Sosnowiec - stara sztolnia

[Karolina Kot]

Obiekt - jak zwykle - wypatrzył na archiwalnych mapach nasz Administrator, Kusmanek.
Stara sztolnia, a raczej jej marne pozostałości, prezentujące się dziś w terenie jako porośnięte rzędem topoli, podmokłe zapadlisko, pochodzi z XIX wieku.
Nie potrafię rozgryźć jej przeznaczenia, pamiętam jednak doskonale z map geologicznych, iż w rejonie łąk Dolnej Środuli i Zagórskiego Potoku, płynącego nieopodal, mniej więcej na obszarze dzisiejszego kompleksu centrów handlowych, znajdowała się wychodnia utworów karbońskich, otoczona triasowymi skałami osadowymi.
Pamiętam także opowieści Conana, który chodząc na wagary w podstawówce, łowił w zapadlisku traszki (i oczywiście puszczał je potem wolno, no a ja strasznie żałuję, że nigdy nie byłam na żadnych wagarach).

Zdjęcia są byle jakie, bo roślinność w październiku jeszcze jest bujna, chociaż nosi złotawy odcień.
Jeśli los dopisze, sprawdzę to miejsce zimą.

Lokalizacja

[kusmanek]

Cała sprawa zaczęła się parę lat temu, jak na jednej z map zobaczyłem coś takiego:

Źródło: www.mapywig.org

sztolnia_1891.jpg (57.94 KiB) Przejrzano 9259 razy

Teraz małe sprostowanie. To co Karolina uwieczniła na zdjęciach, to stare koryto Potoku Zagórskiego, do którego uchodził roznos sztolni. Wyjście sztolni na powierzchnię znajdowało się w miejscu położonym bardziej na wschód, tuż obok dzisiejszej hali Decathlonu.
Poniżej mała rekonstrukcja, w oparciu o archiwalne mapy z lat 1958-61 (wtedy sztolnia była jeszcze zaznaczona w terenie):
http://mapy.orsip.pl/imap/?locale=pl&gu ... onID=53505
Legenda:
Niebieska ciągła linia - koryto Potoku Zagórskiego.
Zielona linia - domniemany przebieg sztolni.
Niebieska przerywana linia - roznos sztolni
Żółte punkty - domniemane świetliki.
Poniżej ten sam schemat z podkładem Lidar:
http://mapy.orsip.pl/imap/?locale=pl&gu ... onID=53506

Teraz trochę o historii samej sztolni. Na mapie wydanej w 1891 roku już jest oznaczona jako stara, zapewne już wtedy była nieczynna.
W pobliżu było kilka niewielkich kopalni: Wincenty, Wańczyków, Hieronim. Sztolnia odwadniała zapewne którąś z nich.
Wydaje mi się, że owa tajemnicza sztolnia jest już zaznaczona na tzw. "mapie Hempla" (czerwona strzałka):

mapa_hempla.jpg (196.38 KiB) Przejrzano 9259 razy

[Karolina Kot]

W takim razie trzeba będzie poszukać tych świetków.

[kusmanek]

Poniżej zdjęcia miejsca, w którym znajdował się wylot sztolni. Jak widać, dzisiaj nie ma po nim śladu.

20151006_124021 (Copy).jpg (65.57 KiB) Przejrzano 9227 razy

A tak to kiedyś mogło wyglądać

rekonstrukcja_2.jpg (94.33 KiB) Przejrzano 9225 razy

[kusmanek]

Wydaję się prawdopodobne, że ta sztolnia mogła odwadniać kopalnię Wańczyków:
http://mapy.orsip.pl/imap/?locale=pl&gu ... onID=65043

wanczykow.jpg (216.47 KiB) Przejrzano 8643 razy