Siemianowice Śląskie - browar

Posty: 27771
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Siemianowice Śląskie - browar

Postautor: Karolina Kot » piątek 06 mar 2015, 22:15

W Siemianowicach Śląskich, przy ulicy Browarnej 1, znajdują się malownicze zabudowania nieczynnego browaru.

Pierwszy browar Siemianowic, właściwie Huty Laura, powstał w 1868 roku i był prawdopodobnie browarem hrabiowskim. Można tylko przypuszczać, że chodzi tu o rodzinę Donnersmarcków. Jesienią 1875 roku w wyniku wielkiego pożaru spłonęły dobra Laurahuttskie przy ul. Richterstrasse (obecnie Sobieskiego), w tym również browar. W kilka miesięcy po tym wydarzeniu powołano w Siemianowicach Ochotniczą Straż Pożarną. Browar został odbudowany i oddany do użytku przypuszczalnie w 1877 roku i stąd też wzięła się datowana pisemna wzmianka dotycząca powstania browaru.

Kolejne zapisy zaświadczają, że browar w Laurahütte (Huta Laura) powstał w 1886 roku i ta właśnie data widnieje na kilku powojennych etykietach jako rok założenia. Ponadto autorzy różnych publikacji powołują się właśnie na tę datę jako początek działalności tegoż browaru.

Według "BRAUEREI - VERZEICHNIS" z 1996 r. laurahucki browar w latach 1890-1896 funkcjonował pod nazwą "BRAUEREI S. FRIEDLANDER", a jego właścicielem był radca handlowy Friedlander, który zbudował cynkownię "Fannywunsch" w Siemianowicach. Od niego właśnie browar odkupił Albert Mokrski, który później przekazał go swemu synowi Pawłowi. Bezsprzecznym faktem jest, że to właśnie Paweł Mokrski go powiększył i rozbudował, a nie Albert Mokrski.

Z dokumentów znajdujących się u miejskiego konserwatora zabytków Siemianowic wynika, że browar ten w 1902 roku był już własnością Pawła Mokrskiego zamieszkałego w Laurahütte przy ul. Richterstrasse 46 (dzisiejsza ul. Sobieskiego).
W latach 1902 - 1929 browar należał zatem do Pawła Mokrskiego, a firma działała pod nazwą "BRAUEREI PAUL MOKRSKY" aż do 1920 roku, następnie zmieniono nazwę na "BROWAR PIWA SŁODOWEGO - PAWEŁ MOKRSKI". Na drukach firmowych z tego okresu widniał następujący napis: "Paul Mokrski Lagerbier-Brauerei Laurahütte O. S. - Browar tel. 506 - Deutsche Bank Oddział Katowice - P.K.O. Katowice 306605".
Z zachowanych dokumentów wynika, że w latach 1902-1903 wybudowano chłodnię o pojemności 635 m3, stajnię i kolumnadę, a koszt budowy wyniósł 2035 marek. W cztery lata później przebudowano parter budynku mieszkalnego na terenie browaru.
W 1908 roku browar ten specjalizował się w produkcji piwa słodowego, a jego wydajność wynosiła 8000 hektolitrów rocznie. W tym czasie posiadał na swoim terenie własną: restaurację i wyszynk oraz wyszynk ogrodowy, kolumnadę, ogród, warzelnię, leżakownię, chłodnię, rozlewnię, gotowalnię cukru, kotłownię, ślusarnię, piwnicę lodu, piwnicę składową i fermentacyjną, budynek mieszkalny, stajnię, garaże, szopę, stodołę, chlewnię, ustępy w podwórzu i gnojownik.

