Kraków – Synagoga Kupa

[Franek D.]

Jest jedną z czterech czynnych w Krakowie synagog. Znajduje się pomiędzy równolegle biegnącymi, znanymi ulicami na Kazimierzu, przez co wejścia do niej są tak przy Miodowej 27, jak i przy Warszauera 8. Od południowych ścian synagogi odchodzi ul. Kupa. Jej wspólna nazwa z synagogą oznacza z hebrajskiego "skarb kahału".
Obecnie podczas sobót, w Synagodze Kupa gromadzą się modlący Żydzi. W głównej, oświetlonej sali, mającej z obu stron po trzy wysokie okna, zwracają się do Boga mężczyźni, zaś na pięterku z dwoma mniejszymi oknami cisną się kobiety.

[Franek D.]

Synagoga została zbudowana w 1643 r. Murowany budynek wzniesiono w stylu barokowym. Jej prosty wygląd z dwuspadowym dachem, zdobią półokrągłe okna.
Dawniej synagogę nazywano Szpitalną lub Dla Ubogich. Modlili się w niej najbiedniejsi członkowie gminy.

[Franek D.]

Podczas II wojny światowej Niemcy zdewastowali wnętrze synagogi. Zniszczono bimę, pulpit kantora ze schodkami oraz ruchomy sprzęt liturgiczny. Po wojnie, w synagodze zamieszkali żydowscy repatrianci z ZSRR, którzy też w sali modlitewnej odbywali nabożeństwa. 11 sierpnia 1945 roku synagoga została splądrowana podczas antyżydowskich zamieszek na Kazimierzu. Następnego dnia wnętrze synagogi zostało podpalone. Później w synagodze znajdowała się wytwórnia macy, a po niej rytualna ubojnia drobiu.

[Franek D.]

Obecnie synagoga służy jako miejsce kultu religijnego, a także jako miejsce spotkań, koncertów, wystaw i prelekcji. W przylegających do sali modlitewnej pomieszczeniach znajduje się również kawiarnia, koszerna restauracja oraz hotel Dom Gościnny Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie.

Od północnej ściany synagogi odchodzi mur obronny średniowiecznego Kazimierza.

[Mario]

Piętro z Babińcem ma 2 okna od ul. Warszauera, 3 od zamkniętego placu z trawnikiem i murem obronnym oraz 1 od ul. Miodowej.

[Karolina Kot]

Oto kilka zdjęć, które wykonaliśmy podczas Nocy Synagog 2016.
Zauważyć na nich można przede wszystkim aron ha-kodesz, czyli szafę ołtarzową przeznaczoną na zwoje Tory, malowidła z 1925 roku, przedstawiające m.in. biblijny potop (z wizerunkiem Noego z wyraźnie namalowaną twarzą), duży obraz przedstawiający stół na dwanaście chlebów pokładnych, symbolizujących dwanaście plemion Izraela, słabo zachowane, odkryte podczas renowacji starsze fragmenty polichromii, a także unikatowe malunki ukazujące znaki zodiaku z przedstawieniem ludzkich postaci wraz z twarzami.

[Mario]

W przylegających do synagogi pomieszczeniach działa dziś Centrum Społeczności Żydowskiej. Po wojnie mieściła się w nich wytwórnia macy oraz rytualna ubojnia drobiu. Później, aż do 1991 r. budynki wraz z synagogą pełniły rolę magazynów.

Na drewnianym stropie sali modlitewnej widnieją polichromie z 1925 r. Wśród zawiłych motywów ozdobnych umieszczone są obrazy przedstawiające Tyberidę, Dąb Mamre, Jerozolimę, Potop, Jaffę, Ścianę Płaczu, Hebron oraz Hajfę.

[Mario]

Na belkach bocznych galerii dla kobiet pokazane są znaki zodiaku. Synagoga Kupa jest jedną z siedmiu w Polsce, w których umieszczono cykl zodiakalny.

[Mario]

W kalendarzu żydowskim jest 12 miesięcy, które mają po 29 lub 30 dni. Co kilka lat występuje jeszcze 13 miesiąc liczący 29 dni.

[Karolina Kot]

Na belkach bocznych galerii dla kobiet pokazane są znaki zodiaku. Synagoga Kupa jest jedną z siedmiu w Polsce, w których umieszczono cykl zodiakalny.

Przypomnę, że w roku 2016 przybyło miejsc z zachowanymi znakami zodiaku.