Będzin - tablica upamiętniająca Frumkę Płotnicką i jej towarzyszy

Postautor: **Karolina Kot** » piątek 02 paź 2015, 20:38

W Będzinie, na terenie dawnego getta żydowskiego, przy dzisiejszej ulicy Józefa Podsiadły, na murze kamienicy z numerem 24, znajduje się bardzo nietypowa i interesująca płyta pamiątkowa, zamontowana zaraz po II Wojnie Światowej.
Upamiętnia ona Frumkę Płotnicką, młodą działaczkę żydowskiego ruchu oporu i łączniczkę ŻOB, a także jej towarzyszy, bohaterów powstania w getcie będzińsko-sosnowieckim.
Frumka zginęła wraz z innymi w prowizorycznym bunkrze, wzniesionym w podwórzu wspomnianej wyżej kamienicy, w dniu 3 sierpnia 1943 roku.

Kamienica i podwórko domu wyglądają obecnie na opuszczone. Stara tablica, która liczy sobie ponad pół wieku i także powinna być potraktowana jako swoisty zabytek i relikt przeszłości, niszczeje, nie odnawiana przez lata.
Miejsce to jest bardzo klimatyczne i odczuwa się tu ducha historii.

Lokalizacja
Zdjęcia pochodzą z października 2015 roku.

Postautor: **Karolina Kot** » piątek 03 cze 2016, 22:41

Na początku maja 2016 roku zniszczona tablica pamiątkowa została zdjęta ze ściany budynku przy ulicy Józefa Podsiadły 24 celem odnowienia. Inicjatorami przedsięwzięcia jest Fundacja Brama Cukermana.
Jak czytamy na stronie internetowej:
"Do renowacji zaproszeni zostali przedstawiciele Stowarzyszenia Magurycz - Szymon Modrzejewski oraz Olga Solarz.
Magurycz od 30 lat opiekuje się zapomnianymi cmentarzami. To wielka i ważna chwila dla historii Będzina. Nad poprawnością języka hebrajskiego ora jidysz czuwa nasz przyjaciel Uri Meiselman z Izraela."

Tak wyglądało miejsce po historycznej tablicy na początku czerwca 2016 roku:

Postautor: **Karolina Kot** » niedziela 12 cze 2016, 23:17

A oto widok dość unikalny - czekająca na prace renowacyjne tablica, sfotografowana w dawnym domu modlitwy w będzińskiej Bramie Cukermana:

Na ścianie domu przy dawnej ulicy Józefa Podsiadły, noszącej obecnie patronat Rutki Laskier, pojawiła się odnowiona tablica:

: Nowa tablica.JPG (64.49 KiB) Przejrzano 9710 razy

Niebawem obok budynku będzie miało miejsce ciekawe spotkanie, na które zaprasza Fundacja Brama Cukermana:

Projekt: RETROSPEKCJE to cykl spotkań z żydowską historią Będzina i innych miast Zagłębia Dąbrowskiego. Pretekstem do powrotu w przeszłość będą fakty, obiekty, artefakty, zapisy literackie, świadectwa związane z dziejami i kulturą tej społeczności w regionie. Celem spotkań jest przywołanie pamięci o tym co minione, zapomniane, nieznane z naszej wspólnej historii.

SPOTKANIE PIERWSZE: 7 września 2017 r.

…padli w walce o wolność i godność narodu żydowskiego o niepodległą Polskę i wolność całej ludzkości….
Tablica ku pamięci żydowskiego ruchu oporu w getcie będzińskim.

Tego dnia spróbujemy odpowiedzieć na pytania jaka historia stoi za jej powstaniem, kto był inicjatorem jej zamieszczenia i kiedy znalazła się na budynku przy ul Podsiadły 24.
Opowiemy również o Żydowskiej Komisji Historycznej w Katowicach i roli jaką odegrała w dokumentowaniu zbrodni nazistowskich na terenie Będzina oraz zachowaniu pamięci o żydowskich mieszkańcach miasta.

Spotkanie poprowadzą członkowie fundacji Brama Cukermana, prelekcję wygłosi dr Aleksandra Namysło, spotkanie wzbogacone zostanie pokazem fragmentów filmu z ostatnim świadkiem tragicznych wydarzeń z sierpnia 1943 r.

