Dąbrowa Górnicza - Ząbkowice, wapiennik Łady

[Karolina Kot]

W Ząbkowicach, niegdyś odrębnej miejscowości, wcielonej obecnie w obszar Dąbrowy Górniczej, na samym końcu ulicy Wapiennej, nieopodal torów kolei warszawsko - wiedeńskiej, na terenie czynnego, prywatnego zakładu, znajduje się opuszczony piec, służący niegdyś do wypalania wapna.
Obiekt powstał w latach dwudziestych XX wieku z inicjatywy Ziemowita Łady. Materiał do produkcji pobierał z pobliskich łomików.
Budowla założona została na planie zbliżonym do pięcioboku. Na jej szczycie umieszczono ceglany komin, który pierwotnie był znacznie wyższy.
Wapiennik Łady nigdy nie został upaństwowiony, zakończył swą działalność w roku 1992.

Lokalizacja

[Eworu]

Póki nie dotrę ja lub ktoś do kamieniołomu wklejam tutaj.
Co ciekawe wapiennik posiadał również oddzielną rampę na stacji, co pokazuje mapa znaleziona przez pasqudka


Do wapiennika przed laty prowadziła mała linia kolejowa z kamieniołomu z którego był pobierany materiał do wapiennika.
Do skrzyżowania z ulicą Dreszera nie widać kompletnie nic.
Dopiero później zauważa się mały, dosłownie półmetrowy nasyp.





Na drzewach znajdują się dziwne numery, chyba nie mają związku z trasą kolejki


Potem dochodzimy do ulicy Marii Konponickiej. Pokrywa się ona idealnie z linią kolejki ale w teorii można by uznać że trudno tu szukać jakiś śladów

Ale wzdłuż ulicy biegnie sobie taka idealna, prosta wycinka w drzewach. Aczkolwiek boje się że to tylko linia wodociągów/kabli bo drzewa dość młode.


Na jej przebiegu dziwny słupek.

A potem betonowa płyta, na pierwszym planie.

Następnie za ulica Związku Orła Białego, tam gdzie przekształcenia są o wiele mniejsze możemy być już pewni że idziemy po dawnym nasypie. Niestety jest BARDZO zarośnięty


Słupek na nasypie, chyba czyjeś ogrodzenie choć domu w pobliżu brak

Kolejny beton w trawie


A tu już jest maksymalnie widoczny, lepiej nie będzie


Niestety do samego kamieniołomu nie dotarłem, krzaki uniemożliwiają. Trzeba zrobić podejście od tyłu.

[Eworu]

Przebieg trasy w 1958

[Eworu]

Na terenie kamieniołomu przebieg jest widoczny o wiele lepiej-kolejka opasa wyrobisko od strony południowej.

[Eworu]

Zakład wapienniczy Ładów został założony przez Ziemowita Ładę w 1919 roku. W późniejszych latach kierownictwo objął jego syn Stanisław Łada. Omawiany i zachowany do dziś wapiennik został wybudowany w 1928 roku.  Zakład posiadał dwa piece do wypalania wapna - kręgowy (wapiennik) oraz Hoffmana o łącznej wydajności 6000 ton rocznie. Wapień wydobywano w pobliskim kamieniołomie należącym do Łady, oddalonego o ok. 2km zlokalizowanym w Lesie Bienia. Kamieniołom posiadał połączenie kolejką wąskotorową z wapiennikiem znajdującym się koło Stacji Ząbkowice. Jej przebieg jest widoczny do dziś, w większości trasy zachował się stary nasyp. Bieg obecnej ulicy Marii Dąbrowskiej to w głównej mierze trasa dawnej kolejki. Większość zbytu stanowił surowy wapień, do wapiennika trafiało jedynie 25% urobku. Ilość robotników pracujących w jego zakładzie w szczytowym okresie produkcji osiągała niemal 60 osób, lecz były również okresy gdzie zatrudnienie znajdowało jedynie kilka osób.  W kamieniołomie pracowano wiele lat bez materiałów wybuchowych, niemal przez cały rok. Wytworzony surowiec był wykorzystywany do celów budowlanych oraz sprzedawany do Huty Bankowej.
Wapiennik Łady nigdy nie został upaństwowiony, zakończył swą działalność w roku 1992.

Według  relacji 4 stycznia  1945 roku w odwecie za zastrzelenie komendanta posterunku w Ząbkowicach Antona Bartoscha w kamieniołomie Łady rozstrzelanych zostaje 16 mieszkańców Ząbkowic.

Statystyka
1920 - 47 robotników, 1100 ton wapienia
I i II półrocze 1928 - 44-59 robotników, 27729m³ wapienia
I i II półrocze 1928 - 35-45 robotników, 24000m³ wapienia
I półrocze 1929 - 20-25 robotników, 11496m³ wapienia
II półrocze 1929 - 34 robotników, 10863m³ wapienia
I półrocze 1930 - 21 robotników, 6867m³ wapienia
II półrocze 1930 - 20 robotników , 7400m³ wapienia

Mapy historyczne
https://mapy.orsip.pl/imap/?locale=pl&g ... nID=169892