Kraków - Dworek Kossakówka

[Mario]

Będący w stanie ruiny, kiedyś piękny i znany, neogotycki dworek z poł. XIX w., jest dla historii i kultury naszej Ojczyzny niezwykle ważnym zabytkiem.
Od 1869 r. był domem rodzinnym Kossaków.
Tu mieszkali oraz tu tworzyli w swoich pracowniach wielcy polscy artyści-malarze:
Juliusz Kossak – ojciec,
Wojciech Kossak – syn,
Jerzy Kossak – wnuk,
Gloria Kossak – prawnuczka.
Tu również urodziły się i przez pewien czas mieszkały:
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska – wnuczka, poetka i dramatopisarka,
Magdalena Samozwaniec – wnuczka, pisarka satyryczna,
Simona Kossak – prawnuczka, profesor nauk leśnych.

Wcześniej zawsze Kossakówka tętniła życiem. Dziś opuszczona, staje się zapomnianą ruderą, ozdobioną jedynie tablicą informującą o realizacji i finansowaniu przy niej prac.

Dawniej dom Kossaków był miejscem spotkań krakowskich artystów i inteligencji. Bywali tu wielokrotnie: Asnyk, Sienkiewicz, Witkiewicz, Chełmoński, Fałat, Tuwim, Boy, Conrad oraz Paderewski.

Po II wojnie światowej dworek był przeznaczony do wyburzenia.
Starania spadkobierców doprowadziły do uznania Kossakówki jako pamiątkę narodową i wpisanie jej do rejestru zabytków.
W latach 70-tych XX w.w dworku urządzone było muzeum prezentujące pamiątki po rodzinie Kossaków. W przymuzealnej kawiarni odbywały się wieczory poetyckie, wernisaże młodych malarzy, recitale muzyczne, prezentacje aktorskie, dyskusje i prelekcje, koncerty i recitale. W muzeum odbywały się również lekcje literatury i historii przeznaczone dla szkół. Dochody wykorzystane były na prowadzenie placówki.
Niestety muzeum i kawiarnię zamknięto po upływie 10 lat. Od tej pory dworek niszczeje.

[Mario]

Dworek zaprojektował w 1851 r. architekt Karol Kremer. Później był dwukrotnie modernizowany w 1884 i 1910 r. przez architekta Tadeusza Stryjeńskiego.

Nieuregulowana od lat sytuacja prawna posiadłości stanowi przeszkodę w realizacji prac nad renowacją zabytku, zabezpieczono więc przeciekający dach niebieską folią oraz ogrodzono barierkami stare drzewa.

[Mario]

Dworek Kossaków ma remontowany dach:

[Franek D.]

Na remontowanym dachu stoją już nowe kominy...

[Mario]

Niestety. Jak widać, po częściowym zabezpieczeniu budynku nową więźbą dachową oraz wymurowaniem kominów, od kilku miesięcy nic się tu nie zmieniło.
Jedynie przez uchylone skrzydła okien zagląda czasami do środka bawiący się folią dachową wiatr.

[Karolina Kot]

Kilka tygodni temu otrzymałam bardzo intrygującą wiadomość. Dotyczyła ona nieistniejącego już cmentarza cholerycznego, który miał niegdyś znajdować się w rejonie dzisiejszej willi, popularnie zwanej Kossakówką.
Co ciekawe - w świadomości starszego pokolenia Krakowian przewija się ponadto wspomnienie domniemanej klątwy, związanej z tym miejscem!
Pomimo starań, nie udało mi się na razie potwierdzić tych rewelacyjnych informacji, chociaż zaprezentowane przez Mario zdjęcia mogą stanowić pewien dowód na to, że z zabytkową rezydencją rodziny Kossaków coś chyba jest nie tak.

[paw]

Większy kurnik a nie dworek. Masakra. Mario fundnąłeś mi ciężkiego szoka. Bosh...

[Franek D.]

Domniemana klątwa potwierdza się (jak widać na dzisiejszych zdjęciach), od ładnych kilku lat nic się nie udało zrenować, chociaż dumnie mówią o jej realizacji zawieszone wówczas tablice...

[Karolina Kot]

Może coś się wreszcie zmieni? Albo i nie?

Kraków. Kossakówka - "obraz nędzy i rozpaczy"? A jednak dworek jest ratowany

(...)
Na zdjęciu zamieszczonym na facebookowym profilu "Kossakówka" widnieje odrapana elewacja, obwieszona foliami, z żółtą tablicą remontową oraz drugą - o źródłach dofinansowania prac remontowych. Opis brzmi:."..a jednak obraz nędzy i rozpaczy. Czyż nie widzieliśmy już takiej Kossakówki w 2015? Potem remont.

