Krakowskie "Latarnie Umarłych"

Posty: 27771
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Krakowskie "Latarnie Umarłych"

Postautor: Karolina Kot » czwartek 06 sie 2015, 22:57

Latarnie Umarłych stawiano na cmentarzach, przy szpitalach, przytułkach i leprozoriach, wszędzie tam gdzie obecna była śmierć. Ostrzegały przechodniów przed niebezpieczeństwem zakażenia, a na cmentarzach rozświetlały mrok, w którym mogły kryć się pokutujące dusze i upiory, a także ówcześni przestępcy. Nieco później stawiano je także na skrzyżowaniach ważnych traktów drogowych.
- Wikipedia
Jedyna gotycka i chyba najpiękniejsza Latarnia Umarłych znajduje się dziś przy kościele świętego Mikołaja, przy ulicy Mikołaja Kopernika 9.
Została przeniesiona w to miejsce w 1871. Po "przeprowadzce" w Latarni zamurowano otwory w górnej części przez które dawniej wydobywało się światło palonej wewnątrz lampy. Pierwotnie źródłem światła był w niej kaganek, wciągany na szczyt latarni przez wewnętrzny kanał.
Ta mierząca ok. 3,5 metra gotycka kolumna, przykryta szpiczastym daszkiem ozdobionym figurą Jezusa, od XIV wieku ostrzegała przed przekroczeniem progów Szpitala św. Walentego dla trędowatych, który do 1818 znajdował się na Kleparzu przy dzisiejszym Placu Słowiańskim.
Załączniki
Gotycka latarnia (1).JPG
Gotycka latarnia (1).JPG (55.96 KiB) Przejrzano 20610 razy
Gotycka latarnia (4).JPG
Gotycka latarnia (4).JPG (75.11 KiB) Przejrzano 20610 razy
Gotycka latarnia (3).JPG
Gotycka latarnia (3).JPG (47.81 KiB) Przejrzano 20610 razy
Gotycka latarnia (2).JPG
Gotycka latarnia (2).JPG (68.89 KiB) Przejrzano 20610 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27771
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Krakowskie "Latarnie Umarłych"

Postautor: Karolina Kot » czwartek 06 sie 2015, 23:02

W Czyżynach, przy alei Jana Pawła II, nieopodal stacji benzynowej i szkoły, wznosi się kolejna Latarnia Umarłych. Osiemnastowieczna murowana kapliczka słupowa, nakryta daszkiem siodłowym, pełniła niegdyś funkcję kierunkowskazu, znaczącego drogę do opactwa Cystersów w Mogile. W 2001 roku przesunięto ją z powodu przebudowy pobliskiego skrzyżowania.

Obok Latarni Umarłych, której otwory zamykają obecnie obrazy świętych, widnieje zabytkowy Dzwonek Umarłych (czyli malutka dzwonnica z jedynym, niewielkich rozmiarów dzwonem, który odzywa się tylko wtedy, gdy trzeba obwieścić czyjąś śmierć - zwyczajowo podczas pogrzebów).
Stary dzwon dawno już przepadł w nicość, a spróchniałe drewno zabytkowej konstrukcji dźwiga dziś już tylko ciężar obrotowej belki i niewielkiego haka.
Załączniki
Tablica — kopia.JPG
Tablica — kopia.JPG (67.77 KiB) Przejrzano 20609 razy
Latarnia Umarłych (3) — kopia.JPG
Latarnia Umarłych (3) — kopia.JPG (70.58 KiB) Przejrzano 20609 razy
Latarnia Umarłych (2) — kopia.JPG
Latarnia Umarłych (2) — kopia.JPG (71.64 KiB) Przejrzano 20609 razy
Latarnia Umarłych (1) — kopia.JPG
Latarnia Umarłych (1) — kopia.JPG (66.84 KiB) Przejrzano 20609 razy
Dzwonek Umarłych.JPG
Dzwonek Umarłych.JPG (61.47 KiB) Przejrzano 20609 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27771
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Krakowskie "Latarnie Umarłych"

