Góra Świętej Anny - Pomnik Czynu Powstańczego

Posty: 585
Rejestracja: piątek 04 lis 2016, 18:51
Lokalizacja: Bytom

Góra Świętej Anny - Pomnik Czynu Powstańczego

Postautor: Velder » piątek 18 maja 2018, 01:13

Na Górze Świętej Anny, na skarpie ponad kamieniołomem z amfiteatrem znajduje się monumentalny granitowy pomnik, upamiętniający Powstańców Śląskich oraz walczących o wolność.

Pomnik Czynu Powstańczego – bo tak brzmi jego oficjalna nazwa - składa się z czterech jedenastometrowych filarów/pylonów, wykonanych w całości z bloków granitowych i zwieńczonych architrawem. Wewnątrz pomnika znajduje się znicz ze spiżową miednicą, ozdobiony Krzyżem Grunwaldu i Śląskim Krzyżem Powstańców.
Od strony wewnętrznej, do filarów przylegają się cztery rzeźby, które przedstawiają: górnika, rolnika, hutnika oraz Ślązaczkę z dzieckiem na ręku. Architraw zaś, przyozdobiony jest ośmioma rzeźbami ludzkich głów. Od zewnętrznej strony natomiast, pylony zdobią sceny ilustrujące historię walk o polskość Śląska:

  • wojownicy z napisem Niemcza 950,
  • Powstańcy śląscy ruszający do boju,
  • protestujący robotnicy,
  • strajk szkolny w 1934,
  • śląscy robotnicy,
  • gwałty germańskie na ludności Śląska,
  • pochód wojsk Armii Czerwonej i Ludowego Wojska Polskiego,
  • robotnicy i urzędnicy manifestujący razem na rzecz pokoju na świecie.
Autorem pomnika jest Xawery Dunikowski.
Jego budowę rozpoczęto w 1948 roku, ale z powodów finansowych i politycznych trwała ona aż 7 lat. Między innymi wielokrotnie zmieniano koncepcję pomnika, który początkowo miał skupiać się wyłącznie na Powstańcach, lecz z czasem zaczęto poszerzać jego tematykę o kolejne elementy. W związku z tym nie powstał jeden z głównych elementów pierwotnego założenia – pomnik Powstańca z brązu, który miał stanąć w centrum monumentu. Uroczyste odsłonięcie pomnika nastąpiło 19 czerwca 1955 roku.
Od 2004 roku, pomnik wraz 80 ha obszarem Góry św. Anny został objęty ochroną, nadając mu status „Pomnika Historii”.

Źródło informacji: Wikipedia

Lokalizacja
Zdjęcia pochodzą z kwietnia 2018 roku.

Gora sw. Anny - pomnik (1).jpg
Gora sw. Anny - pomnik (1).jpg (133.76 KiB) Przejrzano 8558 razy
Gora sw. Anny - pomnik (2).jpg
Gora sw. Anny - pomnik (2).jpg (131.64 KiB) Przejrzano 8558 razy
Gora sw. Anny - pomnik (3).jpg
Gora sw. Anny - pomnik (3).jpg (168.66 KiB) Przejrzano 8558 razy
Gora sw. Anny - pomnik (4).jpg
Gora sw. Anny - pomnik (4).jpg (114.2 KiB) Przejrzano 8558 razy
Gora sw. Anny - pomnik (5).jpg
Gora sw. Anny - pomnik (5).jpg (143 KiB) Przejrzano 8558 razy
Gora sw. Anny - pomnik (6).jpg
Gora sw. Anny - pomnik (6).jpg (214.01 KiB) Przejrzano 8558 razy
Gora sw. Anny - pomnik (7).jpg
Gora sw. Anny - pomnik (7).jpg (175.85 KiB) Przejrzano 8558 razy
Gora sw. Anny - pomnik (8).jpg
Gora sw. Anny - pomnik (8).jpg (94.18 KiB) Przejrzano 8558 razy
Gora sw. Anny - pomnik (9).jpg
Gora sw. Anny - pomnik (9).jpg (89.7 KiB) Przejrzano 8558 razy
Gora sw. Anny - pomnik (10).jpg
Gora sw. Anny - pomnik (10).jpg (114.37 KiB) Przejrzano 8558 razy
Ostatnio zmieniony piątek 18 maja 2018, 02:23 przez Velder, łącznie zmieniany 1 raz.

