Toruń - młyn Richtera

[Karolina Kot]

W toruńskiej dzielnicy Mokre, przy dzisiejszej ulicy Łokietka, znajdują się zachowane do dziś zabudowania jednego z największych na Pomorzu młynów parowych - młyna Richtera.
Pierwszy zakład zbożowy, istniejący w tym miejscu był znacznie skromniejszy. Wybudował go w XIX wieku niejaki Gustav Regitz, ale chyba niezbyt znał się na tym fachu, gdyż szybko zbankrutował.
Obiekt odkupił przedsiębiorca Gustav Gerson, przekształcając zakład w nowoczesny młyn parowy.

Miejsce było idealnym pod tego typu inwestycję, ponieważ posiadało rzeczkę, której wody mogły napędzać koło młyńskie, a także było zaopatrzone w bocznicę kolejową dworca Toruń – Mokre (obecnie Toruń Wschodni).
Konstrukcję budynku młyna oparto na planie litery „L” i połączono z budynkiem mieszczącym kocioł parowy. Nieopodal wyznaczono obszar na skład węgla oraz stajnie, a od strony dzisiejszej ul. Tadeusza Kościuszki wzniesiono dom ogrodowy z budynkiem gospodarczym. Z początkiem XX wieku do południowej ściany młyna dostawiono spichlerze, które zaprojektował E. Hoffmann.

Ostatecznie zakład odkupił warszawiak, Leopold Richter. Znacząco zmodernizował on obiekt, czyniąc go największym i najbardziej wydajnym młynem w całym regionie, znanym jako "Młyny Toruńskie". Do dziś zachowała się przedwojenna nazwa firmy, odsłonięta podczas remontu budynku administracyjnego.

Młyn działał także podczas II Wojny Światowej. W dniu 14 maja 1941 roku jego część strawił pożar, Niemcy szybko jednak odbudowali zakład, nadając nowej części bardzo charakterystyczne dla propagandowych budowli z okresu wojny elementy stylu neogotyckiego.
Koniecznie należy dodać jeszcze o skromnym pomniku, upamiętniającym tragiczną śmierć polskich pracowników młyna, rozstrzelanych przez Niemców w roku 1941 ze względu na podejrzenia o sabotaż i celowe spowodowanie wspomnianego wyżej pożaru.
Obok tablicy memoratywnej, dobrze widocznej z ulicy Tadeusza Kościuszki, umieszczono stary kamień młyński.

Podczas naszej wizyty w Toruniu budynki młyna częściowo były już odnowione, a częściowo nadal czekały na modernizację.
Obecnie w północnej części budynku, przypominającej kształtem ogromny, niemiecki bunkier, mieści się Centrum Nowoczesności "Młyn Wiedzy", a w środkowej - Międzynarodowe Centrum Spotkań Młodzieży. Południowa część nadal oczekuje na remont.

Zdjęcia wykonałam w grudniu 2018 roku.
Lokalizacja