Będzin - hebrajski napis

[Karolina Kot]

Dziś, podczas nagrywania krótkiej relacji dla TVP Katowice w ruinach domu Rutki Laskier, ze zdumieniem odkryłam coś, co sprawiło, że brakło mi tchu.
Oto ponad zgliszczami zburzonego domu, na odsłoniętej ścianie sąsiedniej kamienicy przy ulicy Podwale 1 dostrzegłam ułożony w łuk hebrajski napis i pozostałości malowideł.
Jak to możliwe, że nigdy wcześniej ich nie zauważyłam?
Być może dla dokonania odkrycia potrzebne było takie oświetlenie, jak dzisiaj? A może historia czekała na ekipę telewizyjną, by się ujawnić?

Z mojego zdjęcia, pochodzącego z 2004 roku wynika, iż w miejscu malowideł mieściła się konstrukcja będąca prawdopodobnie kuczką.
Niestety, wraz z tylną ścianą domu Rutki wykusz ten runął około 2005 roku.
Obecność polichromii na wewnętrznej ścianie sukki nie dziwi - bardzo często były one tak ozdabiane. Nie wykluczam na tą chwilę ewentualności, iż odkryty przeze mnie relikt stanowi pozostałość po nieznanym dotąd domu modlitwy.
Jedno jest pewne - jest to trzeci znany mi przypadek zachowanych do dziś malowideł w Będzinie. Dwa pozostałe to doskonale znane domy modlitw Mizrachi i Cukermana.
Obiektem miasto winno się zaopiekować, osłonić go płytą pleksi, zachować. Już i tak zbyt długo niszczał niezauważony, narażony na czynniki atmosferyczne od ponad 10 lat.

[kusmanek]

Informacja o tym napisie poszła w świat Wszystko dzięki TVP i nad wyraz dziwnemu przypadkowi
Wpis Pana Andrzeja Ciepały na Facebook'u:
https://www.facebook.com/permalink.php? ... 0395199414

Dziś w programie Telexpress Extra zobaczyłem kilka znanych mi miejsc w Będzinie fotografowanych przez młodych ludzi - Strażników Czasu. Zdziwiłem się jednak, gdy pokazano "odkryty" w sobotę przez panią Karolinę Kot hebrajski napis na tylnej ścianie budynku przy ul. Podwale 1. Może ktoś pomoże w jego odczytaniu...
Zdjęcia pochodzą ze strony http://www.straznicyczasu.pl.
Haim Dekel błyskawicznie odczytał napis אלוקינו מלך העולם - "Nasz Pan Królem Świata". Dziękujemy!

Bardzo się cieszę, że udało się ów napis przetłumaczyć

[Franek D.]

Przed chwilą napisał do mnie dr. Daniel Kempler z Tel Avivu (Izrael):

The writing on the wall is ELOKEJNU MELEKH HAOLAM which means "Our God King of the World".
This type of praise to god is usually found in synagogues.

Na ścianie jest napisane "ELOKEJNU MELEKH HAOLAM", co oznacza "Nasz Bóg Królem Świata".
Ten rodzaj uwielbienia Boga jest zwykle umieszczany w synagogach.

[Karolina Kot]

I właśnie z tego powodu przychylam się ostatnio do swojej pierwszej myśli, iż był to mały, prywatny dom modlitwy.
Wydaje mi się, że na ścianie majaczy zarys dawnych drzwi, prowadzących do domu przy ulicy Podwale 1.
Ściana, gdzie mógł się znajdować mizrach już nie istnieje, przylegała do domu Rutki.

[Karolina Kot]

Przed chwilą napisał do mnie Powiatowy Konserwator Zabytków, pan Artur Rok.
Prawdopodobnie zostanie zwołana komisja celem oceny stanu zachowania polichromii i jej ewentualnego zabezpieczenia/przeniesienia.

[kusmanek]

Poniżej fragment ortofotomapy z roku 2003. Wtedy ów tajemniczy obiekt jeszcze był cały:
http://mapy.orsip.pl/imap/?locale=pl&gu ... onID=56709

2003.jpg (115.21 KiB) Przejrzano 16092 razy

[Franek D.]

Pomieszczenie z hebrajskim napisem znajdowało się na I piętrze we wschodniej części widocznej na zdjęciu narożnej kamienicy (róg Moniuszki i Podwale). Prawdopodobnie był to tzw. sztybl, czyli przydomowa synagoga. Liczne na krakowskim Kazimierzu przydomowe bożnice, w taki właśnie sposób były lokalizowane. Arka mieszcząca zwoje Tory zawsze musiała być umieszczona we wnęce wschodniej ściany sali modlitw.
Zachowany hebrajski napis - אלוקינו מלך העולם – (czytać od prawej strony) stanowi fragment wypowiadanego w każdy piątek wieczorem (zazwyczaj przez kobietę) błogosławieństwa poprzedzającego zapalanie świec szabatowych: "Błogosławiony jesteś Ty, Haszem, nasz Bóg, Król Świata, który uświęcił nas swoimi przykazaniami i nakazał nam zapalać świecę na Szabat" -
ברוך אתה - אלוקינו מלך העולם - אשר קדשנו במצותיו וצונו להדליק נר של שבת

[Karolina Kot]

Wygląda na to, że nasze przypadkowe odkrycie wywołało niezłe zamieszanie w Będzinie.
Pan Piotr, potomek i obecny właściciel ruin dawnego domu rodziny Laskier, wobec licznych odwiedzin w zwaliskach kamienicy, które wzmogły się zwłaszcza po pamiętnej edycji w "Teleexpressie", musiał zabezpieczyć obiekt. Obecnie napis można podziwiać jedynie zza ogrodzenia, wejście zagrodziła świeżo ustawiona brama.
Ponadto reliktu pilnie strzegą mieszkańcy sąsiedniego domu, swoją drogą także bardzo ciekawego.

[cezar borgia]

Wielkie gratulacje za to odkrycie i interwencję w tej sprawie Oby udało się uratować ten napis.

[Karolina Kot]

Ocalenie napisu nie będzie łatwe. Już na pierwszy rzut oka widać, że polichromia jest źle zachowana. Mam wiele obaw, czy uda się ją uratować - była narażona na działanie czynników atmosferycznych przez całą dekadę.

Właściciel posesji postąpił bardzo rozsądnie i odpowiedzialnie, zabezpieczając dostęp do ruin domu rodziny Laskier, bo nie było tam bezpiecznie dla zwiedzających, ale po cichu mocno żałuję, że się nie pospieszyliśmy.
Planowaliśmy bowiem podlecieć w sąsiedztwo inskrypcji dronem z aparatem fotograficznym, by przyjrzeć się naszemu reliktowi z bliska.