Rok później - podobne zdjęcie. Potem kolejny remonty. 2017, 2018 - widok dalej ten sam. Najbardziej zmienia się chyba odcień niebieskiej 'szarfy' zwisającej z okna pokoju Madzi Samozwaniec... inny w blasku słońca, inny w kroplach deszczu... Widok żałosny, weranda bliska śmierci... Czy to nie najwyższy czas żeby władze Krakowa w końcu zadziałały?! ...bo na "postęp" w prywatnej inicjatywie to chyba raczej duch Kossaków nie ma co liczyć".

Autorzy tego wpisu proszą o jego udostępnianie. Pojawia się ponad setka komentarzy - osób zaniepokojonych i gromiących właścicieli. Ponieważ sprawą zainteresowały się media, szczegółowy komunikat wydał w piątek Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa, który w latach 2013 oraz 2015-18 przyznał właścicielom dofinansowanie na konieczne prace ratownicze i remontowe. "Beneficjenci prawidłowo wykonali objęte dofinansowaniem zadania i terminowo rozliczyli otrzymane środki" - informuje SKOZK.

SKOZK przekazał kluczową informację: że wszystkie dofinansowywane przez Komitet prace - poza wymianą dachu - były prowadzone wewnątrz obiektu lub przy jego strukturze nośnej.

- Rozliczne komentarze na Facebooku wskazują, że willa popada w ruinę, nic się nie dzieje, padają pytania, co się stało z pieniędzmi przeznaczonymi przez SKOZK na renowację. Dlatego porządkujemy informacje tym komunikatem - powiedział nam dyrektor biura SKOZK Maciej Wilamowski.

- Dotychczasowe prace toczyły się wewnątrz, były związane przede wszystkim z zabezpieczeniem konstrukcyjnym obiektu i wymianą stropów, które były w stanie totalnej destrukcji. Alarm jest na wyrost, wynika z tego, że osoby przechodzące obok tego zabytku, zaglądające przez płot, nie widzą, żeby coś działo się na zewnątrz. To nie oznacza, że nic się nie dzieje. Dzieje się, tylko w środku. Może nie tak dużo, jak mogłoby się dziać, ale trzeba pamiętać, że jest tu inwestor prywatny, tempo prac zależy m.in. od jego możliwości finansowych.

Jak przypomina w swoim komunikacie SKOZK, udzielił też inwestorom przyrzeczenia dofinansowania prac na lata 2019 i 2020, sumą ponad 180 tys. zł (dofinansowanie na poziomie 30 proc. planowanych kosztów prac). Właściciele Kossakówki, korzystając z tej dotacji, do końca 2020 roku mają zakończyć remont piwnic oraz wykonać remont konserwatorski elewacji budynku.

Remont dworku dofinansowywała w poprzednich latach również gmina. W sumie z budżetu miasta popłynęło na prace w Kossakówce 300 tys. zł, w trzech transzach, w latach 2015-17. W 2018 inwestor nie otrzymał wsparcia, bo jego wniosek o dofinansowanie miał braki formalne.

A w tym roku znów miasto nie przyznało dotacji, ponieważ wniosków dotyczących różnych obiektów było wyjątkowo dużo i akurat Kossakówka nie dostała pieniędzy (a było wiadomo, że wspiera ten remont SKOZK, właściciel nie jest pozostawiony sam sobie). Jak zapewnia rzeczniczka prezydenta Krakowa Monika Chylaszek, nieprzyznanie dotacji nie wynikało z żadnych ewentualnych nieprawidłowości. - Nie jest to żadna kara, wszystkie wcześniejsze dotacje inwestor wykorzystał i rozliczył, wykonał zakładane prace - mówi.

Dyrektor biura SKOZK Maciej Wilamowski zwraca uwagę na inną istotną kwestię: SKOZK finansuje do tej pory prace, które muszą i mogą być wykonane w sposób trwały, niezależnie od tego, co by miało się w przyszłości mieścić w Kossakówce. Ale zakres tych prac powoli się wyczerpuje.

- Bo jeśli zostaną zakończone roboty w piwnicach i zrobiony remont elewacji, to każde następne prace, zwłaszcza w pomieszczeniach, będą wymagały określenia funkcji tego obiektu - tłumaczy dyr. Wilamowski.

By inwestor mógł się starać o dalsze dotacje dla Kossakówki, potrzebna jest wizja jej dalszego wykorzystania, wybrana funkcja (np. restauracja, galeria sztuki, dom mieszkalny), ponieważ od tego uzależniony będzie projekt adaptacji wnętrz, ewentualnych przekształceń, przebudów, który zatwierdza konserwator. - Inwestor musi mieć świadomość, że to zaczyna już być warunkiem dalszego wsparcia SKOZK - kwituje Wilamowski.

Rozmawialiśmy w piątek z Markiem Góreckim, który wraz z żoną jest właścicielem Kossakówki. Spytaliśmy, czy jest wizja i projekt dla obiektu, czy właściciele wiedzą, co będzie się z nim dalej działo. - Nie, na razie nie wiemy - odpowiada Marek Górecki. Przyznaje, że są rozważane różne pomysły, ale nie chce nic zdradzać.

