Dąbrowa Górnicza - szkło z Huty Szkła Gospodarczego "Ząbkowice"

[Eworu]

Cukiernica „Kaszmir”
Przedmiot wyprodukowany w Hucie Szkła Gospodarczego w Ząbkowicach. Projekt Jana Sylwestra Drosta z lat 70-tych. Cukiernica składa się z dwóch części. Obydwie są w całości zdobione wzorem „Kaszmiru”. Uchwyt do górnej pokrywki w kształcie kanelowanej półkuli.Za udostępnienie zdjęcia dziękujemy właścicielce – pani Agnieszce Malawskiej z grupy „Klasyka Wzornictwa”.

[Eworu]

Wazon "Asteroid"

Projektując pierwszy z egzemplarzy szklanej kolekcji "Asteroid" Jan Drost z pewnością nie spodziewał się jak wielką popularność odniesie ona na początku XX wieku. Dziś wazony czy talerze w szklane kropy są marzeniem kolekcjonerów z całej Polski.

Wzór "Asteroid" powstawał w latach 1972-1975. Wraz z ostatnią datą wszedł do masowej produkcji. Został zaprojektowany przez Jana Sylwestra Drosta. Umieszczono go na szeregu naczyń, poczynając od najbardziej znanych wazonów, przez szereg talerzy, mis, salaterek,świeczników kabaretów, szklanek czy popielniczek w różnych rozmiarach oraz kształtach. Również kolorystyka była bardzo zróżnicowana - począwszy od najbardziej popularnego, przeźroczystego, przez łososiowe, błękitne, hialitowe, bursztynowe,szmaragdowe, uranowe kończąc na ognistym i miodwoym Jest jednym z najwybitniejszych projektów produkcji w technologii szkła prasowanego w Polsce, a nawet na świecie. Wartość projektu potwierdził złoty medal na Międzynarodowej Wystawie Szkła w Jabłońcu w CSRS w 1976 roku. Ostateczne potwierdzenie nastąpiło w 1984 roku, gdy zestaw został włączony w poczet stałej ekspozycji muzeum "Corning Museum of Glass" w Nowym Jorku. Obecnie są również uważane za jeden z flagowych wyrobów HSG Ząbkowice. Produkcja została zakończona w późnych latach 80-tych, lecz prawdopodobnie w późniejszych latach kontynuowano produkcję wzoru w innych konfiguracjach - m. in. z barwionymi losowo na żółto i niebiesko kropami. Ponadto późniejsze projekty charakteryzują się mniejszym skupieniem szklanych kropel.

Sam wzór jest zbudowany z szeregu szklanych krop, tworzących nieregularny i niesymetryczny wzór na powierzchni naczynia. Od nich wzięła się nazwa projektu, gdyż zostały stworzone na wzór roju meteorów. Samo szkło naczyniowe nie jest zwyczajne - posiada ono strukturę "kaszki", jest chropowate. Wzór nigdy nie pokrywa całości naczynia, zawsze na jego środku znajduje się największe zagęszczenie oraz rozmiary krop - wraz ze zbliżaniem się do ścianek danego naczynia "Asteroidów" zaczyna ubywać i stają się coraz mniejsze, aż przy samych rantach całkowicie zanikają

Wazony - pierwszy wazon został zaprojektowany na planie okręgu o ściętej dolnej krawędzi. Przestrzeń wewnętrzna wazonu jest zbliżona kształtem do prostokątu. Drugi rodzaj wazonu jest zbliżony do owalu. W obu przypadkach wzór rozchodzi się koliście od środka wazonu po obu stronach naczynia, na zewnętrznej stronie jest wypukły, środek gładki. Znany jest również egzemplarz wazonu do złudzenia przypominające te produkowane w HSA Staszic, w kztałcie butelki o sześciokątnym spodzie , barwionym w całości na kolor mleczny który w dolnej części posiada wytłoczony wzór "Asteroidu". Wymiary pierwszego wazonu: wysokość 18cm,szerokość 19cm,grubość 7,5cm. Wymiary drugiego wazonu: wysokość 14,4 cm, długość 22 cm, szerokość 8 cm. Znane kolory to przeźroczysty, bursztynowy, miodowy, błękitny

Talerze - występowały w kilku rozmiarach, największy talerz miał średnicę 30 cm, kolejne średnicę 23,5 cm, średnicę 20 cm(jego wysokość 1,8 cm) oraz średnicę 14cm. Poza rozmiarem nie było między nimi innych różnic. Wzór umieszczony na talerzach rozchodzi się koliście od środka, na zewnętrznej stronie jest wypukły. Znane kolory to przeźroczysty

