Częstochowa - Nowa Synagoga

Posty: 27836
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Częstochowa - Nowa Synagoga

Postautor: Karolina Kot » poniedziałek 06 lis 2017, 23:22

W Częstochowie, nieopodal torów kolejowych, przy ulicy Tomasza Wilsona, noszącej przed wojną nazwę Aleksandryjskiej, znajduje się zwracający na siebie uwagę budynek Państwowej Filharmonii im. Bronisława Hubermana.
Budynek, po kilku renowacjach, jest bardzo nowoczesny, a jego ciekawa architektura przywodzi na myśl styl modernistyczny.
Obiekt ten kryje jednak jeszcze jedną tajemnicę przeszłości - wzniesiono go w miejscu dawnej Nowej Synagogi, w zasadzie na jej fundamentach.

Nowa Synagoga powstawała długo, jej budowę prowadzono od roku 1899 przez dziesięć lat. Była największą bóżnicą w mieście i jednym z najbardziej reprezentacyjnych budynków Częstochowy.
Wzniesiono ją na planie czworoboku w stylu neoklasycystycznym, ozdabiając zachodnią ścianę frontową zgrabnym portykiem o czterech kolumnach, na których wsparto trójkątny tympanon z hebrajskim napisem "Otwórzcie bramy i sprowadźcie sprawiedliwemu stróża wiary", ponad którym umieszczono Tablice Dekalogu i Gwiazdę Dawida.
We wnętrzu znajdowała się duża sala modlitewna, zlokalizowana na parterze z Aron ha-kodesz umieszczonym na ścianie wschodniej i otaczającym całość babińcem, umieszczonym na piętrze i wspieranym na kolumnach.
W sąsiedztwie utworzono szkołę kantorów oraz Instytut Judaistyczny.

Niemcy zdewastowali wnętrze synagogi już na początku września 1939 roku, a następnie podpalili ją w Boże Narodzenie, dnia 25 grudnia 1939 roku. Wypalona skorupa budynku przetrwała wojnę i istniała w krajobrazie miejskim aż do połowy XX wieku, kiedy to Orkiestra Symfoniczna zwróciła się do Kongregacji Wyznania Mojżeszowego w Częstochowie z propozycją przejęcia budynku synagogi, celem wyremontowania go i przeznaczenia na filharmonię. Rozmowy miały przebieg pozytywny i w dniu 31 grudnia pozostałości bóżnicy przekazano nieodpłatnie miastu z zastrzeżeniem, by nowo powstały obiekt został odbudowany w stylu i kształcie zbliżonym do dawnej modlitewni.
Prace budowlane ruszyły, ale - jak widać - ówczesne władze nie do końca wywiązały się z danego przyrzeczenia, dzisiejsza Filharmonia Państwowa przypomina bowiem nieistniejącą synagogę jedynie symbolicznie, chociaż wznosi się na jej ruinach w sensie dosłownym. Projekt obiektu wykonał Tadeusz Gawłowski z Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, a cały gmach, oddany do użytku w 1965 roku, przeszedł niedawno gruntowną modernizację.

Jak podaje Wirtualny Sztetl:
W sierpniu 2007 roku, podczas remontu i adaptacji piwnic Filharmonii na siedzibę Częstochowskiego Stowarzyszenia Jazzowego natrafiono na pozostałości wapiennego muru, z którego została wzniesiona synagoga. W gruzie, którym najwyraźniej uzupełniano ubytki muru, pracownicy ekipy remontowej znaleźli fragment gzymsu okiennego. Przy ścianie natrafiono na zakamarek zamknięty filarem, a obok łuk konstrukcji. Całe odkrycie zostało wyeksponowane.

W ścianie, znajdującej się po prawej stronie wejścia do gmachu, wmurowana została kamienna tablica w kształcie macewy z inskrypcjami w języku polskim, angielskim, hebrajskim i jidysz.
Polski napis głosi, iż:
W tym miejscu wznosiła się Nowa Synagoga, która została spalona przez hitlerowskich barbarzyńców 25.12.1939 r. Akt ten był początkiem zagłady Żydów w Częstochowie. Na szczątkach Nowej Synagogi zbudowany został gmach Państwowej Filharmonii


Zdjęcia wykonałam w listopadzie 2017 roku.
Fotografie archiwalne pochodzą m.in. ze zbiorów serwisu Fotopolska.
Lokalizacja
Załączniki
Filharmonia Polska (2).JPG
Filharmonia Polska (2).JPG (115.14 KiB) Przejrzano 5574 razy
Synagoga (2).jpg
Synagoga (2).jpg (77.08 KiB) Przejrzano 5574 razy
Filharmonia Polska (1).JPG
Filharmonia Polska (1).JPG (92.06 KiB) Przejrzano 5574 razy
Synagoga (4).jpg
Synagoga (4).jpg (82.06 KiB) Przejrzano 5574 razy
W budowie.jpg
W budowie.jpg (128.74 KiB) Przejrzano 5574 razy
Synagoga (3).jpg
Synagoga (3).jpg (88.4 KiB) Przejrzano 5574 razy
Synagoga (1).jpg
Synagoga (1).jpg (79.99 KiB) Przejrzano 5574 razy
Tablica upamiętniająca synagogę (2).JPG
Tablica upamiętniająca synagogę (2).JPG (49.06 KiB) Przejrzano 5574 razy
Tablica upamiętniająca synagogę (1).JPG
Tablica upamiętniająca synagogę (1).JPG (62.23 KiB) Przejrzano 5574 razy
Tablica upamiętniająca synagogę (5).JPG
Tablica upamiętniająca synagogę (5).JPG (61.15 KiB) Przejrzano 5574 razy
Tablica upamiętniająca synagogę (4).JPG
Tablica upamiętniająca synagogę (4).JPG (69.06 KiB) Przejrzano 5574 razy
Tablica upamiętniająca synagogę (3).JPG
Tablica upamiętniająca synagogę (3).JPG (48.32 KiB) Przejrzano 5574 razy
Spalona - rok 1940.jpg
Spalona - rok 1940.jpg (64.69 KiB) Przejrzano 5574 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

phpbb 3.1 styles demo

Wróć do „Województwo śląskie”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 1 gość