W 1929 roku zakład został przekształcony w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością "BROWAR PIWA SŁODOWEGO SP. Z O. O.", której jednym z współwłaścicieli były "KSIĄŻĘCE BROWARY W TYCHACH" rodziny von Pless oraz "BROWAR OBYWATELSKI W TYCHACH". W tym samym roku w szopie koło warzelni urządzono maszynownię. W latach 1930-1931 nastąpiła kolejna wielka rozbudowa i przebudowa browaru Huty Laura, przez co zwiększyła się zdolność produkcyjna do 25000 hektolitrów piwa słodowego. Wszystkie projekty wykonał Urząd Budowlany Księcia Pszczyńskiego, a odpowiedzialnym za budowę był Schroeder. Pozwolenia wydał burmistrz gminy Siemianowice Ferdynand Popek, a nadzór nad prawidłowym wykonaniem robót prowadzili m.in. Inspektor Pracy 48 Obwodu Katowice inż. A. Maske i Obwodowy Mistrz Kominiarski Paweł Drobig.

W tym czasie na terenie browaru wykonano następujące prace:
- zamontowano nowy zbiornik na zimną wodę o pojemności 15000 l, nowy kocioł parowy, nowy kocioł brzęczki i kadzi zaciernej, aparat chłodzący piwo, aparat do czyszczenia masy filtracyjnej;
- wybudowano nową restaurację ogrodową, kotłownię, transformatorownię przy kotłowni, komin;
- przebudowano warzelnię i halę maszyn do wytworu zimna, halę kompresorów, budynek piwniczny i mieszkalny, - - garaże samochodów osobowych na rozlewnię do napełniania butelek, gotowalnię cukru, biuro podatkowe,
- budynki boczne w tym chlewnię i gnojownik, stodołę na składnicę i magazyn, kolumnadę, piwnicę lodu na kadzi i beczek składowych, poszerzono halę mycia beczek, nadbudowano halę przyrządów chłodniczych, zadaszono basen chłodzący nad warzelnią, urządzono lodownię w piwnicy składowej i fermentacyjnej, odnowiono mur graniczny.

Poza tym największą inwestycją była budowa komina przez firmę Wollek z Katowic, wysokości 19 m, wagi 68000 kg i 0,6 m średnicy wewnętrznej u górnego wylotu, który już w roku następnym, tj. 1931, przebudowano i podwyższono o 5 m do wysokości 24 m. Koszt samej przebudowy wynosił 1950 złotych.
W tym bodaj największym przedsięwzięciu budowlanym browaru miała swój udział inna firma rodem z Siemianowic, a mianowicie Fabryka Kotłów W. Fitzner Sp. z o.o., która to wykonała i zamontowała stały kocioł parowy jednopłomieniowy z rurą falistą systemu FOX z wewnętrznym paleniskiem o nr 6005. W jego specyfikacji technicznej czytamy m.in.: wykonany z żelaza, wydajność 28 l/min., ciśnienie robocze 5 atm., powierzchnia 25 m2. Poza tym firma ta wykonała przebudowę piwnicy lodu na piętrową składnicę dla kadzi i beczek, której powierzchnia wyniosła 1320 m2. W składnicy zamontowano 12 beczek stałych, w tym 6 o pojemności 17800 l i 6 o pojemności 13700 l, zatem łącznie można było w nich przechować 189000 l płynów.

W 1936 roku browar nosił nazwę "ŚLĄSKI BROWAR HUTY LAURA SIEMIANOWICE", wybudowano wtedy szopę na tymczasowe składanie lodu, natomiast w roku następnym zamontowano urządzenie do smołowania beczek.
Z dniem 1.02.1939 roku wszedł w skład Spółki Akcyjnej "KSIĄŻĘCE BROWARY W TYCHACH" rodziny von Pless. W czasie okupacji w okresie od 3.09.1939 - 27.01.1945 znajdował się pod komisarycznym powiernictwem Rzeszy Niemieckiej pod nazwą "MALZBIER-BRAUEREI G. M. B. H. LAURAHUTTE O. S.". W latach od 1908 do 1945 rozlewaniem i dystrybucją piwa zajmowały się m.in.: A. Paschek (Szopienice), A. Oslistok (Czerwionka), F. Frank (Książenice), F. Janik (Oświęcim). Produkowane wówczas piwo miało do 1,5 % zawartości alkoholu wagowo, można by rzec - piwo bezalkoholowe.

