Wrocław - sygnatury kamieniarzy na Starym Cmentarzu Żydowskim

[Karolina Kot]

Sygnatura mistrza kamieniarskiego o nazwisku Nachschön, posiadającego zakład w Kempen, w Nadrenii:

[Karolina Kot]

Kolejne dzieło Moritza Wolffa:

[Karolina Kot]

Zakład kamieniarski L. Niggl:

[Karolina Kot]

Ponownie zakład kamieniarski Salomonowitz:

[Karolina Kot]

Monumentalny grobowiec rodziny Goldstein wykonano z czarnego marmuru we Frankfurcie nad Odrą. Sygnaturę zakładu F.A. Sperling zauważyłam w dwóch miejscach.

[Karolina Kot]

Bezimienny już nagrobek, wykonany w pracowni kamieniarskiej R. Pausenberger:

[Karolina Kot]

Grobowiec z sygnaturą zakładu kamieniarskiego Mehring:

[Karolina Kot]

A z tą sygnaturą, umieszczoną na pomniku wykonanym w Berlinie, mam największy problem.
Gdyby nie brak jednej literki na samym końcu mogłabym uznać, iż twórcą nagrobka był sam Hans Dammann, wydaje mi się jednak, że to zły trop.

Zdjęcie wykonałam bardzo niestarannie i nie potrafię odczytać z niego pełnego podpisu rzeźbiarza. Usprawiedliwiając się, chciałabym wyjaśnić, iż grobowiec ten zauważyłam nieopodal wejścia na cmentarz (w alejce skręcającej w lewo), a ja, jako osoba po raz pierwszy wkraczająca w magiczny świat Starego Cmentarza Żydowskiego, byłam tak mocno zafascynowana i wzruszona wizytą, że pierwszych kilkadziesiąt moich fotografii powstało w sposób całkowicie automatyczny, niejako bez udziału umysłu.
Był on wówczas zajęty zupełnie czym innym.

[Karolina Kot]

Drodzy czytelnicy, jest mi niezwykle miło poinformować, że udało mi się ostatecznie potwierdzić przynależność powyższej sygnatury i pomnika nagrobnego do mistrza Hansa Dammanna.
Szukając odpowiedzi na zagadkę zajęłam się nazwą "Grunewald", widoczną pod nazwiskiem. Okazało się, że jest to dzielnica Berlina, w której artysta mieszkał i tworzył, posiadając tam swoją pracownię.
Tym samym sygnatura ze Starego Cmentarza staje się jednym z najcenniejszych podpisów rzeźbiarskich w naszej forumowej kolekcji.