Cykle zodiakalne w synagogach

Dział poświęcony reliktom kultury żydowskiej.
Kirkuty i synagogi opisane są w działach poświęconych odpowiednio cmentarzom i świątyniom
Posty: 27836
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Cykle zodiakalne w synagogach

Postautor: Karolina Kot » sobota 03 mar 2018, 23:06

Malowidła przedstawiające znaki zodiaku pojawiały się na ścianach synagog już od czasów starożytności i obok charakterystycznych motywów malarskich, przedstawiających np. Jerozolimę, grób Racheli czy 12 Plemion Izraela były jednym z typowych tematów malunków naściennych.

Ponieważ zakazane było przedstawianie postaci ludzkich, na większości polichromii ze znakami zodiakalnymi Panna, Bliźnięta, Wodnik i Strzelec były przedstawiane symboliczne, chociaż od tej reguły zdarzały się wyjątki.
Każdy znak był zazwyczaj podpisany nazwą przypisanego mu, żydowskiego miesiąca:

Baran - nisan
Byk - ijar
Bliźnięta - siwan
Rak - tamuz
Lew - aw
Panna - elul
Waga - tiszri
Skorpion - cheszwan
Strzelec - kislew
Koziorożec - tewet
Wodnik - szwat
Ryby - adar

Cykle zodiakalne w synagogach niegdyś były bardzo popularne i częste.
Niestety, tragedia II Wojny Światowej sprawiła, że obecnie polichromie tego typu obejrzeć można jedynie w kilku miejscach. Miałam przyjemność oglądać na własne oczy kilka z tych ciekawych reliktów, stąd zrodził się we mnie pomysł, by zaprezentować na Forum galerię żydowskich znaków zodiaku.
Będzie ona wymagała uzupełnienia i poprawek, do wielu miejsc bowiem jeszcze nie dotarłam, a i nie zawsze sprzęt umożliwił wykonanie satysfakcjonującej jakości fotografii.
Temat jest bardzo ciekawy (a przy tym barwny) i mam nadzieję, że z czasem się rozwinie jeszcze bardziej.

Na początek bardzo bliski mojemu sercu zagłębiowski dom modlitwy Mizrachi, znajdujący się w podwórzu kamienicy przy ulicy Ignacego Potockiego 1 w Będzinie, wybudowanej pod koniec XIX wieku przez zamożnego Żyda, Jakuba Wienera. Obiekt został odkryty w roku 2004 przez pana Adama Szydłowskiego. Na szczęście udało się ocalić to wyjątkowe miejsce, będące dziś obiektem administrowanym przez Muzeum Zagłębia.
Załączniki
Będzin - dom modlitwy Mizrachi (1).JPG
Będzin - dom modlitwy Mizrachi (1).JPG (96.89 KiB) Przejrzano 9998 razy
Będzin - dom modlitwy Mizrachi (2).JPG
Będzin - dom modlitwy Mizrachi (2).JPG (87.19 KiB) Przejrzano 9998 razy
Będzin - dom modlitwy Mizrachi (5).JPG
Będzin - dom modlitwy Mizrachi (5).JPG (99.45 KiB) Przejrzano 9998 razy
Będzin - dom modlitwy Mizrachi (4).JPG
Będzin - dom modlitwy Mizrachi (4).JPG (73.34 KiB) Przejrzano 9998 razy
Będzin - dom modlitwy Mizrachi (3).JPG
Będzin - dom modlitwy Mizrachi (3).JPG (99.95 KiB) Przejrzano 9998 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27836
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Cykle zodiakalne w synagogach

Postautor: Karolina Kot » sobota 03 mar 2018, 23:12

A tu mamy niedawno odrestaurowane znaki zodiaku, umieszczone po obu stronach Aron ha-kodesz w synagodze w Chmielniku. Jest to niemal pełny cykl, brakuje mu jedynie dwóch najwyżej umieszczonych malunków, przedstawiających Barana i Ryby.
Załączniki
Chmielnik - synagoga (1).JPG
Chmielnik - synagoga (1).JPG (44.91 KiB) Przejrzano 9997 razy
Chmielnik - synagoga (5).JPG
Chmielnik - synagoga (5).JPG (60.84 KiB) Przejrzano 9997 razy
Chmielnik - synagoga (4).JPG
Chmielnik - synagoga (4).JPG (55.66 KiB) Przejrzano 9997 razy
Chmielnik - synagoga (3).JPG
Chmielnik - synagoga (3).JPG (69.02 KiB) Przejrzano 9997 razy
Chmielnik - synagoga (2).JPG
Chmielnik - synagoga (2).JPG (63.58 KiB) Przejrzano 9997 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27836
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Cykle zodiakalne w synagogach