Salaterki - występowały w kilku rozmiarach, w zwykłym okrąłym kształcie.Między naczyniami poza wymiarami nie było innych różnic. Wzór rozchodził się promieniście począwszy od spodu mis, zbliżając się do rantów bocznych zanikał. Wymiary małych okrągłych salaterek: średnica 11,3 cm, wysokość 4,4 cm lub wysokość 8 cm szerkość 13 cm. Późniejsze wyroby można również spotkać w konfiguracji z ręcznie malowanymi, losowymi kropami na czerwono, niebiesko i żółto. Znane kolory to przeźroczysty, łososiowy

Salaterki w kształcie kropel - występowały w kilku rozmiarach, w kształcie kropel. Między naczyniami poza wymiarami nie było innych różnic. Wzór rozchodził się promieniście począwszy od spodu mis, zbliżając się do rantów bocznych zanikał. Wymiary: duża 23 cm długości 15 cm szerokości, małe 15 cm długości , 10 cm szerokości.

Śledziarki -występowały w kilku rozmiarach w kształcie owalnym.Między naczyniami poza wymiarami nie było innych różnic. Wzór rozchodzi się promieniście począwszy od spodu mis, zbliżając się do rantów bocznych zanikał. Duża śledziarka: wysokość 3,7 cm, długość 24,6 cm, szerokość 13,7 cm. Mała śledziarka: wysokość 2,3 cm ,długość 13,8 cm ,szerokość 8,4 cm. Znane kolory to przeźroczysty, łososiowy, szmaragdowy. Najprawdopodobniej jako flagowy zestaw sprzedawano komplet 6 małych sztuk i jednej dużej misy, lecz występowały również inne konfiguracje jak i sprzedaż pojedyńcza.

Patery - znana mi patera jest zaprojektowana na planie okręgu. W środku lustra znajduje się przeźroczyste kółko bez wzoru. Wokół niego leży pierścień ozdobiony "Asteroidami". Przedmiot posiada niewielkie nóżki wkomponowane w strukturę wzoru. Wymiary: średnica 30,5 cm, wysokość 1,5 cm. Drugi rodzaj patery charakteryzował się identycznym wzorem lustra, lecz zamiast nóżek posiadał jedną środkową okrągłą stopę. Wymiary średnica 31 cm, wysokość 4 cm, średnica podstawy 10.7 cm. Istnieje również trzeci wzór w postaci klasycznej patery ze stopą i trzonkiem. W jej przypadku lustro jest w całości zdobione wzorem "Asteroidów" wraz ze stopą, a trzon jest ozdobiony symetrycznymi kulami.

Kabaret - misa na przystawki podzielona szklanym wałkiem w kształcie litery PI na 4 nieregularne części. Misa lekko wypukła, rant delikatnie pofalowany na planie pięciokąta. Wzór rozchodzi się promieniście począwszy od spodu, zbliżając się do rantów bocznych zanikał. Wymiary: średnica ok. 26 cm ,wysokość 2,7 cm. Znane kolory to przeźroczysty, łososiowy, uranowy

Szklanka - prosta forma, na planie okręgu. Wzór rozchodzi się promieniście począwszy od spodu, zbliżając się do rantów bocznych zanikał. Wzór wypukły na zewnątrz, wewnątrz naczynie gładkie. Znane kolory to miodowy.

Świecznik - w postaci kaganka , na planie okręgu. Wzór wypukły na spodniej części przedmiotu, od góry gładka powierzchnia. W strukturze szkła znajduje się wnęka na świeczkę. Wzór rozchodzi się niesymetrycznie, promieniście od środka wnęki na świeczkę, zanikając na bokach. Wymiary: średnica 12,2 cm
wysokość 6 cm.

[Eworu]

Forma odlewnicza
Przedmiot jedyny w swoim rodzaju, prawdopodobnie nie ma drugiego takiego w całej Polsce. Forma odlewnicza z Huty Szkła Gospodarczego Ząbkowice. Do środka wtłaczano masę szklaną, która następnie była prasowana przez maszynę. Pozostawiała odcisk na formie, który później po połączeniu z drugą połową tworzył właściwe naczynie. Tego typu produkcja pozwoliła masowo i tanio produkować piękne rzeczy, zdolne konkurować na rynku z ręcznymi wyrobami swoją niską ceną. Ta konkretna forma służyła do produkcji wazonu.
Podziękowania za wypożyczenie przedmiotu dla pani Danuty Lech.

