Będzin - dom modlitw przy ulicy Modrzejowskiej

Posty: 28007
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Będzin - dom modlitw przy ulicy Modrzejowskiej

Postautor: Karolina Kot » środa 24 sie 2016, 15:56

Kolejne rewelacyjne odkrycie w Będzinie! :)
W Będzinie przy ulicy Modrzejowskiej odkryto żydowski, dwupoziomowy dom modlitwy. To jedyny obecnie znany badaczom taki obiekt w Zagłębiu. Na suficie i ścianach zachowały się cenne malowidła.

Wtorkowa wizja lokalna z udziałem przedstawicieli władz miasta, dyrekcji Muzeum Zagłębia oraz wojewódzkiego i powiatowego konserwatora zabytków potwierdziła odkrycie kolejnego domu modlitwy przy ulicy Modrzejowskiej w Będzinie. - Zachowane malowidła zapierają dech w piersi. To kolejna perełka w Będzinie - cieszy się Adam Szydłowski, lokalny badacz historii Żydów Zagłębia, który odkrył dom modlitwy w piwnicy jednej z kamienic.

Malowidła zaprowadziły do piwnicy

Do piwnicy zaprowadziły go malowidła. Kilka miesięcy tuż przy drzwiach zauważył mezuzę. Jakiś czas później udało mu się wejść do całego pomieszczenia. - Odkryty dom modlitwy składa się z dwóch poziomów. Wskazywałoby to na wyraźne oddzielenie tzw. babińca od części, w której modlili się mężczyźni. Do wielu malowideł na tą chwilę nie można dotrzeć, bo w komórkach zalega drzewo. Dawny dom modlitwy został podzielony w części górnej na cztery pomieszczenia. Taki sam los spotkał pomieszczenia na poziomie obecnych piwnic. Z dużą pewnością możemy jednak datować powstanie tego miejsca na lata 20. ubiegłego wieku. Na wielu framugach zachowały się cienie po mezuzach. Z odsłoniętych przestrzeni, szczególnie na suficie, można odczytać symbole miesięcy. Część przedstawia instrumenty muzyczne - dodaje Szydłowski.

Odkryty dopiero co dom modlitwy jest już trzecim miejscem ujawnionym na przestrzeni 10 lat. Wcześniej odnaleziono Mizrachi oraz Dom Modlitwy Cukermana.

sosnowiec.wyborcza.pl

Przy ulicy Modrzejowskiej odbyła się we wtorek wizja lokalna z udziałem wojewódzkiego i powiatowego konserwatora zabytków, dyrekcji Muzeum Zagłębia i władz miasta. A wszystko za sprawą malowideł, które zostały odnalezione w piwnicy jednej z kamienic.

- Zauważyłem przy drzwiach mezuzę, to było jeszcze przed wakacjami. W końcu udało mi się zajrzeć do środka pomieszczenia, kiedy zobaczyłem malowidła byłem zszokowany. Od razu powiadomiłem władze miasta i konserwatora zabytków - mówi Adam Szydłowski, manager Cafe Jerozolima i lokalny badacz historii Żydów Zagłebia.

- Przyznam, że cały czas jestem jeszcze w szoku. Po prostu oniemiałem kiedy weszliśmy do środka. Na pierwszym poziomie obecnej piwnicy jest pomieszczenie, w którym rytualnie się obmywało ręce. Tam malowidła na ścianach zachowały się w 15 procentach. Natomiast w drugiej części na poziomie parteru zachowały się malowidła na suficie. To prawdopodobnie babiniec czyli miejsce modlitwy dla kobiet - tłumaczy Szydłowski. Zdaniem Szydłowskiego polichromie, które zachowały się przy Modrzejowskiej bardzo przypominają te z domu Modlitwy Mizrachi i Cukermana.

dziennikzachodni.pl

Z tego, co widzę na zdjęciach pana Adama Szydłowskiego, zbiór polskich synagog i domów modlitw z zachowanymi znakami zodiaku właśnie się wydłużył. :-)
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 28007
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Będzin - dom modlitw przy ulicy Modrzejowskiej

Postautor: Karolina Kot » wtorek 30 sie 2016, 07:21

Żydowskie skarby wychodzą prosto z ziemi

Po przeczytaniu doniesienia o odkryciu kolejnego domu modlitwy w Będzinie przy ul. Modrzejowskiej opisanym na portalu Gazety Wyborczej w Katowicach w dniu 28.08 tego roku w tekście pt. "Niezwykłe znalezisko w piwnicy w Będzinie." pomyślałem sobie, czy w XXI wieku można odkryć zabytki żydowskie - te niezwykłe "judaika" z minionej epoki. Jako znawca tematyki odpowiadam, że tak. To ważna wiadomość dla tych, którzy z pewnym niedowierzaniem lub zdziwieniem patrzą na "żydowskie skarby" wychodzące dosłownie z ziemi.

