Gliwice - Wójtowa Wieś, mogiła Powstańca Śląskiego

[Karolina Kot]

Na cmentarzu parafialnym w Gliwicach - Wójtowej Wsi, po prawej stronie głównej alejki, wiodącej od bramy wejściowej w kierunku południowym, znajduje się indywidualna mogiła Jakuba Jachnika, poległego w dniu 10 maja 1921 roku, w III Powstaniu Śląskim.

Zdjęcia wykonałam w październiku 2016 roku.

[Karolina Kot]

20 czerwca 2022 roku na cmentarzu w gliwickiej Wójtowej Wsi miało miejsce piękne i podniosłe wydarzenie. Mogiły powstańców śląskich zostały oznaczone znakiem pamięci „Tobie Polsko”. Byliśmy z aparatem na miejscu. Zobaczcie wzruszające fotografie z tej uroczystości.
Dziś Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach uroczyście oznaczył znakiem pamięci „Tobie Polsko” grób powstańców śląskich śp. ppor. Elżbiety i śp. plut. Franciszka Lubosów.

Uroczystości z udziałem rodziny powstańców, władz samorządowych, przedstawicieli Muzeum Miejskiego w Gliwicach, młodzieży szkolnej oraz przedstawicieli Instytutu Pamięci Narodowej odbyły się 20 czerwca 2022 roku o godzinie 11:00 na cmentarzu parafialnym pw. św. Antoniego w Gliwicach Wójtowej Wsi.

Uroczystości uświetniły opowieści obecnych na cmentarzu żyjących nadal dzieci powstańców: Jerzego i Danuty.

Kim byli uhonorowani powstańcy śląscy z powiatu gliwickiego?
Śp. ppor. Elżbieta Lubos z d. Lasek urodziła się 2 lipca 1902 r. w Żernicy (pow. gliwicki). W 1919 r. wstąpiła do Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska w swojej rodzinnej miejscowości. Złożyła przysięgę w obecności Feliksa Konopki dowódcy baonu 4 pułku piechoty wojsk powstańczych im. Stefana Batorego. Śp. ppor. Elżbieta Lubos uczestniczyła w przygotowaniu przyszłych powstań poprzez m.in. przemycanie broni i amunicji. W jej domu rodzinnym znajdował się magazyn broni. Ukończyła również kurs sanitariuszki, który pozwolił jej podczas II powstania śląskiego nieść pomoc rannym powstańcom. Po zakończeniu powstania wyjechała do Rybnika, gdzie pomagała organizować polskie szkoły, w których również nauczała. Była wówczas zaangażowana w pracę w tamtejszej placówce POW. Podczas III powstania jako sanitariuszka była zaszeregowana w baonie kpt. Nikodema Sobika, który dowodził 2 batalionem 2 żorskiego pułku piechoty. Następnie trafiła do baonu gliwickiego. W czasie II wojny światowej prowadziła tajne nauczanie. Po wyzwoleniu pracowała jako nauczycielka. Została odznaczona Medalem Niepodległości, Śląskim Krzyżem Powstańczym, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Medalem Zwycięstwa i Wolności 1945. Zmarła 25 lutego 1972 r.

Śp. plut. Franciszek Mikołaj Lubos urodził się 15 września 1901 r. w Szarleju (obecnie Piekary Śląskie). W marcu 1919 r. wstąpił wraz z ojcem do Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska w Piekarach Śląskich. Złożyli przysięgę przed Józefem Kałdonkiem komendantem POW północnej części pow. bytomskiego. Śp. plut. Franciszek Lubos został zdekonspirowany podczas przemytu broni przez ówczesną granicę polsko-niemiecką i w efekcie musiał uchodzić ze Śląska. Wstąpił do 1 Pułku Strzelców Bytomskich, gdzie został zaszeregowany w 6 kompanii. Następnie trafił do 2 kompanii tego pułku w ramach którego uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Podczas toczonych walk 02 czerwca 1920 r. został ranny pod Rybczanami. Dwa miesiące później został zwolniony z pełnienia obowiązków służbowych na rzecz udziału w akcji plebiscytowej. Po przybyciu na Górny Śląsk brał czynny udział w II powstaniu śląskim na terenie Bytomia. Później zaangażował się w prace w Polskim Komisariacie Plebiscytowym w charakterze sekretarza sekcji personalnej. Organizował również wiece polskie na terenie powiatu oleskiego i kluczborskiego. Śp. plut. Franciszek Lubos brał również czynny udział w III powstaniu śląskim, walczył w baonie kpt. Ziarnka (pułk zabrski Pawła Cymsa). Po zakończeniu powstania został powołany w 1922 r. do pracy w Wydziale Oświecenia Publicznego Naczelnej Rady Ludowej, a następnie w Urzędzie Wojewódzkim. Jednak rok później zaczął pracę w przemyśle. Został odznaczony m.in. Śląskim Krzyżem Powstańczym, Krzyżem Walecznych oraz Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 14 października 1982 r.

Źródło