Posty: 585
Rejestracja: piątek 04 lis 2016, 18:51
Lokalizacja: Bytom

Re: Góra Świętej Anny - Pomnik Czynu Powstańczego

Postautor: Velder » piątek 18 maja 2018, 01:28

Gora sw. Anny - pomnik (11).jpg
Gora sw. Anny - pomnik (11).jpg (111.75 KiB) Przejrzano 8557 razy
Gora sw. Anny - pomnik (12).jpg
Gora sw. Anny - pomnik (12).jpg (99.08 KiB) Przejrzano 8557 razy
Gora sw. Anny - pomnik (13).jpg
Gora sw. Anny - pomnik (13).jpg (118.24 KiB) Przejrzano 8557 razy
Gora sw. Anny - pomnik (14).jpg
Gora sw. Anny - pomnik (14).jpg (108.45 KiB) Przejrzano 8557 razy
Gora sw. Anny - pomnik (16).jpg
Gora sw. Anny - pomnik (16).jpg (134.99 KiB) Przejrzano 8557 razy
Gora sw. Anny - pomnik (17).jpg
Gora sw. Anny - pomnik (17).jpg (121.01 KiB) Przejrzano 8557 razy
Gora sw. Anny - pomnik (18).jpg
Gora sw. Anny - pomnik (18).jpg (116.92 KiB) Przejrzano 8557 razy
Gora sw. Anny - pomnik (19).jpg
Gora sw. Anny - pomnik (19).jpg (235.75 KiB) Przejrzano 8557 razy


Trzeba również zaznaczyć, że obecny pomnik nie jest pierwszą budowlą w tym miejscu. Wcześniej stało tu wybudowane w 1938 roku mauzoleum, w którym spoczęło 50 żołnierzy niemieckiego Freikorpsu, poległych w czasie III Powstania Śląskiego. Budowla miała kształt rotundy, wspartej od zewnątrz 12 filarami, a wykonana była głównie z bloków wapienia.

Mauzoleum zostało zniszczone po wkroczeniu Armii Czerwonej w 1945 roku. Wysadzono je w powietrze... wraz z znajdującymi się wewnątrz sarkofagami poległych (!).
Jedyną pozostałością po nim są wykute w skarpie i pod amfiteatrem podziemne korytarze, wraz z systemem wentylacyjnym, który częściowo przetrwał wysadzenie.

Obrazek
Mauzoleum_39421_Fotopolska-Eu.jpg
Mauzoleum_39421_Fotopolska-Eu.jpg (68.61 KiB) Przejrzano 8557 razy
Mauzoleum_39421_Fotopolska-Eu(1).jpg
Mauzoleum_39421_Fotopolska-Eu(1).jpg (101.25 KiB) Przejrzano 8557 razy

Posty: 585
Rejestracja: piątek 04 lis 2016, 18:51
Lokalizacja: Bytom

Re: Góra Świętej Anny - Pomnik Czynu Powstańczego

Postautor: Velder » piątek 18 maja 2018, 01:46

W tym roku zaplanowano remont pomnika wraz z otaczającym go obszarem. Przewidziano m.in. odnowę nawierzchni pieszych i jezdnych; placu, gdzie odbywają się imprezy patriotyczne oraz zamontowanie iluminacji pomnika po zmroku.
Dodatkowo, w czasie remontu zostaną prawdopodobnie też poprawione pewne nieścisłości historyczne, które znalazły się na ilustracjach pomnika. Chodzi m.in. o napis „Niemcza 950” oraz datę 1934 przy scenie strajków szkolnych. Oba te wydarzenia w zasadzie nie miały miejsca, ponieważ Niemcza w tym roku należała do Czech (zdobyta w 990 roku przez Mieszka I), natomiast strajk szkolny na Śląsku miałby się odbyć w 1920 roku.

Gora sw. Anny - pomnik (20).jpg
Gora sw. Anny - pomnik (20).jpg (125.02 KiB) Przejrzano 8557 razy

Nadal nie rozwiązano też kwestii sierpa i młota, które widnieją na ilustracji pochodu wojsk Armii Czerwonej.
W myśl ustawy dekomunizacyjnej, symbol ten kwalifikuje się bowiem do usunięcia, lecz nie ustalono jeszcze, w jaki sposób lub czy w ogóle to uczynić. Tym razem chociaż obejdzie się bez burzenia całego pomnika...
Nie wiem, jak dla mnie to ta cała sytuacja jest co najmniej dziwna, bo wystarczyłoby postawić tabliczkę informacyjną, wyjaśniającą ideę pomnika oraz poszczególnych ilustracji i byłoby po sprawie.

Swoją drogą, to tabliczka przydałaby się tak czy inaczej, bo przysłuchując się barwnym interpretacjom niektórych turystów, czasem nie wiedziałem czy śmiać się czy płakać ;).

Obrazek

Posty: 585
Rejestracja: piątek 04 lis 2016, 18:51
Lokalizacja: Bytom

Re: Góra Świętej Anny - Pomnik Czynu Powstańczego

Postautor: Velder » czwartek 09 sie 2018, 22:48

Sierp i młot zostają na Górze św. Anny. Pomnik uratowany

Pomnikiem Czynu Powstańczego na Górze św. Anny zainteresowali się wojewoda, IPN, Muzeum Narodowe i konserwator zabytków po tym, jak okazało się, że na jednym z jego filarów widnieje sierp i młot. Według ustawy dekomunizacyjnej taki pomnik powinien zostać usunięty z miejskiej przestrzeni. W tym przypadku będzie jednak inaczej.

