Blechnarka - cerkiew pw. św.św. Kosmy i Damiana

Posty: 254
Rejestracja: piątek 14 paź 2022, 19:41

Blechnarka - cerkiew pw. św.św. Kosmy i Damiana

Postautor: Kama » niedziela 30 kwie 2023, 11:08

Blechnarka – maleńka wioska na końcu świata, a konkretnie – w połowie drogi między Wysową-Zdrojem a granicą ze Słowacją, nad rzeką Ropą, która w tym miejscu jest jeszcze niewielkim strumyczkiem (w Beskidzie Niskim, w powiecie gorlickim, w gminie Uście Gorlickie).

W okresie międzywojennym ta wieś łemkowska liczyła ponad 100 domostw, a obecnie jest ich kilkanaście.

W centrum wsi, po prawej stronie idąc z Wysowej w górę doliny, znajduje się cerkiew prawosławna pod wezwaniem św. św. Kosmy i Damiana. W sezonie wegetacyjnym łatwo ją przeoczyć, gdyż ukryta jest wśród gęstej zieleni, sponad której wystają tylko czubki cerkiewnych bani.

Cerkiew powstała w 1801 roku, jako świątynia grekokatolicka, prawdopodobnie na miejscu poprzedniej, drewnianej.
Jest świątynią orientowaną, trójdzielną, wybudowaną z rzecznego kamienia, otynkowaną i pomalowaną. Nad babińcem wznosi się wieża, która jednocześnie pełni rolę dzwonnicy. Prezbiterium, wieżę i nawę wieńczą trzy podobne do siebie wieżyczki z pozornymi latarniami, oraz baniami z ażurowymi metalowymi krzyżami. Kalenicowy dach pokryty jest blachą. We wszystkich ścianach wież znajdują się małe okienka. Cerkiew otoczona jest niskim kamiennym murkiem, w którym znajduje się brama z namiotowym dachem i krzyżem.

Po 1947 roku, kiedy to, w ramach Akcji Wisła, wysiedlono mieszkańców Blechnarki, budynek cerkwi przymusowo zmienił swoje przeznaczenie i przez 10 lat służył przybyłym tu z Podhala góralom jako szałas i pomieszczenie dla owiec.

W 1958 roku powracający z wygnania dawni mieszkańcy wsi zastali zdewastowaną świątynię i od razu przystąpili do jej remontu. Tych remontów było kilka – ostatni, o którym wiem, miał miejsce w 2005 roku, kiedy to wymieniono poszycie dachu. Zadanie to było dość skomplikowane, gdyż poddasze cerkwi zamieszkiwała kolonia jednego z najrzadszych w Europie nietoperzy - podkowca małego. Dzięki udziałowi przyrodników udało się zachować stanowiska nietoperzy, których obecność potwierdzają ślady w przedsionku ;) .

Blechnarkę odwiedziłam w 2011 roku.
Niestety cerkiew obejrzałam tylko z zewnątrz, a szkoda, bo ponoć wnętrze zdobi ciekawa, iluzjonistyczna polichromia. Jest tam też odnowiony ikonostas z 1865 roku, obrazy „Wskrzeszenie Łazarza” i „Sąd Ostateczny”, na ścianach prezbiterium przedstawienia postaci czterech ewangelistów - św. Łukasza z bykiem, św. Mateusza z aniołem, św. Jana z orłem oraz św. Marka z lwem.

Rzeczka Ropa.jpg
Rzeczka Ropa.jpg (138.97 KiB) Przejrzano 1011 razy

Cerkiew w zieleni.jpg
Cerkiew w zieleni.jpg (89.98 KiB) Przejrzano 1011 razy

Bramka.jpg
Bramka.jpg (117.36 KiB) Przejrzano 1011 razy

Cerkiewne banie.jpg
Cerkiewne banie.jpg (70.62 KiB) Przejrzano 1011 razy

Łąki za cerkwią i wzgórze Kaścił.jpg
Łąki za cerkwią i wzgórze Kaścił.jpg (69.23 KiB) Przejrzano 1011 razy

Od strony łąk.jpg
Od strony łąk.jpg (98.03 KiB) Przejrzano 1011 razy

Kamienny murek_1.jpg
Kamienny murek_1.jpg (126.22 KiB) Przejrzano 1011 razy

Kamienny murek_2.jpg
Kamienny murek_2.jpg (129.86 KiB) Przejrzano 1011 razy


W pięćdziesiątą rocznicę Akcji "Wisła" została odsłonięta pamiątkowa tablica poświęcona wypędzonym z łemkowszczyzny. Na tablicy widnieją napisy w języku polskim i łemkowskim, oraz lata 1947-1997.

Pamięć niech trwa.jpg
Pamięć niech trwa.jpg (91.53 KiB) Przejrzano 1011 razy


Kolejny etap remontu cerkwi miał objąć zmianę koloru elewacji, uważanego za nienaturalny i niepasujący do takiego obiektu.
Oceńcie sami – czy on jest nienaturalny? Toż to czysta natura, idealnie komponuje się z otoczeniem, szczególnie z tym dzikim bzem Hebd (Sambucus ebulus), z jego baldachem i owocami! Mam nadzieję, że kolor pozostał bez zmian.

