Niepołomice - Kościół pw. Dziesięciu Tysięcy Męczenników

[Mario]

Przy niepołomickim rynku stoi historyczny kościół miejscowej parafii, noszący wezwanie Dziesięciu Tysięcy Męczenników. Został on ufundowany i zbudowany w latach 1350-58, przez króla Kazimierza Wielkiego - jako votum za zwycięstwo odniesione na Rusi w dniu 22 czerwca 1349 r.
Na początek widok ogólny bryły kościoła z jego bocznymi kaplicami i samotnie stojącą dzwonnicą:

[Mario]

Gotycką bryłę kościoła wyznaczają ceglane mury tworzące nawę z kruchtą i chórem, prezbiterium oraz kaplicę królewską.
Później dobudowane zostały do nich - od południowej strony renesansowa kaplica Branickich i od północnej (od strony rynku) barokowa kaplica Lubomirskich.

[Mario]

Kaplica Lubomirskich została zbudowana w 1640 r. przez wojewodę krakowskiego Stanisława Lubomirskiego. Nosi ona wezwanie św. Karola Boromeusza.
Z fundacji Lubomirskiego przebudowano również wnętrze kościoła, zmieniając jego gotycką architekturę podwójnej nawy na jednonawową, barokową.

[Karolina Kot]

Średniowieczny kościół w Niepołomicach jest bardzo piękny i ciekawy, ale mocno przebudowany. Na ścianach nie udało mi się znaleźć moich ulubionych dołków pokutnych, a dominującym stylem wnętrza okazał się być barok.
Jednak pewne niewielkie pomieszczenie, zlokalizowane w sąsiedztwie prezbiterium sprawiło, że zaczęło mi bić szybciej serce. Wnętrze tak zwanej Starej Zakrystii pokrywają oryginalne, zabytkowe polichromie, pieczołowicie odsłonięte i odrestaurowane podczas prac konserwatorskich.
Prawdopodobnie powstały one z fundacji Elżbiety Łokietkówny i przedstawiają dzieje świętej Cecylii.

Więcej informacji na temat fresków znajdziemy tutaj: Małopolska TO GO.

[Karolina Kot]

Na ścianie prezbiterium niepołomickiego kościoła znajduje się jeszcze jeden element, warty szczególnej uwagi. To tzw. ossuarium, w tym przypadku będące niedużą, przeszkloną gablotą z ludzkimi kośćmi i czaszkami, pozostawione by przypominać o cmentarzu funkcjonującym przez całe stulecia wokół murów świątyni oraz o kryptach z ludzkimi szczątkami, ukrytych pod jej posadzką.

[Jan Poszeptynski]

[Gatoma]

Jednym z najcenniejszych pomieszczeń kościoła jest kaplica Branickich z manierystycznym nagrobkiem Grzegorza i Katarzyny Branickich, ufundowanym przez ich syna Jana , kasztelana bieckiego. Twórca kaplicy jest Santi Gucci, architekt królewski, autor nagrobka króla Stefana Batorego na Wawelu. Nagrobek Branickich także wyszedł z warsztatu Gucciego i jest jednym z pierwszych w Polsce nagrobków z klęczącymi postaciami zmarłych.

W kaplicy znajduje się jeszcze jeden nagrobek. Jest on starszy od kaplicy. Nie można go jednak zobaczyć, gdyż zakrywa go ołtarz. Jest to kamienny nagrobek dziecięcy z postacią Jana Czuryły, zmarłego w 1560 roku syna starosty niepołomickiego. Nagrobek był pierwotnie polichromowany.

Fara w Niepołomicach kryje jeszcze wiele ciekawostek.

Na przykład w oknie prezbiterium zachował się fragment gotyckiego witraża a w jednym z ołtarzy bocznych gotyckie antepedium. W starej zakrystii możemy zobaczyć lawaterz, umywalkę służącą do mycia rąk przed mszą.

W prezbiterium warto zwrócić uwagę na manierystyczną chrzcielnicę. Pierwotnie znajdowała się w kaplicy Branickich, ale później przeniesiono ją na obecne miejsce i umieszczono w barokowej oprawie. Interesujące są także stalle z umieszczonymi na dole malowidłami z bukietami kwiatów.

Na zewnętrznej południowej ścianie prezbiterium znajduje się płaskorzeźba Chrystusa Zmartwychwstałego, stanowiąca część dawnego, XVII-wiecznego epitafium . Niestety nie zachowała się tablica z nazwiskiem zmarłego.

[Gatoma]

Jeszcze kilka zdjęć archiwalnych i moje, niektóre jeszcze ciepłe . I zdjęcie jednego ze zworników na sklepieniu w prezbiterium. Jest to prawdopodobnie gmerk kamieniarza.