Strażnicy Czasu

Kluczowa - palac (2011)

2014

Kluczowa (Kleutsch) to niewielka wieś położona w gminie Ząbkowice Śląskie, słynąca z ruin wspaniałego pałacu.
Jest to wiekowy obiekt - został wzniesiony przed 1600 rokiem i na przestrzeni stuleci był wielokrotnie przebudowywany, w tym w wieku XVII, kiedy to nadano mu formę barokowej rezydencji oraz, po raz ostatni, w latach 1837-1840, tym razem według projektu Karla Friedricha Schinkla.
To właśnie temu architektowi zabytek zawdzięcza swą obecną, klasycystyczną i bardzo harmonijną formę.

Pałac w Kluczowej to trzykondygnacyjna budowla, podwyższona o mezzanino, wzniesiona na planie wydłużonego prostokąta i nakryta płaskim dachem. Budynek posiada dwie czterokondygnacyjne, kwadratowe, narożne wieże, które są nakryte czterospadowymi, stożkowymi dachami. Główne wejście jest zaakcentowane trójarkadowym podcieniem z tarasem balkonowym.
Nad nim cztery półkolumny jońskie podtrzymujące architraw i tympanon, w którym znajduje się kartusz herbowy. Obiekt jest częścią zespołu pałacowego, w skład którego wchodzi jeszcze angielski park krajobrazowy, obecnie zdewastowany i zarośnięty.

- Wikipedia

Pałac w Kluczowej ma jedną, uderzającą cechę: z zewnątrz wygląda na znacznie większy, niż jest w środku. Rozległa, reprezentacyjna fasada sugeruje, że po przekroczeniu drzwi chronionych przez kamienny portal znajdziemy się w ogromnych wnętrzach ciągnących się w głąb, tymczasem nic z tych rzeczy.
Pałac jest zaskakująco szeroki i jednocześnie bardzo płytki. Rzec by można - rozłożysty.

Niestety, po zakończeniu II Wojny Światowej nieremontowany obiekt zaczął stopniowo niszczeć.
Biorąc pod uwagę stan zachowania okolicznych rezydencji tego typu, pałac z Kluczowej nadal wygląda jednak stosunkowo dobrze. Widać, że ktoś się nim w pewnym momencie zajął i odtworzył m.in. betonowe stropy.

Lokalizacja
Poniżej zdjęcia z drona wykonane przez Falę w marcu 2020 roku.

Bliższy rzut okiem na pałacowe wnętrza i okolicę:

Z rozległego parku przypałacowego, pochodzącego prawdopodobnie jeszcze z XVII wieku, zachowało się niewiele.
Z pochodzącej z roku 1757 ryciny Friedricha Bernharda Wernhera wiadomo, że w wieku XVIII miał on wygląd typowego ogrodu francuskiego z geometrycznym układem kwater.
W wieku XIX całość przekształcono w park angielski, z nieregularnie przebiegającą aleją główną, stawem oraz okrągłą altaną (jej zarys można dostrzec na LIDARze, w tym miejscu w terenie zachowało się obmurowane zagłębienie - być może piwniczka.

Obecnie park, niegdyś pełen egzotycznych okazów drzew i krzewów, jest zdziczały i zarośnięty.
Położony od strony drogi staw zarasta i nieprzyjemnie pachnie (wyjątkiem jest wczesna wiosna - wówczas okolica sadzawki intensywnie wonieje czosnkiem niedźwiedzim). Kamienny mur, otaczający całe założenie, co prawda w większości się zachował, ale nie wygląda najlepiej.
Czytelna jest także główna aleja lipowa parku, ale po jego urządzeniach pozostały tylko wspomnienia.
Dobrze zachowała się jedynie studnia przypałacowa LINK

A tu taka mała ciekawostka.
W północnej części parku, po zachodniej stronie głównej alei, dostrzec można tablicę z czerwonego piastowca, wmurowaną w kamienny mur, otaczający kompleks pałacowo - parkowy.
Widnieje na niej bardzo słabo czytelna data: 1817.
Nie miałabym bladego pojęcia o istnieniu tego fajnego reliktu przeszłości, gdyby nie tablica informacyjna, ustawiona przy głównej drodze, obok ruin pałacu.

Zdjęcia wykonałam w marcu 2024 roku.