Kolory.jpg
Kolory.jpg (74.4 KiB) Przejrzano 1011 razy

Posty: 254
Rejestracja: piątek 14 paź 2022, 19:41

Re: Blechnarka - cerkiew pw. św.św. Kosmy i Damiana

Postautor: Kama » niedziela 30 kwie 2023, 11:11

W Blechnarce po raz pierwszy zobaczyłam kłokoczkę południową (Staphylea pinnata) – krzew, który osiąga w Polsce swój północny zasięg i jest u nas ściśle chroniony, był święty dla Słowian, Celtów i Germanów, miał wiele magicznych znaczeń, jego twarde drewno było wszechstronnie wykorzystywane (dlatego zaczął znikać z krajobrazu) a z nasion wytwarzano różańce.

Kłokoczka południowa.jpg
Kłokoczka południowa.jpg (54.75 KiB) Przejrzano 1010 razy


Moja rodzina do dziś dworuje sobie ze mnie wspominając, jak to chodziłam wokół krzewu powtarzając „kłokoczka, kłokoczka, patrzcie to naprawdę jest kłokoczka …”. Gdybym wtedy wiedziała, że kilka lat później, u braci Węgrów, będę się przechadzała po lesie kłokoczkowym …

I jeszcze jedno botaniczne zaskoczenie z blechnarkową cerkwią w tle – gigantycznych rozmiarów omieg górski (Doronicum austriacum), również objęty ścisłą ochroną gatunkową.

Omieg górski.jpg
Omieg górski.jpg (88.22 KiB) Przejrzano 1010 razy


Beskid Niski jest zachwycający …

Posty: 1400
Rejestracja: piątek 30 paź 2020, 09:37

Re: Blechnarka - cerkiew pw. św.św. Kosmy i Damiana

Postautor: smar » niedziela 30 kwie 2023, 22:01

Nie będę "psuł" twojego tematu - skasowałem swoje posty.
Nie do Ciebie mam pretensję a chciałem tylko napisać że treść tablicy jest zakłamana!!!

Posty: 254
Rejestracja: piątek 14 paź 2022, 19:41

Re: Blechnarka - cerkiew pw. św.św. Kosmy i Damiana

Postautor: Kama » niedziela 30 kwie 2023, 22:32

smar pisze: chciałem tylko napisać że treść tablicy jest zakłamana!!!

To trzeba było tylko to napisać.

Posty: 1400
Rejestracja: piątek 30 paź 2020, 09:37

Re: Blechnarka - cerkiew pw. św.św. Kosmy i Damiana

Postautor: smar » niedziela 30 kwie 2023, 22:36

Identycznych tablic jest w Beskidzie Niskim sporo.

Bo ktoś usłyszał że kłamstwo powtarzane 1000 razy staje się prawdą :(
Ostatnio zmieniony poniedziałek 01 maja 2023, 11:24 przez smar, łącznie zmieniany 2 razy.

Posty: 254
Rejestracja: piątek 14 paź 2022, 19:41

Re: Blechnarka - cerkiew pw. św.św. Kosmy i Damiana

Postautor: Kama » niedziela 30 kwie 2023, 22:42

A gdzie ja to napisałam?

Posty: 27966
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Blechnarka - cerkiew pw. św.św. Kosmy i Damiana

Postautor: Karolina Kot » niedziela 30 kwie 2023, 23:24

Piękna ta kłokoczka południowa!
Kiedyś próbowałam taką hodować, ze względu na jej archeologiczną przeszłość, ale oczywiście - jak to ja - krzew całkowicie zasuszyłam. ;)

Beskid Niski rzeczywiście jest zachwycający.
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 254
Rejestracja: piątek 14 paź 2022, 19:41

Re: Blechnarka - cerkiew pw. św.św. Kosmy i Damiana

Postautor: Kama » wtorek 30 maja 2023, 21:39

Kama pisze:W Blechnarce po raz pierwszy zobaczyłam kłokoczkę południową – krzew, ... ... a z nasion wytwarzano różańce.


Zastanawiałam się, jak wygląda taki kłokoczkowy różaniec. Znalazłam w sieci zdjęcie – paciorki były z nasion połączonych drutem.
I wtedy otworzyła mi się w głowie dawno zapomniana szufladka z obrazkami z czasów zamierzchłych. Był tam też obrazek – wypisz wymaluj – takiegoż właśnie różańca.
Poszperałam w rodzinnych skarbach i znalazłam – różaniec mojej Prababci (1881-1965). Jest nieprawdopodobnie lekki, dosłownie „nic nie waży”.
Kiedyś wyobrażałam sobie, że powstał z jakichś egzotycznych roślin, bo (na 99%) został przywieziony przez Prababci siostrę, która wojażowała po Italii w 1909 roku. A tu niespodzianka! Roślina wcale nie jest taka egzotyczna i jej nasiona można zebrać w naszym Beskidzie …

A co do wieku tego różańca – jego wiek to ponad wiek i to grubo ponad ;)
Kłokoczkowy różaniec.jpg
Kłokoczkowy różaniec.jpg (82.76 KiB) Przejrzano 676 razy

Posty: 27966
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Blechnarka - cerkiew pw. św.św. Kosmy i Damiana

Postautor: Karolina Kot » wtorek 30 maja 2023, 23:27

Jest wspaniały!

Uświadomiłaś mi coś bardzo ważnego: różaniec mojej Babci chyba wcale jednak nie był zrobiony z pestek jabłka.
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."


phpbb 3.1 styles demo

Wróć do „Małopolskie”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 8 gości