Dębowa koło Kędzierzyna - Koźla, cmentarz żydowski

We wsi Dębowa, położonej w powiecie kędzierzyńsko-kozielskim, w gminie Reńska Wieś, nieopodal akwenu wodnego, popularnego wśród wypoczywających tu ludzi zwłaszcza w porze letniej, znajduje się zapominany cmentarz żydowski.
Zimą zapewne widać go z drogi, w sezonie wegetacyjnym obiekt ten ginie jednak całkowicie w bujnej zieloności i gdybym nie przygotowała się wcześniej solidnie do wyprawy w to miejsce, niechybnie bym go ominęła.

Nekropolia jest stara; założono ją już w roku 1814 dla żydowskiej społeczności dzisiejszego Kędzierzyna - Koźla. Wcześniej kozielscy Żydzi mogli być grzebani na niewielkim cmentarzyku położonym przy niezachowanej do dziś synagodze, przy ulicy 24 Kwietnia oraz - co bardziej prawdopodobne - na położonym na stoku grodziska cmentarzu żydowskim w miejscowości Biała.
W 1822 roku nekropolię uzupełniono o dom przedpogrzebowy, w późniejszych latach jej obszar powiększano.
Znajdowały się tu nagrobki wykonane między innymi z piaskowca, granitu i czarnego marmuru. Umieszczone na nich inskrypcje często były dwujęzyczne (język hebrajski i niemiecki).
Kształt macew był często nowoczesny, nawiązujący do kształtu pomników stawianych na cmentarzach ewangelickich i katolickich.

Niestety, omawiany obiekt został zdewastowany w czasie II Wojny Światowej, a dalsze zniszczenia przyniósł mu okres powojenny.
Skuwanie niemieckich napisów z pomników to jeszcze nic - wiele nagrobków, zwłaszcza tych wykonanych z cennego kamienia, po prostu rozkradziono, pozostałe rozbito. Na nic się zdały podejmowane próby ogrodzenia uporządkowania kirkutu, jego odludna lokalizacja sprzyjała aktom barbarzyństwa.

Dziś ta najbardziej namacalna pamiątka po kozielskich Żydach przedstawia sobą obraz nędzy i rozpaczy. Brak ogrodzenia, brak jakiejkolwiek tabliczki informacyjnej, bujna zieloność skrywająca kilka fragmentów zniszczonych pomników nagrobnych i kilka zachowanych podstaw grobów, spowitych w kojące, miękkie pędy mojego ulubionego barwinka - taki widok zastałam przedzierając się przez zarośla pełne komarów i pajęczyn.
Mimo wszystko miejsce to jest piękne i naprawdę godne uwagi, mam nadzieję, że dane mi będzie zobaczyć je kiedyś zimą.

Zdjęcia wykonałam w sierpniu 2016 roku.
Lokalizacja
Źródło informacji: Wirtualny Sztetl