Właściciel, w odpowiedzi na głosy o fatalnie wyglądającym obiekcie mówi, że już w tym roku planował przeprowadzić remont elewacji. - Ale niestety nie dostałem dotacji z miasta. Więc będę mógł coś zrobić z elewacją, by lepiej wyglądała, tylko własnymi siłami, no i wiele nie zrobię. W tym roku jej remont na pewno się nie skończy, ponieważ pieniędzy mi na to nie starczy. SKOZK zapewnia 30 procent, a to za mało - powiedział nam Marek Górecki, który będzie się znów starał o dotację od gminy na ten cel, na następny rok.

Remont Kossakówki trwa od czterech lat. Inwestor podkreśla, że budynek jest uratowany pod względem konstrukcyjnym, już się nie zawali (a wcześniej był ruiną - waliły się stropy, dach, mury i fundamenty były spękane), jest też zabezpieczony przed opadami - z całkowicie nowym dachem, łącznie z blaszanym pokryciem. Źle wygląda z zewnątrz, bo nie jest wyremontowana elewacja. - Remont będzie trwał - zapewnia właściciel.

Kossakówka to neogotycki dworek z połowy XIX wieku, znajdujący się przy placu J. Kossaka 4. Od 1869 roku jest siedzibą rodu Kossaków. Tu tworzyli: Juliusz, Wojciech i Jerzy Kossakowie, dworek był niegdyś salonem artystycznym i towarzyskim Krakowa. Kossakówka ma za sobą ok. 20 lat w sądzie (od 1997 r.) – tyle trwało regulowanie sytuacji własnościowej. Wyjaśniła się ona w 2013 roku. Właścicielem dworku jest dziś Marek Górecki z żoną, który spłacił współwłaścicieli.

10 maja 2019
Źródło: krakow.naszemiasto.pl

Remont zabytkowej Kossakówki do kontroli

- W zabytkowej Kossakówce jak najszybciej należy zrobić audyt pieniędzy, jakie miasto wydało na jej remont - wzywa przewodnicząca komisji kultury i ochrony zabytków. Właściciel budynku odpowiada: - Robimy tyle, na ile pozwalają nam dotacje.

Na zrujnowaną elewację zabytkowej Kossakówki w ostatnich dniach uwagę zwróciła Małgorzata Jantos, przewodnicząca miejskiej komisji kultury i ochrony zabytków. – Spojrzałam przez szpary w ogrodzeniu i zauważyłam, że na budynku wiszą dwa banery. Dowiedziałam się z nich, że remont Kossakówki finansowany jest z pieniędzy zarówno urzędu miasta, jak i Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa – mówi Jantos.

Przyglądając się elewacji, radna uznała, że budynek jest nadal w złym stanie, mimo prowadzonego w nim remontu. Wezwała urząd miasta, by zrobił audyt dotacji, które przyznano na remont zabytku – łącznie 300 tys. zł.

17 maja 2019
Źródło: krakow.wyborcza.pl


A tymczasem sąsiednią willę, do niedawna także będącą w stanie ruiny, udało się przywrócić do pełni blasku:

[Karolina Kot]

Właściciel Kossakówki chce ją sprzedać miastu. Władze Krakowa: Jesteśmy zainteresowani

Właściciel zabytkowego dworku w centrum Krakowa po latach ciągnącego się remontu zdecydował się sprzedać obiekt. Czeka teraz na propozycję władz Krakowa. Namówiła go do tego radna Małgorzata Jantos.

Kilka tygodni temu radna Małgorzata Jantos, przewodnicząca komisji kultury i ochrony zabytków, zaapelowała do władz miasta, by przeprowadziły audyt Kossakówki, na remont której wydanych zostało już 300 tys. zł z budżetu gminy i kolejnych 360 tys. zł z kasy Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa. Jej zdaniem remont idzie zbyt powoli, bo właściciel nie ma tak dużych pieniędzy, by zainwestować w zabytek i szybko przywrócić mu dawną świetność.

Właściciel Kossakówki Marek Górecki planował jedynie w najbliższych dwóch latach dokończenie remontu piwnic i rozpoczęcie renowacji elewacji. SKOZK obiecał mu na to ponad 180 tys. zł.

Poczekają na decyzję prezydenta
W międzyczasie „Wyborcza” skontaktowała Jantos z Góreckim. Spotkali się, po czym radna poinformowała o efektach rozmowy z właścicielem nieruchomości: – Właściciel, po przeanalizowaniu sprawy z rodziną, postanowił Kossakówkę sprzedać miastu – mówi nam Jantos. Napisała już w tej sprawie interpelację do prezydenta Krakowa. Pisze w niej: „sprawa jest bardzo ważna i ze względu na los budynku – wydaje się pilna (…) Moim zdaniem przejęcie przez miasto Kossakówki jest jak najbardziej uzasadnione”.

Aleksander Gurgul
19 czerwca 2019
Źródło: krakow.wyborcza.pl