Olesno - cmentarz żydowski

Posty: 1871
Rejestracja: środa 19 sie 2015, 18:35
Lokalizacja: Dąbrowa Górnicza

Olesno - cmentarz żydowski

Postautor: Eworu » poniedziałek 11 lip 2016, 20:06

Cmentarz został założony w XIX wieku, a dokładniej w 1814 roku. Najstarszy nagrobek pochodzi z 1821 roku, inne źródła podają macewę z 1824, a szetl z 1862 r. należącą do Berty Breslauer (1792–1862) Najstarszym, już nie zachownaym był nagrobek Gin Blondowskiej pochodzący z 10 marca 1809 roku-czyli jeszcze przed założeniem cmentarza. Znajduje się on na brzegu młynówki przez co okolica zwana była "Żydowską Szwajcarią". W 1939 r. cmentarz przeszedł na własność Zrzeszenia Żydów w Niemczech (Reichsvereinigung der Juden in Deutschland). Podczas II wojnie światowej nekropolia nie uległa zniszczeniu. Kirkut ma powierzchnię ok. 0,45ha i mieści około 400 nagrobków-inne źródła mówią o 200. Bardziej prawdopodobne jest iż są to liczby nagrobków przed wojną(400) i po wojnie (200). Obecnie raczej jest ich tam ok. 60.
W 1988 roku kirkut w Oleśnie został wpisany do rejestru zabytków.Uporządkowanie obiektu rozpoczęto dopiero w latach 90-tych, za sprawą pani Władysława Kotowicz, która pozyskała środki na jego częściową restaurację od prof. Marvina Meistricha ze Stanów Zjednoczonych.
Teren jest w całości ogrodzony ceglanym murem. Granice nekropolii są zachowane i zgodne z granicami z 1939 roku.

Kirkut w przeciwieństwie do innych tego typu obiektów znajduje się miedzy domami-dosłownie nimi otoczony. Do środka wchodzi się przez dom przedpogrzebowy Bet Tahara wybudowany w 1868 roku. Drzwi są zamknięte na kłódkę, a klucze w gminie żydowskiej chyba w Opolu.
Zanim zdążyliśmy cokolwiek pomyśleć z domu obok wybiegł bardzo miły facet który pokazał jak się dostać do środka - wystarczy przesunąć drzwi po szynach :). W środku domu w rogu tajemnicza misa, służącą do ablucji, rytualnego oczyszczenia. Do lat 60 tych XX w. znajdował się w niej jeszcze stół rytualny na którym kładziono zwłoki.

Sam kirkut jest dość zadbany. Co prawda niektóre z nagrobków leżą, mur miejscami posiada ubytki ale generalnie jest w dobrym stanie. Mimo to nie przypadł mi do gustu. Czemu? Nie mam pojęcia...



Przykład inskrypcji z nagrobka
“Tu został pochowany Pan Nisan Kampan Kac z Cohenów. Sprawiedliwy i uczony. Jego życie wysłane było dobrymi uczynkami. Strumienie łez popłynęły z mych oczu z powodu jego śmierci. Oby jego dusza wpleciona była w węzełek życia wiecznego”
W Opolu można otrzymać folder odnośnie historii kirkutu w siedzibie OHP.

Ewa Cichoń w swoim opracowaniu o oleskich Żydach zamieściła częściowy wykaz nazwisk widniejących na nagrobkach:

Salo Lewin (kaznodzieja),
Hermann Ludwig Richter (1832–1902),
Natan Altmann (1801–1864),
Helene Altmann z domu Heimann (ur. 1850),
Marcus Heilborn (1840–1885),
Bertha Neumann (1840–1937),
Martin Cohn (1885–1912),
Isaak Zwieg,
Siegmunt Wartenberger,
Rosa Wartenberger (1866–1931),
Jakob Wartenberger (1864–1934),
Marianne Silbermann (1793–1877),
Adelheid Ritter z domu Mehrländer (1877–1914),
Rikel Tränkel,
Moritz Schönfeld (1820–1896),
Luis Joseph Weigert,
Flora Weigert (ur. 1850),
Löbel Friedländer,
Rozalie Friedländer z domu Lomnitz,
Samuel Zweig (1813–1849),
Raphael Heilborn (1820–1885),
Dorel Freund,
Friedericke Freund (zm. 1875),
Samuel Mistowil,
Dawid Jereslaw,
Joseph Rund,
Helene Hoehm (1820–1885),
dr Joseph Rosental (1817–1887),
Sigried Schlesiner (1835–1896).