Na terenie województwa śląskiego zachowało się do dziś 15 murowanych synagog (budynków wolno stojących o charakterze reprezentacyjnym, pełniących dawniej ważną rolę społeczną i stanowiących centrum życia religijnego). Oprócz synagog w wielu miejscowościach, szczególnie na terenie Zagłębia Dąbrowskiego, powstawały prywatne domy modlitwy lokowane w mieszczańskich kamienicach. Najwięcej z nich wciąż czeka na odkrycie na terenie dawnego królewskiego miasta Będzina, szczególnie w podziemnej części budynków mieszkalnych. Wielu lokatorów, cichych właścicieli takich zapomnianych domów modlitwy, z różnych względów nie chce zdradzać tajemnic swoich piwnic, dlatego co jakiś czas ujrzą światło dzienne takie "skarby", świadkowie przeszłości.

Będzin pełen wspaniałej historii

Będzin to miasto, którego dzieje od średniowiecza wypełnia opowieść o żydowskich mieszkańcach, którzy od XVI wieku tworzyli tu zorganizowaną gminę, którzy posiadali od 1881 roku jedną centralną synagogę w pobliżu ruin zamku, a jej ściany były zdobione malarstwem dwóch uznanych przedwojennych artystów: Maurycego Appelbauma i Samuela Cyglera. Wielu żydowskich mieszkańców zazdrościło tych pięknych synagogalnych polichromii, a że byli zrzeszeni w wielu różnych stowarzyszeniach, frakcjach religijnych, więc każdy z nich chciał posiadać swój własny dom modlitwy zdobiony malarstwem jak w wielkiej synagodze.

Do dziś zachowały się w dobrym stanie Dom Modlitwy "Mizrachi" w kamienicy Winerów oraz Dom Modlitwy Nuchima Cukermana. Salę modlitw najszybciej można było przygotować, adaptując do tego celu mieszkanie w kamienicy lub komórkę w piwnicy. Powstający dom modlitwy oprócz sali głównej z aron ha-kodesz musiał posiadać część przeznaczoną dla kobiet oraz mykwę (łaźnię rytualną). Pan Adam Szydłowski, od lat zajmujący się odkrywaniem dziejów społeczności żydowskiej Będzina, wciąż szuka informacji o takich religijnych miejscach spotkań, aby je uratować dla przyszłych pokoleń jako niezwykłe "kapsuły czasu".

Niszczone nagrobki żydowskie

Drugim judaikiem, na który po latach możemy natrafić w XXI wieku na terenie województwa śląskiego, są fragmenty nagrobków żydowskich pochodzących z likwidowanych przed i po wojnie cmentarzy żydowskich, były używane jako materiał budowlany. Odkrywane były podczas remontów przyziemi budynków, obiektów przemysłowych, w formie żaren, krawężników czy nawet jako materiał służący nie tylko do budowy stodoły, domu, ale nawet wychodka. Tak drastyczny przykład zobaczyć możemy na prywatnej posesji w Pilicy znajdującej się na dawnym zlikwidowanym cmentarzu wyznaniowym. Mimo wielu interwencji to niestety historia bez happy endu. Wapienne macewy z końca XVIII wieku wciąż tam się znajdują. Tak wykorzystywane po wojnie nagrobki są nazywane w literaturze "macewami codziennego użytku".

Wyjątkowy dom modlitwy

Odkryty w zeszłym tygodniu w Będzinie prywatny dom modlitwy jest wyjątkowy ze względu na swój architektoniczny układ "piętrowości", umieszczenia pomieszczeń modlitewnych dla mężczyzn i osobno dla kobiet w tej samej przestrzeni połączonej schodami. Reszta wystroju pomieszczeń w postaci fragmentów ściennych malowideł nawiązuje do przyjętych wzorców, zdobień o tematyce religijnej, biblijnej, w tym przedstawienia instrumentów muzycznych. W wyniku wstępnych oględzin datować ten zabytek możemy na przełom lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku. Na podstawie zachowanych dokumentów, pinkasu Bendin lub wspomnień przedwojennych mieszkańców na swoje odkrycie czeka sztiblech (mały dom, pokoik modlitwy) będzińskich chasydów oraz dom modlitwy nazywany "synagogą reformowaną" w domu Rozenbluma przy ulicy Kołłątaja. Bo jak zapisano w Ewangelii Świętego Matusza: "Albowiem (.) kto szuka, znajduje"

Dariusz Walerjański, historyk, muzealnik, Członek Wojewódzkiej Rady ds. Ochrony Zabytków
Źródło: sosnowiec.wyborcza.pl
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."


phpbb 3.1 styles demo

Wróć do „Województwo śląskie”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 2 gości