Okazała budowla powstała w latach 1903-1909, według projektu Stanisława Szpakowskiego.
Murowany z cegły budynek synagogi wzniesiono na planie prostokąta w stylu mauretańsko-neoromańskim, z niższą dobudówką poszerzającą front w stosunku do głównego korpusu oraz dwóch symetrycznie ustawionych aneksów, mieszczących klatki schodowe. Całość była nakryta dwuspadowym dachem z dekoracyjnym szczytem od strony wschodniej i zachodniej. Elewację synagogi zrealizowano w surowej cegle. Wewnątrz umieszczono dwa rzędy słupów, pomalowanych w sposób imitujący marmur. Dzieliły one główną salę modlitewna synagogi na trzy nawy. Nawy boczne przykryte były płaskim stropem i mieściły na piętrze galerie dla kobiet. Nawa środkowa była przykryta drewnianym, trudnym do zakwalifikowania sklepieniem, nawiązującym do architektury islamskiej.
Wnętrze synagogi było niezwykle bogato zdobione w przeciwieństwie do dekoracji zewnętrznych. Na błękitnym suficie, który miał symbolizować niebo, wymalowanych zostało 12 plemion Izraela. Po prawej stronie od wejścia namalowana była Ściana Płaczu, a po lewej grób Racheli. Centralnym obiektem sami modlitwenej była bogato zdobiona bima. Przy ścianie wschodniej, w niewielkiej apsydzie, znajdował się Aron ha-kodesz, zwieńczony złotą koroną na Torę. Całość posiadała 400 miejsc siedzących.
- za Wikipedią, wpis nieco zmodyfikowałam.
W czasie II Wojny Światowej Niemcy sprofanowali świątynię i zdewastowali jej wnętrze, przeznaczając obiekt na magazyn zrabowanego mienia żydowskiego oraz na areszt. Pod koniec wojny wnętrze podpalono. Po roku 1945 opuszczony budynek niszczał nieużytkowany. Mało brakowało, a podzieliłby los wielu innych polskich bóżnic, które zawadzające i niewygodne znikały z czasem z krajobrazu miast.
Na szczęście w latach 1951 - 1955 przeprowadzono przebudowę budynku dawnej synagogi z przeznaczeniem na Archiwum Miejskie. Całości nadano cechy klasycystyczne z elementami socrealizmu oraz zmieniono kształt okien (pierwotnie były zakończone półkoliście), jednak we wnętrzu zachowano dawny układ pomieszczeń.
Do dziś nie przetrwały istniejące niegdyś w sąsiedztwie mykwa i dom rabina. Wyburzono je w latach 70. XX wieku w związku z przebudową drogi i poszerzeniem jezdni.
W 1987 roku budynek został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A.328 z 14.07.1987).
Lokalizacja
Zdjęcia pochodzą z kwietnia 2017 roku.