Czeladź - cmentarz żydowski

Postautor: **Karolina Kot** » czwartek 25 lut 2016, 21:29

W Czeladzi, mieście wchodzącym w skład Zagłębia Dąbrowskiego, nigdy nie mieszkało aż tylu Żydów, co w sąsiednim Będzinie. Ludność wyznania mojżeszowego stanowiła zaledwie niewielki odsetek wśród mieszkańców. Tuż przed wybuchem II Wojny Światowej w miejscowości żyło około 2000 Żydów. W świetle tych danych nie dziwi fakt, iż przez dziesięciolecia Czeladź nie posiadała własnej gminy wyznaniowej i zmarłych z tego miasta chowano początkowo na cmentarzu na stokach Góry Zamkowej, a po jego przepełnieniu - na nowym kirkucie przy ul. Zagórskiej w Będzinie.
Czeladzka gmina wyznaniowa powstała dopiero w okresie I Wojny Światowej, skromną synagogę wybudowano zaś w okresie międzywojennym.
W miedzy czasie, wobec licznych konfliktów związanych z coraz bardziej kurczącym się miejscem pod pochówki na kirkucie przy ulicy Zagórskiej, zaczęto czynić starania o utworzenie własnego miejsca grzebalnego.
Ostatecznie, w roku 1916, wyczekiwaną nekropolię założono na granicy dwóch miast: Czeladzi i Będzina, przy dzisiejszej ulicy Będzińskiej przy czym miała ona służyć mieszkańcom obu wspomnianych miejscowości (groby czeladzkie miały znajdować się w części zachodniej, będzińskie natomiast - we wschodniej).

Na terenie kirkutu od początku istniał podział na kwatery przeznaczone osobno dla kobiet, mężczyzn i dzieci. Jest on czytelny do dziś.
Założenie cmentarne przetrwało II Wojnę Światową w dość dobrym stanie. Pomimo kilku epizodów powojennych dewastacji do dziś przetrwało około 3200 nagrobków i wiele ich fragmentów. Większość z nich ma formę tradycyjnych macew, często z dwujęzycznymi napisami - także polskimi.

Obiekt jest ogrodzony i zaopatrzony w dwie bramy, zamykane na klucz. Podjęcie takich radykalnych kroków stało się konieczne wobec aktów bezmyślnego wandalizmu, mających tu miejsce w przeszłości.

Lokalizacja
Zdjęcia pochodzą z listopada 2015 roku oraz z lipca 2012 roku.

Postautor: **Karolina Kot** » czwartek 25 lut 2016, 21:32

Na terenie kirkutu zachowały się ruiny dwóch murowanych budowli. Były to ohele, czyli specyficzne, żydowskie kaplice grobowe.
Prawdopodobnie w większym z nich, zlokalizowanym w pobliżu wejścia, został pochowany rabin Cwi Hanocha ha-Kohena Lewin.

Stan na lipiec 2012 roku:

Postautor: **Karolina Kot** » czwartek 25 lut 2016, 21:43

Jeśli dobrze przypatrzymy się dolnej części niektórych macew, być może dostrzeżemy na nich sygnatury kamieniarzy. Lokalną ciekawostką są śliczne, porcelanowe tabliczki umieszczane przez będzińską firmę H. Haskel.

Postautor: **Karolina Kot** » czwartek 25 lut 2016, 21:50

Przy wejściu na cmentarz odnajdziemy trzy współczesne pomniki.
W głębi cmentarza, w narożniku pozbawionym macew, odszukamy jeszcze jedno miejsce pamięci, oznaczone powojennymi obeliskami.
Znajdują się tu mogiły ofiar II Wojny Światowej.
We wspólnej mogile pochowano tu około setki Żydów, którzy zginęli w wyniku podpalenia będzińskiej synagogi i okolicznych kamienic (8/9 września 1939 roku), a także osoby zamordowane w będzińskim getcie na Kamionkach.

Postautor: **Karolina Kot** » czwartek 25 lut 2016, 22:07

Tymczasem zaledwie wczoraj nasz czujny Eworu wychwycił smutną informację:

Runęła ściana budynku komunalnego. Uszkodzone zostały nagrobki zabytkowego cmentarza
We wtorek zawaliła się jedna ze ścian budynku komunalnego przy ul. Będzińskiej 66 w Czeladzi. Ściana runęła na zabytkowy cmentarz żydowski uszkadzając kilka nagrobków.

Informacje o zdarzeniu otrzymaliśmy od naszego czytelnika. – Przechodząc obok zabytkowego cmentarza zauważyłem, że jedna ze ścian budynku zawaliła się i uszkodziła kilka nagrobków – napisał do nas pan Marek.

Informacje o wtorkowym zdarzeniu potwierdzają także pracownicy magistratu. – Doszło do zawalenia się fragmentu muru, w wyniku czego uszkodzone zostały cztery nagrobki – poinformował nas Tomasz Michałek z biura prasowego Urzędu Miejskiego w Czeladzi. – Nagrobki te zostaną odrestaurowane i odnowione – dodał.

Źródło: twojezaglebie.pl

Postautor: **Fala** » poniedziałek 29 lut 2016, 22:51

29 luty 2016r.
Zdjęcia robione komórką.

Postautor: **Karolina Kot** » czwartek 17 mar 2016, 23:33

Tak prezentowało się uprzątnięte już miejsce katastrofy budowlanej w dniu 17 marca 2016 roku.
Najwyraźniej niebawem nastąpi także - niestety - wycinka drzew, zagrażającym zabytkowym nagrobkom.

Kolekcja_breloków · Postautor: **Eworu** » poniedziałek 25 lip 2016, 20:02

Miejsce zostało całkowicie uprzątnięte.

Wygląda na to, że drzewa jednak zostały na swoim miejscu i był to fałszywy alarm.

A oto kilka ujęć czeladzkiego kirkutu, wykonanych z Huginna, który uniósł się zaledwie na wysokość kilku metrów.
Nawet taka niewielka różnica bardzo zmienia perspektywę obserwatora.

Zdjęcia powstały w marcu 2016 roku.