Nieopodal rynku w Chmielniku, przy ulicy Wspólnej 14, znajduje się ciekawy, dobrze zachowany budynek dawnej synagogi, pochodzącej z XVIII wieku. Wzniesiono ją na planie prostokąta przykrytego wysokim, czterospadowym dachem. Wraz z upływem czasu jej bryłę otoczono licznymi przybudówkami, mieszczącymi m.in. dom talmudyczny i mieszkanie rabina, co zaburzyło pierwotnie czytelny układ przestrzenny. Kolejnych przekształceń dokonano po pożarze z 1876 roku, kiedy to przebudowano dach i zmieniono układ pomieszczeń.
Parter obiektu zajmowała główna sala modlitewna z wnęką na Aron ha-kodesz umieszczoną we wschodniej ścianie i piękną, kamienną bimą, ozdobioną roślinnymi motywami - pnączami chmielu, będącego symbolem miasta. Wchodziło się do niej przez przedsionek po stopniach w dół (do bóżnic, przeciwnie niż to ma miejsce w świątyniach katolickich, zazwyczaj schodzi się w dół).
Babiniec znajdował się na piętrze, od strony zachodniej, był otwarty na salę modlitw i oddzielony od niej balustradą. Na galeryjkę można się było dostać z zewnątrz osobnym wejściem i stromymi schodami, umieszczonymi w dobudówce.
Synagoga była używana przez miejscową gminę żydowską do czasów II Wojny Światowej. Podczas wojny nie została spalona, ale W 1942 roku Niemcy zdewastowali wnętrze i usunęli z niego całe wyposażenie, a środek sali głównej rozdzielili stropem.
Po zakończeniu wojny budynek synagogi służył jako magazyn zbożowy i dzięki temu przetrwał w stosunkowo dobrym stanie, gdyż dokonywano przy nim podstawowych napraw i łatano dach.
Przełomowy dla obiektu okazał się być rok 2008, kiedy to zapadła decyzja o generalnym remoncie synagogi i przekształceniu jej w nowoczesną placówkę muzealną, której zadaniem miałoby być ukazanie dawnego życia codziennego w małym, polsko-żydowskim miasteczku, czyli tzw. sztetlu.
Obiekt udostępniono zwiedzającym w styczniu 2014 roku. Dziś we wnętrzu działa Ośrodek Edukacyjno-Muzealny „Świętokrzyski Sztetl”.
Lokalizacja
Zdjęcia wykonałam w grudniu 2017 roku.