Bielsko – Biała, cmentarz żydowski przy ulicy Cieszyńskiej

[Franek D.]

Jest nadal czynnym cmentarzem żydowskim, zarządzanym przez Gminę Wyznaniową w Bielsku Białej. Dostępny dla odwiedzających od niedzieli do piątku (dziś w sobotę - podczas mojego pobytu - cmentarz był oczywiście zamknięty).

Został założony w 1849 r. w dzielnicy Hulanka.
Obecnie na jego powierzchni 2,4 ha umieszczonych jest ponad 1200 grobów. Wiele z nich to współczesne nagrobki, odbiegające od dawnej symboliki macewy. Kirkut ogrodzony jest wysokim murem, a od frontowej ul. Cieszyńskiej, metalowym płotem.

Za bramą stoi okazały Dom Przedpogrzebowy, dzieło słynnego bielskiego architekta pochodzenia żydowskiego Karola Korna. Zbudowany w 1885 r., posiada cechy stylu romańskiego oraz mauretańskiego. Jest jedynym, zachowanym do dziś, judaistycznym budynkiem sakralnym w Bielsku- Białej.

[Karolina Kot]

Są pieniądze na remont ogrodzenia zabytkowego kirkutu, ale tylko połowa

Cmentarz żydowski przy ul. Cieszyńskiej to jedna z najpiękniejszych nekropolii w Bielsku-Białej. Otoczony jest starym murem, który wymaga remontu. Bielski ratusz chce wspomóc finansowo to przedsięwzięcie.

Na kirkucie pomiędzy macewami rosną wiekowe drzewa, niektóre oplata bluszcz. Nocami słychać pohukiwanie zamieszkujących nekropolię sów. Przy wejściu znajduje się dom przedpogrzebowy.

Zasłużeni dla miasta

Zabytkowa nekropolia jest nadal czynna. Pochowano tu wiele ważnych dla miasta i społeczności żydowskiej osób. Na cmentarzu spoczywają m.in. profesor Michael Berkowitz, sekretarz słynnego Teodora Herzla, którego powieść "Altneuland" stała się symbolem syjonistycznej wizji ziemi Izraela, czy Salomon Pollak, który był przez 32 lata członkiem Rady Miasta Bielska, szefował też wydziałowi finansów.


Tutaj pochowany został także Karol Korn, słynny architekt i budowniczy, któremu miasto zawdzięcza m.in. wiele kamienic oraz hotel President. Na cmentarzu stoją też nagrobki ze zlikwidowanego w latach 60. żydowskiego cmentarza przy ul. Granicznej. Dzisiaj są tam zakłady Polsportu.

Szukają pieniędzy na remont

Bielska Gmina Wyznaniowa Żydowska, która administruje kirkutem, ma pod opieką kilkanaście cmentarzy. Gminie liczącej dzisiaj zaledwie kilkudziesięciu członków nie jest łatwo utrzymać tyle nekropolii. Mur bielskiego cmentarza wymaga remontu. Wspomóc go chcą bielscy urzędnicy. Na najbliższej sesji radni zdecydują o przyznaniu gminie dotacji w wysokości 80 tys. złotych na remont konserwatorski muru, bramy wjazdowej oraz dwóch furt od strony ul. Cieszyńskiej.

- Bardzo się z tego cieszymy. To połowa szacunkowego kosztu prac, jakie trzeba wykonać - mówi Dorota Wiewióra, szefowa Gminy Wyznaniowej Żydowskiej.
Dlatego GWŻ złożyła także wniosek o dotację do wojewódzkiego konserwatora zabytków. Gmina planuje także inne prace na kirkucie, m.in. odnowienie pięknych polichromii stropowych w domu przedpogrzebowym.

Ewa Furtak
12 kwietnia 2018
Źródło: bielskobiala.wyborcza.pl

[Karolina Kot]

Kilka dni temu kraj obiegła informacja o dewastacji cmentarza. Do zdarzenia doszło w godzinach porannych, w dniu 26 czerwca2021 roku. Zniszczonych zostało prawie 70 grobów.
Co najbardziej smutne i zastanawiające - sprawcami tego aktu wandalizmu okazali się być nastoletni chłopcy.

Policjanci zatrzymali sprawców dewastacji cmentarza żydowskiego w Bielsku-Białej. To dzieci

Bielscy policjanci zatrzymali sprawców dewastacji cmentarza żydowskiego w Bielsku-Białej. Okazało się, że 67 mogił zniszczyło trzech nastolatków. O ich losie zdecyduje sąd rodzinny.