Zakład przetrwał szczęśliwie II Wojnę Światową i w dniu 1.02.1945 roku, po znacjonalizowaniu, wznowił produkcję jako samodzielne przedsiębiorstwo państwowe i funkcjonował aż do 1951 roku.
W okresie powojennym, od 13.07.1951 roku, browar Siemianowice wszedł w skład Zjednoczenia Przemysłu Fermentacyjnego w Zabrzu pod nazwą firmową "ZABRZAŃSKIE ZAKŁADY PIWOWARSKO-SŁODOWNICZE", produkując piwo słodowe, karmelowe oraz beczkowe jasne pełne tylko w korporacji z browarem zabrzańskim, o zawartości 11,7 % ekstraktu wagowo do 4,5 % alkoholu. Od 1962 roku siemianowicki browar produkował samodzielnie, w skromnych ilościach piwo jasne, jedynie dla pokrycia zapotrzebowania miasta. W latach 1964-1965 przeprowadzono kapitalny remont obejmujący m.in. przebudowę hali obciągu piwa, co spowodowało kolejny wzrost produkcji, która wynosiła 45000-50000 hektolitrów rocznie.
W dniu 1.09.1968 roku firmę przemianowano na "ZABRZAŃSKIE ZAKŁADY PIWOWARSKIE", zaprzestano produkcji piwa jasnego i warzono piwo ciemne słodowe ze słodu jasnego z dodatkiem słodów: monachijskiego, karmelowego i barwiącego. W latach 70-tych piwo ciemne browaru z Siemianowic uzyskało znak jakości "1", co oznaczało najwyższy poziom na rynku krajowym. Piwo butelkowe stanowiło 1/3 produkcji, a resztę stanowiło piwo beczkowe. Siemianowiczanie spijali ponad 20 % piwa produkcji własnego browaru, w stosunku do ogólnej ilości wypitego piwa. Od 1.07.1975 roku zmieniono nazwę na "GÓRNOŚLĄSKIE ZAKŁADY PIWOWARSKIE W ZABRZU". W latach 1983 i 1988 piwo ciemne siemianowickiego browaru zostało dwukrotnie wyróżnione na corocznych degustacjach piw z okazji "Chmielaków" w Krasnymstawie. 12.08.1991 roku z przedsiębiorstwa państwowego przekształcono firmę w jednoosobową spółkę skarbu państwa, zarejestrowaną pod nazwą "GÓRNOŚLĄSKIE ZAKŁADY PIWOWARSKIE S. A. W ZABRZU". W skład zakładu weszło 6 browarów: Bytom, Częstochowa, Racibórz, Rybnik, Siemianowice i Zabrze. W latach 1992-1993 zarząd spółki ukierunkował produkcję na piwo ciemne słodowe 10,5 % ekstraktu wagowo do 2,8 % alkoholu rozprowadzane w beczkach, a jego roczna produkcja wynosiła 74000 hektolitrów. Również w 1993 roku przeprowadzono kolejną modernizację, budując rurociąg z parą, biegnący do ul. Hutniczej (kosztem 300 000 marek niemieckich), co pozwalało na kolejne zwiększenie produkcji. Od tego czasu rozgrzana para do temperatury 130°C służyła do gotowania chmielowego napoju. W latach 1996-2002 nastąpiła kolejna zmiana nazwy na "BROWARY GÓRNOŚLĄSKIE S. A. W ZABRZU".

Browar siemianowicki zawiesił produkcję i został zamknięty w roku 2002.

