Jaworzno - Kopalnie Węgla Kamiennego

[PL_Sheep]

Zastanawiałem się długo jak podejść do tego tematu i stwierdziłem, że na początku najlepszy będzie jeden wątek. Od pewnego czasu zacząłem się interesować jak to z wydobyciem węgla w Jaworznie bywało. Obecnie działa tutaj jeden Zakład Górniczy tzn. ZG Sobieski a jak to się ma do wcześniejszej eksploatacji? Mam nadzieję ze uda mi się to troszeczkę przybliżyć i pokazać jak losy Jaworznickich kopalń splatały się.

Rok 1790 można uznać za początki górnictwa węgla kamiennego w Jaworznie (biorąc pod uwagę obszary administracyjne w tamtych czasach) . Na ten rok są datowane najstarsze ślady prowadzonych robót (rejon położony pomiędzy obecną ulica Pocztową a Narutowicza. W tym rejonie eksploatacje prowadził Aleksander Romiszewski pokład udostępniony był dwoma sztolniami z których każda posiadała szyb wentylacyjny zwany świetlikiem. Z czasem eksploatacja zaczęła się przesuwać w dwóch kierunkach w południowo wschodnim i zachodnim. Jeśli chodzi o kierunek południowo-wschodni w rejonie ulic Grunwaldzkiej, Kopalnianej, Górniczej oraz Tuwima znajdowała się kopalnia Sacher w późniejszym okresie kameralna oraz w końcu głębinowa Fryderyk August (dzisiejszy rejon Piłsudski) z szybami Helena (1837) Paulina (1838) Karol (lata ok 1870) Pańska Góra (1902). CDN.

[PL_Sheep]

W latach 1876-77 pogłębiono Helenę i Paulinę i wydrążono wspomnianego wyżej Karola. Do roku 1902 kopalnia funkcjonowała w oparciu o te trzy szyby, kiedy to zdecydowano się wykonać czwarty wentylacyjny Pańska Góra (rejon skrzyżowania ulicy Szpitalnej z Obrońców Poczty Gdańskiej). W tym również roku nastąpił pożar który strawił wszystkie zabudowania kopalni (drewniane) oraz zalał część wyrobisk. Przystąpiono do odbudowy i modernizacji zakładu urządzenia sortowni i wieże wyciągowe otrzymały stalowe konstrukcje. W 1903 roku zaczęto elektryfikować kopalnie. Po pierwszej wojnie światowej kopalnia zmieniła nazwę z Fryderyk August na Piłsudski. Kopalnia powoli rozwijała się i schodziła coraz głębiej . W 1920 roku gotowa była pompownia przy szybie Karol na poziomie 220 jak również pogłębiono do tej głębokości szyb Helena. W latach okupacji pogłębiono do poziomu 220 Paulinę. Po okupacji kopalnia otrzymała kolejną nazwę Bierut.
CDN.
zdjęcie zamieszczone ze strony http://j-no.pl/dawno_temu_seria_c

[DerErsatz]

Tak się zastanawiam z którego miejsca wykonana była powyższa fotografia. Helena i Paulina były blisko siebie, więc pewnie to szyby z lewej strony kadru. Karol (czyli obecnie Karolina?) byłby wtedy po prawej stronie. Sądzę, że mniej więcej w linii ogrodzenia biegnie obecna ul. Krakowska.

[PL_Sheep]

Karol i Karolina to różne szyby. Jestem niemalże tego pewien Przypuszczam, że Karol był w okolicy Jacka Rudolfa ( W latch 50 XX wieku pogłębiony do poziomu 500 z posiadający wieżę basztową jedyna w KWK Jaworzno ). Powyższe zdjęcie jest najprawdopodobniej wykonane z okolic dzisiejszych bloków przy ulicy Wandy lub pagórków z rejonu osiedla na skałce. Ogólnie zdjęcie przedstawiające kopalnię od północy. Obecnie po Paulinie pozostał Budynek maszyny wyciągowej (Jadąc główną drogą w stronę Chrzanowa w kolejności Helena- puste miejsce to właśnie dekiel Pauliny kolejny budynek to jej maszynownia)

[DerErsatz]

Fryderyk August- okolica Ul. Krakowskiej i Sportowej. Szyby Helena, Paulina i Karolina. Jacek Rudolf- ścisłe Centrum, szyby Kościuszko I, II i Karol (po przebudowie). Dlatego się zastanawiam skąd się wziął Karol na rejonie Piłsudski. Moim zdaniem powyższa fotografia pasuje na Paulinę, Helenę i z prawej Karolinę.

[PL_Sheep]

Fotografia faktycznie przedstawia te trzy szyby. Paulina Helena Karolina. A Karol faktycznie był w centrum. Co do Karola to był wykorzystywany do przewietrzania Fryderyka Augusta choć znajdował się przy Jacku Rudolfie. Nie ma się co do końca sugerować powierzchnią. Wraz z rozwojem kopalń szybów przybywało. Karolina, Stare Pastwiska następnie Pastwiska nie wspominając już o szybikach. Ogólnie na dzień dzisiejszy służby mierniczo - geologiczne kopalni nadzorują i kontrolują około 300 połączeń z powierzchnią. (Chodzi o zlikwidowane i obecnie wykorzystywane).

[DerErsatz]

Ulokowanie wentylacyjnego Karola w okolicach innej kopalni jest dość ciekawe, jednak faktycznie pokłady wypłycają się w tym miejscu.

[PL_Sheep]

Ogólnie zamierzam opisać wszystkie trzy ruchy a potem zjeść pod ziemię i pokazać jak tam kopalnia ewolułowała. W końcu od odkrywek Jaworznickie Górnictwo zaczynało. Z opowiadań braci pamiętam że jak budowano Osiedle Tadeusza Kościuszki to kopiąc pod fundamnty trafiano na wychodnie oczywiście nocami były one dodatkowo rozkopywane tylko że przez mieszkańców okolicznych domów. Nie wiem jednak które to pokłady były.

[PL_Sheep]

Kolejnym ruchem obecnego ZG Sobieski był historyczny Jacek Rudolf. W kopalni zlokalizowanej w ścisłym centrum dzisiejszego Jaworzna działały szyby: Rudolf mający 106 m głębokości z czego do 79 m murowany, Franciszka 95 m głębokości, drewniany, 27 metrowy Antoni oraz Warpie 125 m głębokości, cały murowany. Szyb Rudolf, jako główny szyb wydobywczy, łączył się z pokładem Franciszka na głębokości 25 m i z pokładem Jacek na 72 m głębokości. W dniu jutrzejszym czyli 20 listopada 2015 w miejscu dawnej kopalni zostanie oficjalnie otwarta Galeria Handlowa Galena. Wspomniany we wcześniejszych postach szyb Karol znajduje się bezpośrednio pod drogą przebiegając po północnej strony Galeny pomiędzy rondem a skrzyżowaniem z dawną ulicą Grunwaldzką.

Dla mnie jedno z najlepszych zdjęć Jacka Rudolfa jak również panoramy Jaworzna

[Karolina Kot]

Taki widok Jaworzna aż się prosi o wykonanie "aktualizacji" z tego samego miejsca. Zdjęcie świetne!