako jedyny - nie jest obecnie zadbany.

Lokalizacja
Załączniki
Kamień V (1).JPG
Kamień V (1).JPG (139.23 KiB) Przejrzano 7003 razy
Kamień V (5).JPG
Kamień V (5).JPG (100.75 KiB) Przejrzano 7003 razy
Kamień V (4).JPG
Kamień V (4).JPG (106.3 KiB) Przejrzano 7003 razy
Kamień V (3).JPG
Kamień V (3).JPG (114.88 KiB) Przejrzano 7003 razy
Kamień V (2).JPG
Kamień V (2).JPG (135.08 KiB) Przejrzano 7003 razy
Kamień V (8).JPG
Kamień V (8).JPG (138.63 KiB) Przejrzano 7003 razy
Kamień V (7).JPG
Kamień V (7).JPG (135.31 KiB) Przejrzano 7003 razy
Kamień V (6).JPG
Kamień V (6).JPG (117.89 KiB) Przejrzano 7003 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27829
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Granica Świętego Jana

Postautor: Karolina Kot » środa 08 kwie 2020, 06:45

Ostatni, szósty kamień graniczny, wymagał już osobnej wyprawy, bo mi zabrakło dnia.
Dostęp doń nie ejst trudny, można w jego pobliże bez trudu dojechać samochodem, chociaż droga nie jest utwardzona.

Słup znajdziemy w polach, przy drodze łączącej Chróścinę (Falkenau) z Łanowem (Schönheide), przysiółkiem wsi Czarnolas w powiecie nyskim, w gminie Skoroszyce.
Lokalizacja
Z miejscem tym związana jest legenda o rycerzu bez głowy, ja jednak nie napotkałam w polach żadnego człowieka. Ani takiego z głową, ani takiego bez niej.
Załączniki
Słup VI (1).JPG
Słup VI (1).JPG (115.14 KiB) Przejrzano 6993 razy
Słup VI (2).JPG
Słup VI (2).JPG (82.02 KiB) Przejrzano 6993 razy
Słup VI (5).JPG
Słup VI (5).JPG (80 KiB) Przejrzano 6993 razy
Słup VI (3).JPG
Słup VI (3).JPG (112.4 KiB) Przejrzano 6993 razy
Słup VI (4).JPG
Słup VI (4).JPG (98.06 KiB) Przejrzano 6993 razy
Słup VI (6).JPG
Słup VI (6).JPG (91.17 KiB) Przejrzano 6993 razy
Słup VI (8).JPG
Słup VI (8).JPG (89.75 KiB) Przejrzano 6993 razy
Słup VI (7).JPG
Słup VI (7).JPG (74.94 KiB) Przejrzano 6993 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27829
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Granica Świętego Jana

Postautor: Karolina Kot » środa 21 wrz 2022, 22:21

Dla porównania warto zajrzeć do wsi Podlesie w gminie Głuchołazy i obejrzeć tamtejszy :arrow: Kamień Wisielczy.
Załączniki
Kamień Wisielczy.JPG
Kamień Wisielczy.JPG (138.82 KiB) Przejrzano 2214 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."


phpbb 3.1 styles demo

Wróć do „Kamienie graniczne, stare kierunkowskazy i zabytkowe głazy pamiątkowe”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 2 gości