„Od kolekcjonerstwa do muzealnictwa. 160-lecie pierwszej wystawy w Muzeum Archeologicznym w Krakowie”
Muzeum Archeologiczne w Krakowie (dalej: MAK) powstało w 1850 roku i jest najstarszą placówką tego typu w Polsce. Od tamtego czasu, sposób postrzegania przez archeologów czasów najdawniejszych oraz ich podejście do wartości naukowej i wystawienniczej gromadzonych zabytków wyraźnie ewoluowały. Choć ostatnie dziesięciolecia przyniosły zasadnicze zmiany, to nadal szczególne miejsce w historii naszej instytucji zajmuje pionierska „Wystawa Starożytności i Zabytków Sztuki”, otwarta w roku 1858. Z okazji 160. rocznicy tamtego wydarzenia, przygotowana została ekspozycja mająca na celu z jednej strony upamiętnić jej twórców i wyniki ich pracy, z drugiej natomiast porównać XIX-wieczną oraz współczesną wizję archeologii i charakteru wystawiennictwa muzealnego w tej dziedzinie.
Ekspozycja podzielona została na trzy części prezentowane w oddzielnych pomieszczeniach. Pierwsza, nawiązująca do wzmiankowanej wyżej „Wystawy Starożytności...” osadzona została w scenerii zrekonstruowanego gabinetu XIX-wiecznego archeologa, w którym prowadzone mogły być prace związane z przygotowywaniem wystawy. Różnorodny zbiór zabytków, takich jak: ozdoby, części stroju, elementy uzbrojenia oraz naczynia gliniane, eksponowany jest w charakterystycznym dla tamtej epoki „nieładzie” chronologicznym i typologicznym. Jest to spowodowane chęcią wykazania odmiennego od dzisiejszego stosunku ówczesnych badaczy do zabytków, przejawiającego się traktowaniem ich głównie, jako atrakcyjnych pod względem estetycznym eksponatów kolekcjonerskich.
Wyjście przez tylne drzwi gabinetu jest symbolicznym „przejściem do współczesności” i jednocześnie otwarciem drugiej części ekspozycji, opowiadającej o archeologii na progu trzeciego tysiąclecia. W oparciu o odpowiednio dobrane wyroby, pochodzące z różnych okresów chronologicznych i rozumiane tym razem – jako nośniki informacji naukowej, przedstawione zostały elementy nowoczesnego warsztatu badawczego, ze szczególnym uwzględnieniem współpracy interdyscyplinarnej. Wybrano jedynie kilka zagadnień, którymi zajmuje się archeologia i pokazano „od kuchni” mniej znane aspekty pracy współczesnego badacza. Zdaniem twórców obecnej, jubileuszowej wystawy, pozwala to lepiej zrozumieć tajniki tej fascynującej w powszechnym przeświadczeniu dyscypliny naukowej.
Trzecia część wystawy ma charakter synkretyczny i stanowi rodzaj „pomostu” łączącego „stare z nowym”. Zestawione w niej zostały elementy odnoszące się do pierwszej ekspozycji MAK, takie jak przedruki z ilustrującego ją albumu fotograficznego z akcentami nawiązującymi do działalności współczesnego Muzeum, w postaci publikacji czy plakatów wystaw z ostatnich lat. Ostatnia „sala” wystawy kończy równocześnie symboliczną „podróż w czasie”, od XIX – wiecznego kolekcjonerstwa i początków archeologii, do dzisiejszego obrazu tej nauki, również w aspekcie muzealnictwa.
Autorzy przygotowali także drukowany katalog wystawy, zawierający dodatkowe komentarze do prezentowanych zagadnień.
Koncepcja wystawy - Mikołaj Orzechowski
Aranżacja plastyczna - Marek Grosse
Źródło: strona internetowa Muzeum
