Nigdzie nie znalazłem dokładnego opisu budynku dworca w Strzemieszycach, dlatego postanowiłem zebrać wszystko co mam w całość. Proszę o poprawienie błędów i uzupełnienie informacji. Prosiłbym o nie upublicznianie dalej póki nie zostaną poprawione błędy - jak już będę pewien że nie strzeliłem żadnej głupoty zamieszczę u siebie na stronie pełną wersję ze zdjęciami, bibliografią, zdjęciami itd. Wrzucę również na forum linka do pobrania pliku .rar Odnośniki umieszczone w tekście zostaną uzupełnione w finalnej wersji. Jako że przeczytałem trochę wszelakich pism wysyłanych przez mieszkańców, PKP i miasto postanowiłem tez opisać sytuację prawną budynku i wyjaśnić narosłe wokół spekulacje. Podałem jedynie fakty, jeśli ktoś chce znać moją opinię dlaczego tak a nie inaczej - zapraszam na priv.
Historia dworca
Budynek dworca powstał w 1885 roku. Autorem projektu jest polski architekt niemieckiego pochodzenia Adolf Schimmelpfennig. Wkrótce dworzec okazał się zbyt ciasny dla administracji kolejowej, dlatego zdecydowano się na dobudowanie do niego od strony północno -zachodniej nowej części. W czasie II wojny światowej większość elementów architektonicznych z elewacji zewnętrznej dworca została zniszczona przez Niemców, a sam budynek otynkowany. W latach 60-tych miał miejsce remont wnętrz, podczas którego wymieniono wszystkie okna, drzwi, posadzki, zlikwidowano rzeźbione schody, wyłożono poczekalnię drewnianymi płytami. W latach 90-tych zlikwidowane zostały mieszkania na piętrze budynku, zlikwidowane zostały kasy biletowe oraz biura przewoźników.
25 czerwca 2007 roku około 5-tej rano w pustych pomieszczeniach budynku na poddaszu wybuchł pożar. Zniszczeniu uległo 75% powierzchni dachu, spalone zostały drewniane stropy drugiej kondygnacji oraz zniszczona został stolarka okienna i drzwiowa. Śledztwo prowadzone przez policję zostało umorzone z uwagi na niewykrycie sprawców. Po tym wydarzeniu najemca, biuro ekspedycji towarowej Sekcji Przewozów Towarowych Jaworzno-Szczakowa, przeniósł się do jednego domów w pobliżu stacji. W tym samym roku dworzec opuściła przychodnia lekarska. Drugi pożar miał miejsce w 2013 roku. Po tym wydarzeniu dworzec opuścił ostatni najemca, TK „Telkom”.
Pod koniec 2015 roku PKP zamieściło listę obiektów do wyburzenia, wśród których znalazł się również strzemieszycki dworzec.
W sierpniu wojewódzki konserwator zabytków informował iż obiekt jest wpisany do gminnej i wojewódzkiej ewidencji zabytków, przez co nie może być wyburzony bez zgody odpowiednich organów. Rozbiórka rozpoczęła się 7 stycznia 2016 roku i trwała do 15 stycznia. Decyzja o jego rozbiórce wyszła od Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego. W toku postępowania ujawnił on iż budynek nie jest wpisany do rejestru zabytków, ani nie został objęty ochroną konserwatorską.