Postautor: Karolina Kot » sobota 03 mar 2018, 23:21

Na warszawskiej Pradze, w dawnym domu modlitw przy ulicy Targowej, zachowały się aż dwa cykle zodiakalne.
Pierwszy znajdziemy w Sali Wschodniej:
Załączniki
Sala wschodnia  (1).JPG
Sala wschodnia (1).JPG (32.04 KiB) Przejrzano 9996 razy
Sala wschodnia  (6).JPG
Sala wschodnia (6).JPG (32.1 KiB) Przejrzano 9996 razy
Sala wschodnia  (5).JPG
Sala wschodnia (5).JPG (34.57 KiB) Przejrzano 9996 razy
Sala wschodnia  (4).JPG
Sala wschodnia (4).JPG (34.03 KiB) Przejrzano 9996 razy
Sala wschodnia  (3).JPG
Sala wschodnia (3).JPG (34.88 KiB) Przejrzano 9996 razy
Sala wschodnia  (2).JPG
Sala wschodnia (2).JPG (31.68 KiB) Przejrzano 9996 razy
Sala wschodnia  (8).JPG
Sala wschodnia (8).JPG (36.19 KiB) Przejrzano 9996 razy
Sala wschodnia  (7).JPG
Sala wschodnia (7).JPG (34.7 KiB) Przejrzano 9996 razy
Sala wschodnia - opis.JPG
Sala wschodnia - opis.JPG (54.64 KiB) Przejrzano 9996 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27836
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Cykle zodiakalne w synagogach

Postautor: Karolina Kot » sobota 03 mar 2018, 23:24

Drugi obejrzeć można w Sali Zachodniej. Całość obecnie jest składową bardzo ciekawego Muzeum Pragi.
Załączniki
Sala zachodnia  (1).JPG
Sala zachodnia (1).JPG (43.49 KiB) Przejrzano 9996 razy
Sala zachodnia  (3).JPG
Sala zachodnia (3).JPG (40.39 KiB) Przejrzano 9996 razy
Sala zachodnia  (2).JPG
Sala zachodnia (2).JPG (46.88 KiB) Przejrzano 9996 razy
Sala zachodnia  (4).JPG
Sala zachodnia (4).JPG (49.53 KiB) Przejrzano 9996 razy
Sala zachodnia  (5).JPG
Sala zachodnia (5).JPG (49.81 KiB) Przejrzano 9996 razy
Warszawa - dom modlitw przy ulicy Targowej.JPG
Warszawa - dom modlitw przy ulicy Targowej.JPG (58.26 KiB) Przejrzano 9996 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27836
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Cykle zodiakalne w synagogach

Postautor: Karolina Kot » niedziela 04 mar 2018, 08:10

Z Warszawy przenosimy się do Krakowa, a konkretnie do synagogi Kupa.
Antropoidalne znaki Zodiaku, pochodzące z lat 20. XX wieku, zostały tu potraktowane wyjątkowo, gdyż zaniechano używania symboli i np. Bliźnięta to dwaj chłopcy trzymający w rękach pochodnie, Wodnik to mężczyzna wylewający wodę, Strzelec posiada ciało centaura, a Panna to kobieta ze snopkiem zboża, który zasłania jej twarz.
Załączniki
Kraków - synagoga Kupa (1).JPG
Kraków - synagoga Kupa (1).JPG (65.01 KiB) Przejrzano 9977 razy
Kraków - synagoga Kupa (2).JPG
Kraków - synagoga Kupa (2).JPG (67.35 KiB) Przejrzano 9977 razy
Kraków - synagoga Kupa (3).JPG
Kraków - synagoga Kupa (3).JPG (55.04 KiB) Przejrzano 9977 razy
Kraków - synagoga Kupa (4).JPG
Kraków - synagoga Kupa (4).JPG (82.51 KiB) Przejrzano 9977 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27836
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Cykle zodiakalne w synagogach