Bielski cmentarz żydowski przy ul. Cieszyńskiej to jedna z najpiękniejszych nekropolii w Bielsku-Białej. Powstał w 1849 roku. Pochowano tutaj wielu ludzi zasłużonych dla miasta. Cały teren jest wpisany do rejestru zabytków.
Niestety, w sobotę przed południem zarządcy cmentarza odkryli, że ktoś zniszczył tutaj nagrobki.

- Nekropolia wygląda, jakby przeszła przez nią katastrofa. To smutny widok. Wygląda na to, że ktoś szedł i systematycznie, jeden po drugim, rozwalał nagrobki. Wiele tablic jest potłuczonych, rozbitych, poprzewracanych. Straty są ogromne - informował Dariusz Gajny, który z ramienia Gminy Żydowskiej zarządza cmentarzem i jest ogrodnikiem miejskim.

Policjanci początkowo zostali poinformowani o dewastacji 10 nagrobków. Na miejsce zostały skierowane policyjne patrole, przewodnik z psem tropiącym oraz funkcjonariusze z wydziału kryminalnego bielskiej komendy. Czynności na miejscu osobiście nadzorował komendant miejski policji w Bielsku-Białej. Śledczy razem z opiekunem cmentarza ustalili, że zniszczonych lub uszkodzonych zostało w sumie aż 67 mogił.

Na cmentarzu przez techników zostały wykonane oględziny kryminalistyczne, a śledczy rozpoczęli dochodzenie, w które zostali włączeni policjanci wszystkich pionów.

- Dzięki zaangażowaniu jednego z przedsiębiorców, mającego firmę w okolicy cmentarza, udało się ustalić wizerunek osób podejrzewanych o dokonanie tej dewastacji. Policjanci poznali ich tożsamość. Okazali się nimi trzej chłopcy – dwóch w wieku 12 lat i jeden o rok starszy. Wszyscy są mieszkańcami Bielska-Białej - wyjaśnia aspirant Roman Szybiak, rzecznik Komendy Miejskiej Policji w Bielsku-Białej.
Policja poinformowała o zatrzymaniu sprawców w poniedziałek, ale przyznała, że doszło do tego jeszcze w niedzielę. - Z nieletnimi wykonano niezbędne czynności dowodowe, w których toku potwierdzono, że są oni sprawcami dewastacji nagrobków na cmentarzu żydowskim. Dwaj 12-latkowie zostali przekazani rodzicom, a 13-latek trafił do policyjnej izby dziecka. Jak ustalili śledczy, nieletni wandale działali z pobudek chuligańskich. O losie całej trójki zdecyduje niebawem bielski sąd rodzinny - wyjaśnia Szybiak.

O sprawie zrobiło się głośno w całym kraju. Do Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Bielsku-Białej zaczęły spływać od wielu osób głosy wsparcia. "Stojąc na cmentarzu ze łzami w oczach i ściśniętym gardłem, wiemy, że nie jesteśmy sami i że nie ma społecznego przyzwolenia na takie sytuacje. Dziękujemy wam, że jesteście razem z nami! Znaczy to dla nas bardzo dużo" - napisała gmina na Facebooku.

Błyskawicznie uruchomiona została zbiórka na rzecz cmentarza. Do poniedziałkowego południa zebrano niespełna 25 tys. zł na naprawę nagrobków. Potrzeba na to 100 tys. zł.

Oświadczenie w sprawie dewastacji wydał Jarosław Klimaszewski, prezydent Bielska-Białej.

„Trudno mi uwierzyć, że za zniszczenie kilkudziesięciu macew na bielskim cmentarzu żydowskim odpowiedzialni są kilkunastolatkowie. To niewiarygodne, że dzieci mogły dopuścić się takiego barbarzyństwa. Wielokulturowość była zawsze wpisana w DNA naszego miasta, a tolerancja była i jest dla bielszczan czymś naturalnym i oczywistym. Miałem nadzieję, że właśnie w takim duchu wychowujemy nasze dzieci. To co wydarzyło się na cmentarzu żydowskim wielu z nas potraktowało jak atak na tożsamość naszego miasta, jako czyn uderzający w nasze – bielskie i bialskie korzenie. Z tym większym niedowierzaniem przyjąłem wiadomość, że tego czynu dopuścili się uczniowie szkoły podstawowej. Mam nadzieję, że sprawcy – choć są jeszcze dziećmi – poniosą surowe konsekwencje za przestępstwo, którego dokonali. Liczę także na to, że sprawa ta da do myślenia rodzicom, nauczycielom i wszystkim tym, którzy odpowiadają za wychowanie naszego najmłodszego pokolenia. Bo ewidentnie coś w tym procesie wychowawczym zawodzi, skoro dochodzi do takich karygodnych sytuacji" - napisał prezydent Klimaszewski.

Marcin Czyżewski
28 czerwca 2021
Źródło: bielskobiala.wyborcza.pl