Źródło: http://siemianowice.slask.pl/browar

Browar położony przy ulicy (a jakże) Browarowej, prawie w centrum miasta, a okolica dość nieciekawa. Zabudowania browaru nie są zbyt potężne, a wysoki płot, budynki mieszkalne wokół i późna pora utrudniają robienie zdjęć. Pilnowane przez ochroniarza i dwa psy, chyba większe ode mnie.
Lokalizacja
Załączniki
Browar 1.jpg
Browar 1.jpg (76.13 KiB) Przejrzano 10587 razy
Browar 3.jpg
Browar 3.jpg (72.3 KiB) Przejrzano 10587 razy
Browar 2.jpg
Browar 2.jpg (63.56 KiB) Przejrzano 10587 razy
Browar 5.jpg
Browar 5.jpg (85.78 KiB) Przejrzano 10587 razy
Browar 4.jpg
Browar 4.jpg (94.34 KiB) Przejrzano 10587 razy
Browar 7.jpg
Browar 7.jpg (70.12 KiB) Przejrzano 10587 razy
Browar 6.jpg
Browar 6.jpg (78.14 KiB) Przejrzano 10587 razy
Browar 9.jpg
Browar 9.jpg (63.78 KiB) Przejrzano 10587 razy
Browar 8.jpg
Browar 8.jpg (89.56 KiB) Przejrzano 10587 razy
Browar 10.jpg
Browar 10.jpg (55.67 KiB) Przejrzano 10587 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 1
Rejestracja: wtorek 21 lis 2017, 13:08

Re: Siemianowice Śląskie - browar

Postautor: brosiem » poniedziałek 04 gru 2017, 19:55

Witam!
Proszę o kontakt w sprawie wiadomości o browarze.
Pozdrawiam

Posty: 27771
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Siemianowice Śląskie - browar

Postautor: Karolina Kot » niedziela 10 gru 2017, 20:18

Z panem Andrzejem udało nam się skontaktować, chyba mogę uchylić rąbek tajemnicy i zdradzić, iż chodzi o materiały do książki omawiającej zagadnienie piwowarstwa na terenie Siemianowic Śląskich (trzymamy kciuki!).
Tymczasem zmotywowani zajrzeliśmy na cmentarz należący do parafii pod wezwaniem św. Antoniego Padewskiego. W głównej alejce, nieopodal krzyża centralnego, zachował się tu grobowiec Pawła Mokrskiego, właściciela siemianowickiego browaru.
Kamienny, elegancki pomnik jest uszkodzony, szabrownicy ukradli z niego wszelakie metalowe elementy. Nie ostała się nawet tabliczka z sygnaturą mistrza kamieniarskiego, wykonującego nagrobek.

W szczelinie pomiędzy kamieniami zauważyliśmy wiadomość pozostawioną przez naszego nowego znajomego. ;)
Lokalizacja grobu
Załączniki
Grób Pawła Mokrskiego (1).JPG
Grób Pawła Mokrskiego (1).JPG (105.54 KiB) Przejrzano 9157 razy
Grób Pawła Mokrskiego (6).JPG
Grób Pawła Mokrskiego (6).JPG (91.72 KiB) Przejrzano 9157 razy
Grób Pawła Mokrskiego (3).JPG
Grób Pawła Mokrskiego (3).JPG (85.63 KiB) Przejrzano 9157 razy
Grób Pawła Mokrskiego (2).JPG
Grób Pawła Mokrskiego (2).JPG (80.05 KiB) Przejrzano 9157 razy
Grób Pawła Mokrskiego (5).JPG
Grób Pawła Mokrskiego (5).JPG (49.72 KiB) Przejrzano 9157 razy
Grób Pawła Mokrskiego (4).JPG
Grób Pawła Mokrskiego (4).JPG (64.49 KiB) Przejrzano 9157 razy
Grób Pawła Mokrskiego (7).JPG
Grób Pawła Mokrskiego (7).JPG (117.97 KiB) Przejrzano 9157 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27771
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Siemianowice Śląskie - browar

Postautor: Karolina Kot » niedziela 10 gru 2017, 20:28

Wyciągnęliśmy też naszego malutkiego, bzyczącego współtowarzysza z pudełka. Niestety, wiało okropnie, zdjęcia będą wymagały powtórzenia, bo obiekt jest zacny i z góry prezentuje się rewelacyjnie.
Załączniki
Z lotu ptaka (1).jpg
Z lotu ptaka (1).jpg (89.38 KiB) Przejrzano 9148 razy
Z lotu ptaka (2).jpg
Z lotu ptaka (2).jpg (84.19 KiB) Przejrzano 9148 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."


phpbb 3.1 styles demo

Wróć do „Województwo śląskie”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 2 gości