Przebieg zmian nazwy stacji:
1885-1922 Strzemieszyce
1923-1931 Strzemieszyce Radomskie
1932-1939 Strzemieszyce Północne
1939 Strzemieschütz Nord
1940-1945 Strzemieszyce Nord (spotykana również nazwa Schumenschütz)
1945-1978 Strzemieszyce Północne
1979- obecnie Dąbrowa Górnicza Strzemieszyce
Budynek
Budynek dworca miał powierzchnię 1084 m² i kubaturę 8313 m³. Został wybudowany w stylu neorenesansowym, murowany z cegły. Składał się z kilku brył 2- i 3-kondygnacyjnych oraz czterokondygnacyjnej wieży na planie prostokąta. Poprzez remonty budynek utracił pierwotny wygląd przez co nie został wpisany do rejestru zabytków. W naszych czasach mogliśmy oglądać gzyms w bordowym kolorze oddzielający parter od piętra który opasał budynek na całej długości. Każda z wyodrębnionych brył budynku była zaznaczona pilastrami ciągnącymi się przez całą wysokość budynku, które przy dachu łączyły się z poziomym gzymsem i razem tworzyły swoistą „opaskę” każdego fragment budynku. Wszystkie elementy opisywane przeze mnie zostały opisane zdjęciami poniżej, proszę patrzeć na przypisy. [1]Pierwszą część dworca tworzyła trzypiętrowa prostokątna bryła, zakończona trójkątnym dachem dwuspadowym. Układ okien oraz prawdopodobnie pomieszczeń, na parterze jak i piętrze jest taki sam, natomiast drugie piętro wyglądało inaczej(1). Do tej części przylegała czterokondygnacyjna wieża zakończona dachem namiotowym, czterospadowym. Na uwagę zasługiwały okrągłe okna na trzecim piętrze, które mogły kiedyś mieścić zegar oraz potrójne półkoliste okna na ostatniej kondygnacji, do której wejście było możliwe jedynie z zewnątrz, nie była bowiem połączona z resztą budynku(2). Kolejną część dworca stanowiła piętrowa bryła mieszcząca poczekalnię, która od strony peronu znacząco wystawała z linii budynku. Wejście do poczekalni od strony ulicy Stacyjnej odbywało się przez mały ganek ozdobiony półkolistymi arkadami. Nad wejściem znajdowało się godło, które zniknęło po pierwszym pożarze(3). Kolejna część od strony ulicy Stacyjnej wyróżniała się ryzalitem zakończonym trójkątnym dachem(4). Ostatnia już bryła, wchodząca w skład dworca, znajdowała się w północno zachodniej jego części. Została dobudowana w późniejszym okresie, już w XX wieku(5).
[2]Oglądając zdjęcia sprzed II wojny światowej możemy przekonać się jak, wyglądał niegdyś strzemieszycki dworzec. Ściany budynku były w kolorze jasno czerwonym, a zdobienia - w białym. Każde okno posiadało białe obramowanie oraz zwornik, wszystkie były połączone ozdobnym pasem. [3]Identyczny styl możemy do dziś podziwiać w bryle dworca w Dąbrowie Górniczej - Gołonogu. [4]Dach wieży i trójkątne dachy części użytkowej były ozdobione metalowymi szpicami. [5]Połączenia trójkątnych płatów dachowych wypełniono rzeźbionym drewnem.
[6]W Sędziszowie do dziś znajduje się identyczny budynek. Niestety został poważnie uszkodzony podczas działań wojennych, i jego powojenna odbudowa dość poważnie zmieniła jego wygląd. Niemniej porównując oba budynki dość łatwo odnaleźć podobieństwa.
Wnętrze
Najważniejszym pomieszczeniem w całym dworcu była oczywiście poczekalnia. Wejście do niej od strony ulicy Stacyjnej było bardzo reprezentatywne i prowadziło przez dwoje sporych rozmiarów dwuskrzydłowych drzwi. Nad nimi znajdował się neon z napisem „Wyjście do miasta”(środkowa część została zabezpieczona i czeka na renowację). Podłogę prawdopodobnie zdobiła pierwotnie mozaikowa posadzka, a w okresie PRL istniały tam kamienne, bordowe płyty. Poczekalnia została w czasach PRL obita drewnianymi panelami. Na wprost od wejścia znajdowały się dwa okienka kas biletowych. Pod ladą umieszczono szafkę z biletami. Do pomieszczenia kasowego wchodziło się z pomieszczenia służbowego dla pracowników, mieszczącego także łazienkę - całość posiadała wejście z zewnątrz, od strony peronu. Bardziej na lewo od kas, również na wprost, umieszczono wyjście na peron, o wiele mniej reprezentatywne. Po prawej stronie poczekalni znajdowały się toalety - szło się do nich krótkim korytarzem na którego końcu znajdowało się okienko "babci klozetowej". Po lewej stronie funkcjonował bufet oraz pomieszczenia służbowe. Przejście do nich zostało w PRL zlikwidowane - zamiast jednak zamurowywać otwór jedynie obłożono go prowizorycznie deskami. Od tamtego momentu wejście do tych dwóch pomieszczeń było możliwe jedynie z zewnętrznych drzwi. Dzięki temu szczęśliwemu zbiegowi okoliczności, stare rzeźbione drzwi, prawdopodobnie pochodzące jeszcze z czasów carskich, przetrwały w niemal idealnym stanie do dziś (zostały również zabezpieczone i czekają na renowację). Dobudowana część dworca od strony północno - zachodniej nie posiadała połączenia z poczekalnią i kasami. W jej wnętrzu mieściły się biura przewoźników, PKP Cargo czy KATS. Na piętrze dworca urządzono natomiast mieszkania. Na górze znajdował się korytarz prowadzący na wprost przez całą długość dworca, a po jego bokach znajdowały się kolejne lokale mieszkalne.