Postautor: Karolina Kot » piątek 07 sie 2015, 22:27

Kolejny zabytek tego typu znajduje się przy bramie Starego Cmentarza Podgórskiego, przy ulicy Wielickiej:
Załączniki
Latarnia Umarłych  (2).JPG
Latarnia Umarłych (2).JPG (60.76 KiB) Przejrzano 20585 razy
Latarnia Umarłych  (1).JPG
Latarnia Umarłych (1).JPG (44.99 KiB) Przejrzano 20585 razy
W krzakach widnieje napis.JPG
W krzakach widnieje napis.JPG (79.43 KiB) Przejrzano 20585 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27771
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Krakowskie "Latarnie Umarłych"

Postautor: Karolina Kot » piątek 07 sie 2015, 22:30

Kolejna krakowska Latarnia Umarłych znajduje się przy ulicy Mikołaja Kopernika 44, tuż obok muru klasztoru sióstr Karmelitanek.
Niegdyś zapewne wskazywała drogę do klasztoru, dziś w jej okienka wstawiono święte obrazy.
Załączniki
Ulica Mikołaja Kopernika (1).JPG
Ulica Mikołaja Kopernika (1).JPG (83.05 KiB) Przejrzano 20584 razy
Ulica Mikołaja Kopernika (4).JPG
Ulica Mikołaja Kopernika (4).JPG (90.32 KiB) Przejrzano 20584 razy
Ulica Mikołaja Kopernika (3).JPG
Ulica Mikołaja Kopernika (3).JPG (81.3 KiB) Przejrzano 20584 razy
Ulica Mikołaja Kopernika (2).JPG
Ulica Mikołaja Kopernika (2).JPG (61.57 KiB) Przejrzano 20584 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27771
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Krakowskie "Latarnie Umarłych"

Postautor: Karolina Kot » piątek 07 sie 2015, 22:34

Kapliczka w typie "Latarni Umarłych" znajduje się także u zbiegu ulic Czarnowiejskiej i Stanisława Konarskiego.
W jednej z wnęk zamieszkał święty Jan Nepomucen.
Załączniki
Ulica Czarnowiejska (2).JPG
Ulica Czarnowiejska (2).JPG (88.11 KiB) Przejrzano 20582 razy
Ulica Czarnowiejska (1).JPG
Ulica Czarnowiejska (1).JPG (83.36 KiB) Przejrzano 20582 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 2061
Rejestracja: czwartek 12 lut 2015, 22:58

Re: Krakowskie "Latarnie Umarłych"

Postautor: Franek D. » środa 12 sie 2015, 21:16

W Czyżynach, przy wjeździe do Nowej Huty (widły al. Jana Pawła II i ul. Wysockiej) stoi kolejna latarnia umarłych. Ta klasyczna kapliczka słupowa podobno ma ponad 250 lat. Przyjmuje się, że postawiono ją na ówczesnym pustkowiu, by wskazywała kierunek do Opactwa Cystersów w Mogile.
Zdjęcia wykonałem w listopadowy wieczór 2011 r.
Załączniki
Czyżyny - latarnia umarłych - fot. 1.JPG
Czyżyny - latarnia umarłych - fot. 1.JPG (42.21 KiB) Przejrzano 20547 razy
Czyżyny - latarnia umarłych - fot. 2.JPG
Czyżyny - latarnia umarłych - fot. 2.JPG (42.93 KiB) Przejrzano 20547 razy
Czyżyny - latarnia umarłych - fot. 3.JPG
Czyżyny - latarnia umarłych - fot. 3.JPG (37.78 KiB) Przejrzano 20547 razy
Czyżyny - latarnia umarłych - fot. 4.JPG
Czyżyny - latarnia umarłych - fot. 4.JPG (31.87 KiB) Przejrzano 20547 razy