Postautor: Karolina Kot » niedziela 04 mar 2018, 08:14

Podobne malunki częściowo zachowały się w synagodze Remuh, znajdującej się przy ulicy Szerokiej. Są to: Bliźnięta, Rak, Lew, Panna i Waga.
Załączniki
Kraków - synagoga Remuh (1).JPG
Kraków - synagoga Remuh (1).JPG (92.61 KiB) Przejrzano 9977 razy
Kraków - synagoga Remuh (3).JPG
Kraków - synagoga Remuh (3).JPG (69.17 KiB) Przejrzano 9977 razy
Kraków - synagoga Remuh (2).JPG
Kraków - synagoga Remuh (2).JPG (59.48 KiB) Przejrzano 9977 razy
Kraków - synagoga Remuh (5).JPG
Kraków - synagoga Remuh (5).JPG (73.56 KiB) Przejrzano 9977 razy
Kraków - synagoga Remuh (4).JPG
Kraków - synagoga Remuh (4).JPG (68.84 KiB) Przejrzano 9977 razy
Kraków - synagoga Remuh (6).JPG
Kraków - synagoga Remuh (6).JPG (71.54 KiB) Przejrzano 9977 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27836
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Cykle zodiakalne w synagogach

Postautor: Karolina Kot » niedziela 04 mar 2018, 08:22

Najstarszymi synagogalnymi znakami Zodiaku, zachowanymi w Polsce, są najprawdopodobniej częściowo zachowane polichromie z bóżnicy w Inowłodzu. Do naszych czasów przetrwały jedynie trzy z nich: Rak, Bliźnięta (przedstawione w formie symbolicznej) oraz Byk. Obok nich obejrzymy także unikalne tablice z modlitwą za panującego cara (hebr. Hanoten teszua lamelachim), napisane w języku hebrajskim i rosyjskim.
Załączniki
Inowłódz - synagoga (1).JPG
Inowłódz - synagoga (1).JPG (105.3 KiB) Przejrzano 9977 razy
Inowłódz - synagoga (3).JPG
Inowłódz - synagoga (3).JPG (68.67 KiB) Przejrzano 9977 razy
Inowłódz - synagoga (2).JPG
Inowłódz - synagoga (2).JPG (44.5 KiB) Przejrzano 9977 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27836
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Cykle zodiakalne w synagogach

Postautor: Karolina Kot » niedziela 04 mar 2018, 08:29

W warszawskim Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN znajduje się niezwykła rekonstrukcja drewnianej synagogi. Jej twórcy wzorowali się na nieistniejącej już bóżnicy z roku 1640, pochodzącej z miejscowości Gwoździec (rejon kołomyjski, obwód iwanofrankiwski), spalonej w roku 1941 przez Niemców. Dziś po oryginalnym budynku nie ma już śladu.

Tymczasem w Muzeum, we wnętrzu odtworzonego pieczołowicie obiektu umieszczono barwne polichromie, wśród których nie zabrakło tradycyjnych znaków Zodiaku.
Chociaż są one współczesne, warto rzucić na nie okiem także na nie.
Załączniki
Synagoga w Gwoźdźcu - zdjęcie z Muzeum Etnograficznego we Lwowie.jpg
Synagoga w Gwoźdźcu - zdjęcie z Muzeum Etnograficznego we Lwowie.jpg (73.36 KiB) Przejrzano 9977 razy
Warszawa - rekonstrukcja synagogi w Gwoźdzcu (1).JPG
Warszawa - rekonstrukcja synagogi w Gwoźdzcu (1).JPG (112.53 KiB) Przejrzano 9977 razy
Warszawa - rekonstrukcja synagogi w Gwoźdzcu (2).JPG
Warszawa - rekonstrukcja synagogi w Gwoźdzcu (2).JPG (119.38 KiB) Przejrzano 9977 razy
Warszawa - rekonstrukcja synagogi w Gwoźdzcu (3).JPG
Warszawa - rekonstrukcja synagogi w Gwoźdzcu (3).JPG (123.94 KiB) Przejrzano 9977 razy
Znaki zodiaku (1).JPG
Znaki zodiaku (1).JPG (123.67 KiB) Przejrzano 9977 razy
Znaki zodiaku (2).JPG
Znaki zodiaku (2).JPG (128.97 KiB) Przejrzano 9977 razy
Znaki zodiaku (3).JPG
Znaki zodiaku (3).JPG (99.35 KiB) Przejrzano 9977 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."


phpbb 3.1 styles demo

Wróć do „Judaika”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 1 gość

 

 

cron