Inwentaryzacja pomników rozpoczęła się zimą. Do 15 lutego samorządowcy musieli wysłać wojewodom pisma ze szczegółowym opisem pomników, jakie stoją na ich terenie. Do dokumentów dołączali fotografie. Takie pismo wysłał m.in. Józef Swaczyna, starosta strzelecki. – Pytanie, co z tym zrobi wojewoda? Czy wytnie filar, czy zasłoni? To on jest właścicielem pomnika – zastanawiał się starosta w rozmowie z „Wyborczą”.

Na jednym filarze pomnika jest rysunek radzieckich żołnierzy i żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego, nad którym powiewają sztandary. Na jednym widać sierp i młot, na drugim orła LWP. Co ciekawe, ta część malowidła nie jest widoczna od frontu pomnika, znajduje się po jego wschodniej stronie, stąd też wiele osób nawet nie wiedziało, że symbol sierpa i młota jest na pomniku.

Pomnik pod ochroną
Sprawą zajęli się Adrian Czubak, wojewoda opolski, oraz Instytut Pamięci Narodowej. Okazało się, że kwestia nie będzie szybko rozwiązana: rodzina autora pomnika ma prawa autorskie do pomnika do 2036 roku, a sam pomnik wpisany jest do rejestru zabytków. Okazało się także, że pomnik znajduje się również w rejestrze Pomników Historii uznawanych przez Prezydenta RP. – To oznacza, że pomnik nie podlega ustawie o dekomunizacji – informuje Waldemar Gaida, członek zarządu powiatu strzeleckiego.

W sprawie pomnika na Górze św. Anny odbyło się spotkanie z inicjatywy wojewody, w którym uczestniczyli m.in. przedstawiciele IPN, Muzeum Narodowego (gdzie trafiają elementy usunięte z przestrzeni publicznej), wojewódzki konserwator zabytków, przedstawiciele środowisk naukowych oraz władze powiatu strzeleckiego i gminy Leśnica. Podczas rozmów zauważono, że nie da się odkuć płyty z pomnika i wymienić jej, gdyż jest to potężny kawał granitu, natomiast zamalowanie symbolu zostało oprotestowane przez środowiska naukowe i konserwatora zabytków jako zbyt duża ingerencja w pomnik i naruszanie praw autorskich.

Francuzi z prawami autorskimi
– Córka Xawerego Dunikowskiego była Francuzką, umarła bezdzietnie. W związku z tym część praw autorskich przeszła na państwo polskie, część na francuskie – tłumaczy Waldemar Gaida.

W związku z tym na spotkaniu uzgodniono, że pomnik na Górze św. Anny pozostanie bez zmian i będzie spełniał taką samą rolę jak pomniki w RPA będące pamiątką apartheidu, czyli przypominał o tym, co złego może się wydarzyć. – Wybrano formę przestrogi, a nie tuszowania – mówi Gaida.

Żeby nie było wątpliwości, uzgodniono, że przed pomnikiem, po zakończeniu renowacji amfiteatru, zostanie umieszczona tablica wyjaśniająca, jak należy czytać poszczególne reliefy pomnika, ponadto zaplanowano tzw. działania miękkie jak np. lekcje edukacyjne w terenie.

opole.wyborcza.pl, 17.07.18

Gdy pomnik okazał się nie do ruszenia, postanowiono go nie tuszować i "dla przestrogi" pozostawić. Natomiast inne podobne pomniki zostały "dla przestrogi" usunięte. Ciekawe rozumowanie ;).
Ostatnio zmieniony czwartek 09 sie 2018, 23:17 przez Velder, łącznie zmieniany 1 raz.

Posty: 27835
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Góra Świętej Anny - Pomnik Czynu Powstańczego

Postautor: Karolina Kot » czwartek 09 sie 2018, 23:17

Czyli jednak dało się.
Wybrano formę przestrogi, a nie tuszowania


I bardzo dobrze!
Historii nie wolno zapominać, nie można wymazywać z niej niewygodnych, tragicznych niejednokrotnie epizodów, człowiek dojrzały wyciąga z historii wnioski, z własnej także. Uczy się na błędach, by ich drugi raz nie popełniać.
W Dąbrowie Górniczej, obok słynnego pomnika z Łośnia, też stała tablica z wyjaśnieniami, jednak niewiele to pomogło. Szkoda, jako Zagłębiacy straciliśmy niedawno całkiem ładną rzeźbę i symbol części miasta oraz pamięć o poległych. Niekoniecznie chodziło przy tym wszystkim o oddawanie czci czy jakąś przedziwną, pokręconą ideologię.

Szkoda, że wielu ludzi nadal, mimo upływu lat, nie potrafi tego rozdzielić.
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."


phpbb 3.1 styles demo

Wróć do „Województwo opolskie”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 2 gości