Sytuacja po opuszczeniu
W sprawie dworca mieszkańcy Strzemieszyc wielokrotnie pisali pisma, pojawiały się pomysły na zagospodarowanie obiektu. Społecznicy widzieli w obiekcie między innymi: dom kultury, muzeum, centrum modelarstwa kolejowego.
W 2006 roku Społeczny Komitet na rzecz Domu Kultury w Strzemieszycach Wielkich wystąpił do PKP z pismem o dzierżawę pomieszczeń w dworcu pod cele kulturalne. Zebrano lokalnych przedsiębiorców, którzy zobowiązali się nieodpłatnie wymienić stolarkę okienną, instalację elektryczną, wodociągową itd. Rozpoczęła się również sprzedaż cegiełek na odbudowę dworca.
16 stycznia 2014 roku stowarzyszenie Samorządne Strzemieszyce wystąpiło do wicepremier Elżbiety Bieńkowskiej z apelem o uratowanie dworca.
20 listopada 2012 roku wojewoda śląski dokonał komunalizacji budynku na rzecz gminy. Nieruchomość stałą się własnością miasta, lecz z tą decyzją nie zgodziły się ani władze gminy ani spółka PKP. Urząd Miasta wyraził sprzeciw, ponieważ wraz z dworcem przejąłby także infrastrukturę kolejową i byłby zobowiązany do jej utrzymania. Nie był instytucją posiadającą wiedzę oraz narzędzia do konserwacji wciąż działającego torowiska, stąd zmuszony był złożyć odwołanie, zwłaszcza, iż PKP nie chciało pozbywać się wspomnianej infrastruktury. Skarb Państwa i gmina odwołały się od tej decyzji do Krajowej Komisji Uwłaszczeniowej, ale wyrok został jednak podtrzymany. W 2014 roku sprawa dworca została podana przez PKP i miasto do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie - postępowanie w październiku 2015 roku wciąż było w toku
7 maja 2014 roku do Trybunału Konstytucyjnego wpływa pismo PKP w sprawie ustawy komunalizacyjnej. Trybunał Konstytucyjny odmawia PKP nadania dalszego biegu skardze konstytucyjnej, uznając ją za bezzasadną. Mimo to w dniu 5 lutego 2015 PKP ponownie złożyło pismo. W październiku 2015 sprawa była nadal w toku.
Dodatkowym problemem był nieuregulowany stan gruntów.
Bibliografia:
http://www.twojezaglebie.pl/dworzec-kol ... rany-95113http://www.dziennikzachodni.pl/artykul/ ... ,id,t.htmlhttp://www.rynek-kolejowy.pl/wiadomosci ... 74246.htmlhttp://www.scdk.pl/new/index.php?option=com_content HYPERLINK "http://www.scdk.pl/new/index.php?option=com_content&view=article&id=945:dbrowa-gornicza-strzemieszyce"& HYPERLINK "http://www.scdk.pl/new/index.php?option=com_content&view=article&id=945:dbrowa-gornicza-strzemieszyce"view=article HYPERLINK "http://www.scdk.pl/new/index.php?option=com_content&view=article&id=945:dbrowa-gornicza-strzemieszyce"& HYPERLINK "http://www.scdk.pl/new/index.php?option=com_content&view=article&id=945:dbrowa-gornicza-strzemieszyce"id=945:dbrowa-gornicza-strzemieszyce
http://kurierkolejowy.eu/aktualnosci/18 ... ycach.htmlhttp://dabrowagornicza.naszemiasto.pl/a ... 6fb1,1,3,5http://slaskie.atlaskolejowy.pl/?id=baza HYPERLINK "http://slaskie.atlaskolejowy.pl/?id=baza&poz=4385"& HYPERLINK "http://slaskie.atlaskolejowy.pl/?id=baza&poz=4385"poz=4385
http://debowypulsmiasta.wix.com/debowyp ... 576e5c20cfhttp://strzemieszyce.info/Krzysztof Kulik
