Troki (Litwa) – zamki Wielkiego Księcia Witolda

[Franek D.]

W sąsiednich Starych Trokach, w 1320 r. książę Giedymin wzniósł swój pierwszy zamek, który stał się stolicą Litwy. Tu porwana przez jego syna Kiejstuta niezwykłej urody Biruta, kapłanka świątyni bogini Praurymy, urodziła przyszłego Wielkiego Księcia Litewskiego Witolda. W 1375 r. książę Kiejstut na półwyspie jeziora Galwe zbudował nowy zamek (w sąsiedztwie prehistorycznego grodziska) i przeniósł do niego stolicę ze Starych Trok. O ten zamek w Nowych Trokach toczyły się walki pomiędzy Jagiełłą i Witoldem. W tym czasie otoczony był murem z 10-a wieżami oraz dwoma bramami, letnią, od strony miasta i zimową od strony zamarzniętego jeziora.

W 1408 r. obok zamku na półwyspie (dziś nie odwiedzanego), książę Witold wybudował wspaniały zamek na wyspie (oblegany przez tłumy współczesnych turystów).
Na zamku znajduje się kiczowata kopia obrazu Jana Matejki - Bitwy pod Grunwaldem – z wyeksponowanym Witoldem (dla wielu Litwinów Jagiełło był zdrajcą narodu).

[Franek D.]

W 1430 r. na zamku na wyspie zmarł Wielki Książę Litewski Witold.
Gotycko-renesansowa twierdza została zniszczona podczas wojen z Moskwą. Później długo pozostawała w ruinie. Dopiero w czasach II RP odbudowano znaczną część zamku.
Zamek składa się z dwóch części: zamku dolnego z wielkim dziedzińcem i budynkami gospodarczymi oraz górnego z częścią mieszkalną i wysokim na 35 m donżonem.

[Franek D.]

Pomiędzy obu częściami zamku poprowadzona jest fosa.
Zrekonstruowane mury zamków Wielkiego Księcia Witolda zbudowane są z otoczonych głazów morenowych (ze zlodowacenia bałtyckiego) spojonych wapnem oraz z czerwonej cegły.

[Franek D.]

Podobnie jest zbudowany (i przez Litwinów ambitnie odbudowywany) starszy zamek na półwyspie.

[Franek D.]

Napisałem wcześniej, że dla wielu Litwinów Jagiełło był zdrajcą narodu, że Litwini wyjątkowo gloryfikują Witolda. Temat wymaga przedyskutowania...
Będąc na Litwie, łatwo zauważyć, jak w wielu miejscach z nostalgią wspominane są dawne pogańskie obrzędy i to, że ich kraj jeszcze pod koniec XIV w. jako jedyny europejski pozostawał nieschrystianizowany. Niszczące najazdy Krzyżaków „misjonarzy”, potęgowały prehistoryczną wspólnotę wyznaniową Litwinów, a swoją tajemniczą, pełną mitów religią wyróżniali się od podbitych przez siebie Rusinów, mieszkających na olbrzymich terenach (Białoruś, Ukraina), które od wieków wyznawały chrześcijaństwo w obrządku wschodnim.

Stworzone przez Giedymina potężne terytorium Litwy (sięgające aż po Wołgę i Dniepr), po jego śmierci w 1377 r. władane było przez synów: Olgierda (wsch. część) oraz Kiejstuta (zach. część). Rządzący w Trokach Kiejstut – zagorzały obrońca tradycji pogańskiej oraz wróg Zakonu Krzyżackiego – w 1381 r. został podstępnie uwięziony przez swojego bratanka Jagiełłę (syna Olgierda) i w tajemniczych okolicznościach skończył życie w lochu. Rok później Jagiełło zawarł traktat pokojowy z Krzyżakami, który głosił że Litwa będzie chrześcijańską w ciągu 4-ch lat (i tak też się stało). W 1385 r. w Krewie Jagiełło zobowiązał się, że w zamian za rękę Jadwigi, przyjmie wraz z całą Litwą chrześcijaństwo w obrządku łacińskim, a ziemie Litwy i Rusi Litewskiej na zawsze przyłączy do Królestwa Polskiego. Jak pisze Juliusz Bardach (Poczet królów i książąt polskich), zawarta przez Jagiełłę unia polsko-litewska miała zabezpieczyć Litwę atakowaną z dwóch stron: przez Zakon Krzyżacki i Zakon Kawalerów Mieczowych.

W tym czasie wielkim obrońcą państwowości litewskiej stał się jego stryjeczny brat, syn Kiejstuta Witold. Po bratobójczych walkach o zamek w Trokach, Jagiełło w końcu docenił wielką popularność Witolda i zgodził się, aby ten przyjął tytuł Wielkiego Księcia Litewskiego (sam zaś tytułował się Królem Polski i Najwyższym Księciem Litwy).
Zdjęcia z komnat górnego zamku:

[Franek D.]

Największe wrażenie robią drewniane ganki, śmiało zawieszone (tłum zwiedzających) dookoła dziedzińca na górnym zamku.

[Franek D.]

Część mieszkalna zamku książęcego posiada niezbyt starannie odtworzone gotyckie sklepienia (popaprane wapnem).
W największej Sali Obrad (o pow. 2,1 ara) ceglane sklepienie tworzy "tubę rezonansową", pozwalającą siedzącemu na tronie księciu słyszeć o czym szepczą w przeciwległym końcu sali.

W gablotach umieszczone są oryginalne dokumenty i zapiski - m. in. po polsku oraz po karaimsku.

[Franek D.]

Zamek robi duże wrażenie na zwiedzających. Udostępnionych jest wiele pomieszczeń i eksponatów (nie zawsze związanych z miejscem).