Posty: 2061
Rejestracja: czwartek 12 lut 2015, 22:58

Re: Krakowskie "Latarnie Umarłych"

Postautor: Franek D. » wtorek 18 sie 2015, 17:30

Na krakowskich Plantach, z tyłu hotelu Royal – róg ul. Grodzkiej i Gertrudy – stoi późnobarokowa kapliczka słupowa. Jest latarnią umarłych, przeniesioną z dawnego cmentarza, jaki istniał przy szpitalu dla weneryków i kościele św. Sebastiana. Dziś po tamtym miejscu biegnie ul Sebastiana, łączącą Planty z Al. Dietla.
Załączniki
Sebastiana 1.JPG
Sebastiana 1.JPG (55.45 KiB) Przejrzano 20511 razy
Sebastiana 2.JPG
Sebastiana 2.JPG (65.07 KiB) Przejrzano 20511 razy
Sebastiana 3.JPG
Sebastiana 3.JPG (56.44 KiB) Przejrzano 20511 razy
Sebastiana 4.JPG
Sebastiana 4.JPG (43.19 KiB) Przejrzano 20511 razy
Sebastiana 5.JPG
Sebastiana 5.JPG (55.18 KiB) Przejrzano 20511 razy

Posty: 2061
Rejestracja: czwartek 12 lut 2015, 22:58

Re: Krakowskie "Latarnie Umarłych"

Postautor: Franek D. » wtorek 18 sie 2015, 17:31

Przy Alejach Trzech Wieszczy, w Parku Krakowskim stoi kolejna latarnia umarłych. W przeszłości pokazywała drogę na Łobzów, w kierunku historycznego kopca Esterki. W niszach kapliczki słupowej ustawione są figury świętych pańskich, zaś w oknie latarni siedzi Chrystus Frasobliwy. Pierwotna latarnia umarłych zamieniona została w kapliczkę, staraniem Zarządu Miejskiej Kolei Elektrycznej. Wcześniej Aleje Mickiewicza, Słowackiego i Krasińskiego były torowiskiem linii kolejowej Kraków – Wiedeń. Latarnia stała za tymi torami - w polach za miastem.
Załączniki
Park Krakowski 1.JPG
Park Krakowski 1.JPG (58.06 KiB) Przejrzano 20510 razy
Park Krakowski 2.JPG
Park Krakowski 2.JPG (57.74 KiB) Przejrzano 20510 razy
Park Krakowski 3.JPG
Park Krakowski 3.JPG (70.17 KiB) Przejrzano 20510 razy
Park Krakowski 4.JPG
Park Krakowski 4.JPG (88.36 KiB) Przejrzano 20510 razy
Park Krakowski 5.JPG
Park Krakowski 5.JPG (82.38 KiB) Przejrzano 20510 razy
Park Krakowski 6.JPG
Park Krakowski 6.JPG (55.42 KiB) Przejrzano 20510 razy
Park Krakowski 7.JPG
Park Krakowski 7.JPG (55.47 KiB) Przejrzano 20510 razy

Posty: 2061
Rejestracja: czwartek 12 lut 2015, 22:58

Re: Krakowskie "Latarnie Umarłych"

Postautor: Franek D. » sobota 29 sie 2015, 21:06

Zazwyczaj spotyka się opisy, że krakowskie latarnie ustawiane były na rozdrożach, po to by w nocy kierować podróżnych na właściwy, główny szlak handlowy.
Przykładowo: trakt z Krakowa na Sandomierz miały wyznaczać latarnie w Czyżynach, zaś trakt do Sławkowa i dalej na Śląsk - latarnia z obecnego Parku Krakowskiego.
Podobnie trakt biegnący na Tyniec i dalej w kierunku Cieszyna miało wskazywać kilka, stojących do dziś latarni.
Często pomijana jest ich druga funkcja, oświetlania miejsca zbiorowego pochówku. Przykładami są dwie latarnie, umiejscowione dość blisko siebie przy dawnym trakcie tynieckim: Słup Dębnicki oraz Latarnia Ludwinowska.

