Łódź - miejsce po Wielkiej Synagodze

[Karolina Kot]

W centrum Łodzi, u zbiegu dzisiejszej ulicy Tadeusza Kościuszki, przed wojną noszącej nazwę Spacerowej oraz ulicy Zielonej znajduje się sporej wielkości niezabudowany plac, użytkowany jako parking.
Miejsce to ma bardzo wielkie znaczenie sentymentalne w kontekście dawnej ludności żydowskiej miasta - do czasów okupacji istniał tu bowiem budynek Wielkiej Synagogi.
Monumentalna budowla, wzniesiona w latach 1881–1887 według projektu architekta Adolfa Wolffa ze Stuttgartu, przeznaczona była dla postępowych, najbogatszych Żydów Łodzi, z których niejeden sponsorował budowę bóżnicy.
Do powstania modlitewni przyczyniły się między innymi fundusze hojnie płynące z kieszeni znanych łódzkich fabrykantów, spośród których na pierwszym miejscu wymienić należy samego Izraela Poznańskiego, ale także Joachima Silbersteina i Karola Scheiblera.
Była to synagoga postępowa, po I Wojnie Światowej kazania w niej były prowadzone w języku polskim, uroczyście obchodzono w niej także narodowe święta polskie.

Niestety, ta ciekawa i piękna budowla nie przetrwała do naszych czasów. Została podpalona przez Niemców w nocy z 10 na 11 listopada 1939 roku. Jej wypalone mury decyzją okupacyjnych władz rozebrano wiosną 1940 roku.
Co ciekawe, miejsce po synagodze do dziś dnia nie zostało powtórnie wykorzystane i jest użytkowane jako parking, ponad którym rozpostarto na murze zachowanej kamienicy płachtę z wizerunkiem nieistniejącej synagogi (bardzo mi się ten pomysł spodobał).
Samą budowlę, jak również żydowską społeczność przedwojennej Łodzi upamiętnia ponadto skromny obelisk z tablicami inskrypcyjnymi w trzech językach, ustawiony nieopodal skrzyżowania.

Zdjęcia wykonałam w sierpniu 2016 roku.
Fotografie archiwalne pochodzą z Wikipedii.
Lokalizacja
Poniżej link do komputerowego filmu, którego autor starał się wirtualnie odtworzyć wnętrze synagogi. Jest to praca dyplomowa autorstwa Łukasza Stryjka, wykonana w Zespole Grafiki Komputerowej i Multimediów w Instytucie Informatyki Politechniki Łódzkiej.
Wirtualne odtworzenie wnętrza Wielkiej Synagogi w Łodzi