Toszek - miejsce po synagodze

[Karolina Kot]

Synagoga toszecka znajdowała się w ścisłym centrum miasta, na północ od rynku, ulicy dzisiejszej Piastowskiej.
Została wybudowana w 1836 roku.
Był to ustawiony równolegle do ulicy budynek, kryty dwuspadowym dachem z naczółkami. Od strony ulicy posiadał cztery wysokie, łukowato zakończone okna i dwa osobne wejścia: jedno, wiodące do przedsionka i głównej sali modlitewnej, przeznaczono dla mężczyzn, natomiast drugie, przez które można było wejść na znajdujący się na piętrze babiniec, było przewidziane dla kobiet.
Ściana z Aron ha-kodesz znajdowała się od strony zachowanego do dziś domu z numerem Piastowska 15.

Synagoga została zniszczona podczas nocy kryształowej (9-10 listopada 1938 roku), nigdy jej już nie odbudowano. Jej ruiny były czytelne jeszcze w latach osiemdziesiątych XX wieku. Obecnie w miejscu tego historycznego obiektu znajduje się prywatny dom z numerem 13.

W listopadzie roku 2012, z inicjatywy pana Grzegorza Kamińskiego, w bezpośrednim sąsiedztwie miejsca po synagodze, na chodniku, umieszczono tablicę pamiątkową.
Napis na niej brzmi:
"W tym miejscu w latach 1836–1938 znajdowała się synagoga zniszczona przez Niemców-hitlerowców w czasie nocy kryształowej 9–10 XI 1938 r. Pamięci toszeckich Żydów. Toszek 9 XI 2012 r.”.

Lokalizacja