Olesno - dom przedpogrzebowy
: czwartek 26 kwie 2018, 08:44
W Oleśnie, przy ulicy Młyńskiej, obok bramy wiodącej na teren cmentarza żydowskiego, znajduje się zabytkowy dom przedpogrzebowy, wybudowany w roku 1868 wraz z istniejącym do dziś, ażurowym murem cmentarnym.
Jest to dobrze zachowana do dziś, niewielka budowla wzniesiona z cegły na planie czworoboku, kryta dwuspadowym dachem, zaopatrzona w parę drzwi: pierwsze znajdują się od strony ulicy - tędy wprowadzano zmarłego. Drugie, zlokalizowane od strony cmentarza, służyły do wynoszenia nieboszczyka po dokonaniu jego rytualnego obmycia (tahary).
Fasadę obiektu zdobią cztery lizeny imitujące kolumny, na których oparto oddzielone gzymsem trójkątne przyczółki z okrągłymi okienkami w które wstawiono oszklone symbole Gwiazdy Dawida. Ponadto od strony ulicy, nad oknem, wmurowano w fasadę tablicę z tekstem hebrajskim. Na elewacji zachodniej widnieją ślady nieistniejącej już przybudówki.
Wnętrze obiektu, wyłożone ceglaną podłogą, jest dziś puste, jedynie w rogu zachowała się kamienna misa do obmywania. Przetrwała także metalowa skrzynka, najpewniej będąca dawną skarboną cmentarną.
TAHARA
Źródło: Polski Słownik Judaistyczny
Zdjęcia wykonałam w kwietniu 2018 roku.
Lokalizacja
Jest to dobrze zachowana do dziś, niewielka budowla wzniesiona z cegły na planie czworoboku, kryta dwuspadowym dachem, zaopatrzona w parę drzwi: pierwsze znajdują się od strony ulicy - tędy wprowadzano zmarłego. Drugie, zlokalizowane od strony cmentarza, służyły do wynoszenia nieboszczyka po dokonaniu jego rytualnego obmycia (tahary).
Fasadę obiektu zdobią cztery lizeny imitujące kolumny, na których oparto oddzielone gzymsem trójkątne przyczółki z okrągłymi okienkami w które wstawiono oszklone symbole Gwiazdy Dawida. Ponadto od strony ulicy, nad oknem, wmurowano w fasadę tablicę z tekstem hebrajskim. Na elewacji zachodniej widnieją ślady nieistniejącej już przybudówki.
Wnętrze obiektu, wyłożone ceglaną podłogą, jest dziś puste, jedynie w rogu zachowała się kamienna misa do obmywania. Przetrwała także metalowa skrzynka, najpewniej będąca dawną skarboną cmentarną.
TAHARA
(hebr., oczyszczenie; jid. taare) – ceremonia obmywania zmarłego. Podstawą tego obrządku jest biblijny werset: „Jak wyszedł z łona swej matki, nagi, tak znowu odejdzie, jak przyszedł …” (Koh 5,14), który interpretowano w następujący sposób: gdy człowiek się rodzi – jest myty, więc gdy umiera – też powinien zostać obmyty. Ceremonii t. dokonywali członkowie bractwa pogrzebowego (hebr. chewra kadisza), przed pogrzebem, w domu zmarłego lub w specjalnym, przeznaczonym do tego celu pomieszczeniu (jid. taare-sztibł) w domu przedpogrzebowym. Obrządek rozpoczynał się od ułożenia ciała na specjalnym stole, stopami ku drzwiom, dla wskazania kierunku wyjścia nieczystości. Rozebrane zwłoki nacierano i obmywano letnią wodą, zmarłemu obcinano włosy i czesano je specjalnym grzebieniem; przepłukiwano również wnętrzności. Asystujący temu pozostali członkowie bractwa recytowali fragmenty z Ksiąg Zachariasza (3,4), Ezechiela (36,25), Powtórzonego Prawa (5,11). Po tak starannym przygotowaniu następowała ceremonia t. Ciało zmarłego ustawiano w pozycji pionowej i polewano dziewięcioma miarami wody (hebr. tisza kwarim), tak by spływała po całym ciele. W środowiskach ortodoksyjnych głowę i przód ciała zmarłego nacierano rozbitym jajkiem, które symbolizowało wieczność. Po starannym wytarciu zwłoki okrywano całunem i przenoszono na mary.
Źródło: Polski Słownik Judaistyczny
Zdjęcia wykonałam w kwietniu 2018 roku.
Lokalizacja