Słup Dębnicki, od niedawna stoi w nowym miejscu, przy Rondzie Grunwaldzkim.
Ta jedna z piękniejszych, 4-ro piętrowych kapliczek słupowych, od końca XVI w. do pocz. XXI w. stała na dawnym cmentarzu cholerycznym, założonym na granicy podkrakowskich wsi Dębniki i Ludwinów (róg ulicy Twardowskiego i Bułhaka) W 2009 r. w miejscu Słupa Dębnickiego, powszechnie uważanego wówczas za latarnię wskazującą kierunek drogi na Tyniec, rozpoczęto budowę nowoczesnego hotelu z centrum kongresowym. Na szczęście, inwestycję poprzedziły badania archeologiczne, które stwierdziły istnienie w tym miejscu wielkiego cmentarza cholerycznego. Archeolodzy odkryli 165 grobów oraz duże skupisko luźno leżących kości. Stojącą na nim kapliczkę słupową rozebrano, wyremontowano i przeniesiono 200 m dalej, w stronę ul. Konopnickiej. Jeszcze w XX wieku, w okienku latarni stał Chrystus Frasobliwy, obecnie po przenosinach stoi malutka figurka Maryi.
Załączniki
Słup dębnicki - 1.JPG
Słup dębnicki - 1.JPG (45.77 KiB) Przejrzano 20434 razy
Słup dębnicki - 2.JPG
Słup dębnicki - 2.JPG (58.8 KiB) Przejrzano 20434 razy
Słup dębnicki - 3.JPG
Słup dębnicki - 3.JPG (42.48 KiB) Przejrzano 20434 razy
Słup dębnicki - 4.JPG
Słup dębnicki - 4.JPG (42.57 KiB) Przejrzano 20434 razy
Słup dębnicki - 5.JPG
Słup dębnicki - 5.JPG (33.44 KiB) Przejrzano 20434 razy

Posty: 2061
Rejestracja: czwartek 12 lut 2015, 22:58

Re: Krakowskie "Latarnie Umarłych"

Postautor: Franek D. » sobota 29 sie 2015, 21:22

Na rogu ul. Monte Cassino i Szwedzkiej, na skwerze stoi kolejna kapliczka słupowa z 1871 r. W tym miejscu, na granicy z Dębnikami znajdował się cmentarz choleryczny, założony przez wieś Ludwinów.

Dziś powszechnie uznaje się, że Słup Dębnicki oraz Latarnia Ludwinowska stały przy trakcie tynieckim i miały w nocy kierować w stronę drewnianego mostu na Wiśle i dalej ku Bramie Skawińskiej.

Obecnie w oknie latarni na Szwedzkiej umieszczone są łagiewnickie obrazki.
Załączniki
Szwedzka 1.JPG
Szwedzka 1.JPG (111.57 KiB) Przejrzano 20432 razy
Szwedzka 2.JPG
Szwedzka 2.JPG (111.02 KiB) Przejrzano 20432 razy
Szwedzka 3.JPG
Szwedzka 3.JPG (108.6 KiB) Przejrzano 20432 razy
Szwedzka 4.JPG
Szwedzka 4.JPG (112.13 KiB) Przejrzano 20432 razy
Szwedzka 5.JPG
Szwedzka 5.JPG (66.03 KiB) Przejrzano 20432 razy
Szwedzka 6.JPG
Szwedzka 6.JPG (67.41 KiB) Przejrzano 20432 razy
Szwedzka 7.JPG
Szwedzka 7.JPG (37.02 KiB) Przejrzano 20432 razy


phpbb 3.1 styles demo

Wróć do „Województwo małopolskie”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 0 gości