Radom - neon "Kasia"

Posty: 27829
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Radom - neon "Kasia"

Postautor: Karolina Kot » sobota 29 lip 2017, 00:05

W Radomiu, przy ulicy Stefana Żeromskiego 4, znajduje się podniszczona, XIX - wieczna kamienica. Tablica umieszczona na jej elewacji głosi, iż:
"W tym domu w 1869 roku
otwarto sklep spółdzielni spożywców
Oszczędność.
Tablicę wmurował w 1969 roku
Zarząd Oddziału Wojewódzkiego
Spółdzielni Spożywców
w Radomiu
dla upamiętnienia 100-letniej rocznicy
"
Powyżej dostrzec można ładny, chociaż zniszczony już neon z epoki PRL-u, reklamujący sklep "Kasia", zamknięty w 2008 roku.
Oryginalna reklama świetlna, zaprojektowana przez Tadeusza Hajnrycha, jest w złym stanie, chociaż wielu mieszkańców miasta spogląda na nią z sentymentem.

Ratujmy neon Kasia. Rozmowa z projektantem napisu

Za komuny była taka polityka, aby z Żeromskiego zrobić Piccadilly Circus w Londynie i żeby wszędzie były neony, a najlepiej takie programowane - mówi Tadeusz Hajnrych, projektant neonu Kasia
Artykuł otwarty w ramach bezpłatnego limitu prenumeraty cyfrowej
Jest pan autorem Kasi na budynku przy ul. Żeromskiego 4, napisu "Spożywczy" wiszącego przy ul. Żeromskiego 57. Radom rozświetliły neony.

Tadeusz Hajnrych, artysta grafik, malarz. - Największy urodzaj neonów był w latach 70. za czasów Gierkowskich, wtedy były na to pieniądze. Za komuny była taka polityka, aby z Żeromskiego zrobić Piccadilly Circus w Londynie i żeby wszędzie były neony, a najlepiej takie programowane, tzn., aby światło zmieniało się w różnych kolorach. W końcu stało się tak, że na co drugiej kamienicy był neon. Na wystawach były tylko atrapy produktów, a na budynkach neony. Może nieskromnie to zabrzmi, ale w tamtych czasach 90 proc. wszystkich świetlnych napisów w mieście projektowałem ja. Uczyłem wcześniej liternictwa, wykładałem w latach 50. w technikum ekonomicznym, a później w studium nauczycielskim, i trochę się na tym znałem. W tamtych czasach nie było możliwości, aby się w tych kwestiach zorientować samemu, bo nie było żadnej literatury. Ja te sprawy miałem, na szczęście, na studiach. Z tego też powodu wiele przedsiębiorstw się do mnie zgłaszało.

Jak wówczas wyglądała praca nad neonem?
- Istniało Przedsiębiorstwo Sztuk Plastycznych z dyrekcją w Kielcach. Jak się otrzymywało zlecenie z PSP, to trzeba było mieć najpierw wyrys elewacji, a następnie projektowało się neon w uzgodnieniu ze zleceniodawcą. On czasem sugerował, jak reklama ma wyglądać, w jakich ma być kolorach. Znaczenie miał też oczywiście fakt, czy neon miał być w pionie, czy w poziomie. Oczywiście lepiej, jak napis mógł być w poziomie, tak jak Kasia. Wszystko zależało od tego, jaka była elewacja. Następnie z projektem jechało się na komisję do Kielc, tam rzeczoznawcy oceniali i mówili od strony artystycznej, czy jest dobrze, czy niedobrze. Trzeba było też dokonać pewnych ustaleń w wydziale architektury, ale tam zwykle nie było żadnych problemów. Później szło się do przedsiębiorstwa w Kielcach, gdzie wykonywano obliczenia techniczne, wytrzymałościowe, po tym wszystkim można było zrobić neon.

W latach 80. i 90. neony popadały w ruinę. Nie myślał Pan, aby coś zrobić; o tym, jak je ocalić?
- A co ja mogłem zrobić? Kiedyś zrobiłem taką potężną mozaikę. Wisiała ona w Pionkach na dużym pawilonie Społem. Później kupiła to Biedronka i przywaliła wielkim szyldem. I co ja mogłem poradzić? Nic, bo należało to już do prywatnej firmy. Podobnie było z neonami.
Konserwator zabytków w Radomiu twierdzi, że Kasia to nie jest żaden zabytek, nie stanowi wybitnego elementu graficznego, a jest to jedynie układ świetlówek podających daną nazwę. Zgadza się Pan z tym?
- Oczywiście to nie jest zabytek, ale od strony artystycznej jest to co cenna pamiątka. Obecnie w Warszawie ktoś się za te rzeczy wziął, aby neony się nie zmarnowały. Stworzenie neonu nie było rzeczą prostą, trzeba było się napracować, aby znaleźć odpowiedni charakter liter. To nie jest tak, że coś się chlapnie, maźnie i mamy napis.

Napis z kamienicy przy Żeromskiego 4 chciało zabrać do siebie Muzeum Neonów w Warszawie, które rozpocznie swoją działalność wiosną. To dobry pomysł, aby znalazł tam swoje miejsce?
- Najważniejsze, aby neon trafił w ręce osób, które go zachowają, a nie zmarnują. Ja mam do niego osobiście bardzo duży sentyment, jak się coś robiło, to traktuje się to później jak dziecko.
Pamięta Pan pracę nad Kasią?
- Niestety, projektowania już dobrze nie pamiętam. W pamięci utkwiło mi tylko to K, nad którym musiałem się nieźle namęczyć, bo jest ono bardzo charakterystyczne. Cała Kasia to tzw. pisanka, bo wygląda jak odręczny napis. Należy też pamiętać, że była jedną z ładniejszych, ale skromniejszych w mieście.

Wiszący na kamienicy przy ul. Żeromskiego 4 neon jest jednym z ostatnich, które zachowały się w Radomiu. Wielu radomian pamięta jeszcze zakupy w sklepie, nad którym wisiał. Niestety, od lat już nie świeci, a niekonserwowany popada jedynie w ruinę. Czy jest dla nas jedynie reliktem przeszłości, czy może cenną pamiątką minionych już czasów? Jak ją ocalić?

Źródło: radom.wyborcza.pl

Zdjęcia wykonałam w lipcu 2017 roku.
Lokalizacja
Załączniki
Ulica Stefana Żeromskiego 4 (1).JPG
Ulica Stefana Żeromskiego 4 (1).JPG (88.4 KiB) Przejrzano 4068 razy
Ulica Stefana Żeromskiego 4 (2).JPG
Ulica Stefana Żeromskiego 4 (2).JPG (50 KiB) Przejrzano 4068 razy
Ulica Stefana Żeromskiego 4 (3).JPG
Ulica Stefana Żeromskiego 4 (3).JPG (76.75 KiB) Przejrzano 4068 razy
Ulica Stefana Żeromskiego 4 (4).JPG
Ulica Stefana Żeromskiego 4 (4).JPG (99.17 KiB) Przejrzano 4068 razy
Ulica Stefana Żeromskiego 4 (5).JPG
Ulica Stefana Żeromskiego 4 (5).JPG (70.47 KiB) Przejrzano 4068 razy
Ulica Stefana Żeromskiego 4 (6).JPG
Ulica Stefana Żeromskiego 4 (6).JPG (99.47 KiB) Przejrzano 4068 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

phpbb 3.1 styles demo

Wróć do „Województwo mazowieckie”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 5 gości