[Eworu]

Wazon rubinowy
Wazon produkcji Huty Szkła Artystycznego Staszic. Projektantem tego przedmiotu jest najprawdopodobniej Ludwik Fiedorowicz. Wazon posiada pokaźnych rozmiarów brzusiec, stanowiący odrębną część z szyjką oraz stopą, od których jest oddzielony zwężeniami. Szyjka wysmukła, zwężona w środku. Dołączone są do niej symetrycznie po obydwu stronach bezbarwne ucha. Szyja oraz stopa są w kolorze rubinowym, brzusiec nieznacznie odznacza się pomarańczowym odcieniem. Zastosowana gra kolorów optycznie go powiększa. Wzór oraz produkcja pochodzi z czasów PRL-u.

[Eworu]

Dzban
Wazon pochodzi z Huty Szkła Artystycznego Staszic. Jest to najprawdopodobniej projekt Ludwika Fiedorowicza. Wzór oraz produkcja pochodzi z czasów PRL-u. Brzusiec stanowi osobną część ze stopą oraz szyjką, oddzielone od siebie zwężeniami. Wlew zakończony dzióbkiem. Na powierzchni szyjki oraz brzuśca ukośne pasy. Wszystkie części wazonu są utrzymane w tonacji głębokiego bordo, lecz brzusiec nieco odznacza się bardziej jaśniejszym kolorem. Ucho jest zabarwione na żółto.
Znany są również dzbany w kolorze truskawkowym ze śnieżnym wnętrzem, bez ukośnych pasów na powierzchni.

[Eworu]

Dzban - but
Wazon pochodzi najprawdopodobniej z Huty Szkła Artystycznego Staszic. Projektantem jest najprawdopodobniej Ludwik Fiedorowicz. Wydaje mi się również że jest to przedmiot wyjątkowy, robiony na specjalne zamówienie. Wazon w jednolitej barwie czerwieni, z bezbarwnym uchem został wystylizowany na but-kozak. Na boku umieszczono szklaną pieczęć z nazwą „KWK Bielszowice Zabrze” oraz kuplą górniczą.

[Eworu]

Dzbanuszek rubinowy
Dzbanuszek wyprodukowany najprawdopodobniej w Hucie Szkła Artystycznego Staszic. Projektantem może być Ludwik Fiedorowicz. Przedmiot nie posiada stopy, od razu zaczyna się od brzuśca. Szyjka wysmukła, rozszerzająca się ku górze. Wlew ścięty, okrągły zakończony dzióbkiem. Całość przedmiotu wraz z uchem utrzymany jest w jednolitej, rubinowej kolorystce. Inne znane kolory to limonkowy.

[Eworu]

Koszyczek
Absolutnie jeden z najbardziej zjawiskowych produktów Huty Szkła Artystycznego Staszic. Czerwono-biały koszyczek na słodycze, nieznanego mi do tej pory projektanta. Wzór jak i produkcja pochodzi z czasów PRL-u.
Stopa przedmiotu jest okrągła, przytwierdzona do ogromnej czaszy koszyka. Z zewnątrz zdobi go karbowany kołnierz. Do spodu kołnierza przytwierdzony jest półkolisty uchwyt przedmiotu, ozdobiony w miejscu łączenia płaskimi płatami szkła, oraz do wysokości 1/4 5-krotnym karbowaniem. Część zewnętrzna wraz z całym uchwytem jest utrzymana w jednolitej, czerwonej kolorystce. Wnętrze koszyka wraz z górną częścią kołnierza ma śnieżny kolor.

[Eworu]

Wazon w kształcie kielicha kwiatu
Wazon wyprodukowany w Hucie Szkła Artystycznego Staszic. Projektant nie znany. Wzór jak i produkcja przedmiotu pochodzi z czasów PRL-u. Wazon posiada niewielką stopę, na której znajduje się pokaźnych rozmiarów brzusiec, zwężający się ku górze, rozszerzający się przy wlewie. Wlew z falowanym symetrycznie kołnierzem, na kształt kielichu kwiatu. Całość przedmiotu jest barwiony na rubinowy kolor.

[Eworu]

Wazon w stylu amfory
Wazon pochodzi z Huty Szkła Artystycznego Staszic. Wzór jak i produkcja z czasów PRL-u. Przedmiot posiada bardzo duży brzusiec, oraz smukłą i prostą szyjkę rozszerzającą się przy wlewie. Części wazonu są od siebie oddzielone zwężeniem. Na boku szyjki znajdują się bezbarwne, szklane zdobienia w postaci potrójnych zawinięć. Cały przedmiot jest utrzymany w jednolitej barwie rubinu.