Data: 7 września 2017 (czwartek), godz. 17.00
Miejsce: Będzin, ul. Podsiadły 24

Organizator: Fundacja Brama Cukermana
Partner: Towarzystwo Przyjaciół Będzina

Dodatkowe informacje: bramacukermana@gmail.com
Zapraszamy!

Postautor: **Karolina Kot** » piątek 08 wrz 2017, 00:14

Ponieważ pojawiły się głosy, że stara, kamienna tablica, będąca prawdopodobnie jednym z najstarszych upamiętnień ofiar Holocaustu w Polsce, została zastąpiona repliką, podczas dzisiejszego spotkania i ponownego odsłonięcia płyty pan Piotr Jakoweńko wyjaśnił, dlaczego zmieniła ona kolor z jasno szarego na czarny.
Okazuje się, że stało się tak ze względu na materiał, z którego ją wykonano.

Niespełniona miłość do geologii od razu zapaliła lampkę w mojej głowie. Znałam tę skałę.
Wygląda na to, że pamiątkowe inskrypcje wykuto prawdopodobnie w tzw. marmurze dębnickim, czyli w odmianie dewońskiego wapienia, wydobywanego w kamieniołomach położonych nieopodal we wsi Dębnik, znajdującej się w powiecie krakowskim, w gminie Krzeszowice.
Skały te, w przeszłości często stosowane jako materiał zdobniczy barokowych kościołów, mają tendencję do silnego wietrzenia pod wpływem czynników atmosferycznych. Z czasem stają się coraz bardziej kruche i matowe, a także zmieniają kolor z hebanowej czerni na jasne odcienie szarości. Właśnie z tego powodu używano ich raczej do wykończeń wnętrz budowli.

Podczas renowacji będzińskiej tablicy najpierw dokładnie skopiowano oryginalne napisy, przenosząc je na swoistą matrycę, a potem usunięto zwietrzałą warstwę materiału skalnego, odsłaniając "zdrową", czarną część.
Na zakończenie przyłożono na tak przygotowany podkład matrycę i pogłębiono/wykuto na nowo zatarte znaki zgodnie z oryginalnym ich układem.
Znajdującego się w rogu pęknięcia nie naprawiano, pozostawiono je na pamiątkę.

Co ciekawe - zachowały się oryginalne zdjęcia, wykonane jesienią roku 1947, podczas uroczystości odsłonięcia płyty. Ma ona na nich czarny kolor.

Postautor: **Karolina Kot** » sobota 09 wrz 2017, 13:41

A tak wyglądało pierwsze spotkanie z cyklu "RETROSPEKCJE", zorganizowane przez Fundację Brama Cukermana":

W niedzielę, 16 kwietnia 2023 roku, z inicjatywy Fundacji Brama Cukermana, na terenie dawnego getta będzińskiego, w domu przy ul. Rutki Laskier 24 (czyli dawnej Józefa Podsiadły), gdzie w czasie II Wojny Światowej znajdował się bunkier i gdzie walczyli i zginęli członkowie Żydowskiej Organizacji Bojowej, otwarta została wystawa.

: Dom (1).jpg (103.6 KiB) Przejrzano 2071 razy

: Dom (2).jpg (137.79 KiB) Przejrzano 2071 razy

: Oryginalne kraty.jpg (129.34 KiB) Przejrzano 2071 razy

Wydarzenie było połączone z wykładem "Ślady Zagłębiowskich Żydów: Nie damy się wysiedlić".

: Wykład (1).jpg (95 KiB) Przejrzano 2071 razy

: Wykład (2).jpg (143.21 KiB) Przejrzano 2071 razy

: Wykład (3).jpg (92.78 KiB) Przejrzano 2071 razy

: Wykład (4).jpg (62.22 KiB) Przejrzano 2071 razy

Na wystawę trafiły dzień wcześniej drzwi z napisami, pochodzące z Dąbrowy Górniczej - Strzemieszyc.

Wszystko to nie byłoby możliwe, gdyby nie zrozumienie i życzliwość Państwa Anny i Stanisława Cieplok, właścicieli tego domu z historią, którzy bezpłatnie użyczyli przestrzeń dla zorganizowania tej prezentacji.