W archiwach Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie zachował się przesłany w 1994 list, w którym jeden z miejscowych społeczników opisuje powojenne dzieje cmentarza w Olesnie: "Do 1975 r. urząd powiatowy w Olesnie opłacał człowieka, który pilnował porządku i samego cmentarza. Po reformie administracyjnej zmieniło się to na niekorzyść. Przybyłem do Olesna w 1974 r. i pamiętam ten cmentarz jako obiekt zadbany, otoczony ceglanym murem, porośnięty krzewami, ale nienaruszony. (.....) Na początku lat osiemdziesiątych w mieście zaczęto mówić o potrzebie uporządkowania tego cmentarza. Zrobiła to młodzież, wycinając dzikie drzewa i przy okazji udostępniając wejście na cmentarz. Przy najbliższej okazji złożyłem na cmentarzu wizytę i stwierdziłem, że ponad sto płyt nagrobnych i pomników "przewędrowało" z grobów i jest złożonych koło bramy. Dziś już ich nie ma, runął również stojący na skarpie ceglany mur. (....) Były próby zainteresowania losem cmentarza Fundacji Nissenbaumów, ale z odpowiedzi wynikało, że mają mało pieniędzy".
Więcej o historii żydów w Oleśnie: http://lasowice.eu/readarticle.php?arti ... rowstart=0

źródła http://opolskie.regiopedia.pl/wiki/hist ... -w-olesnie ; wirtualny szetl ; http://www.kirkuty.xip.pl/olesno.htm
Załączniki
1 (48).jpg
1 (48).jpg (125.23 KiB) Przejrzano 7109 razy
1 (49).jpg
1 (49).jpg (51.04 KiB) Przejrzano 7109 razy
1 (50).jpg
1 (50).jpg (130.73 KiB) Przejrzano 7109 razy
1 (51).jpg
1 (51).jpg (104.4 KiB) Przejrzano 7109 razy
1 (52).jpg
1 (52).jpg (46.61 KiB) Przejrzano 7109 razy
1 (53).jpg
1 (53).jpg (63.48 KiB) Przejrzano 7109 razy
1 (54).jpg
1 (54).jpg (47.55 KiB) Przejrzano 7109 razy
1 (55).jpg
1 (55).jpg (143.73 KiB) Przejrzano 7109 razy
1 (56).jpg
1 (56).jpg (141.88 KiB) Przejrzano 7109 razy
1 (57).jpg
1 (57).jpg (137.14 KiB) Przejrzano 7109 razy
1 (58).jpg
1 (58).jpg (111.9 KiB) Przejrzano 7109 razy
1 (59).jpg
1 (59).jpg (130.46 KiB) Przejrzano 7109 razy
1 (60).jpg
1 (60).jpg (175.75 KiB) Przejrzano 7109 razy
1 (61).jpg
1 (61).jpg (148.8 KiB) Przejrzano 7109 razy
1 (62).jpg
1 (62).jpg (161.33 KiB) Przejrzano 7109 razy
1 (63).jpg
1 (63).jpg (144.39 KiB) Przejrzano 7109 razy
1 (64).jpg
1 (64).jpg (132.28 KiB) Przejrzano 7109 razy
1 (65).jpg
1 (65).jpg (135.56 KiB) Przejrzano 7109 razy
1 (66).jpg
1 (66).jpg (150.46 KiB) Przejrzano 7109 razy
1 (67).jpg
1 (67).jpg (148.6 KiB) Przejrzano 7109 razy
1 (68).jpg
1 (68).jpg (146.57 KiB) Przejrzano 7109 razy
1 (69).jpg
1 (69).jpg (126.71 KiB) Przejrzano 7109 razy
1 (70).jpg
1 (70).jpg (151.92 KiB) Przejrzano 7109 razy
Zapraszam na moje stronki Opuszczone_Zaglebie oraz Kolekcja_breloków

Posty: 27835
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Olesno - cmentarz żydowski

Postautor: Karolina Kot » czwartek 26 kwie 2018, 08:20

Przy dzisiejszej ulicy Młyńskiej, na zachodnich przedmieściach Olesna, obecnie zabudowanych, niegdyś jednak oddalonych od domostw, znajduje się bardzo ciekawy zabytek - nieczynny cmentarz żydowski.
Założono go na początku XIX wieku, w roku 1814, na niewielkim cyplu. Początkowo otoczony był murem kamiennym (jego niewielki fragment zachował się od strony zachodniej), a następnie, w roku 1868, całość ogrodzono zachowanym do dziś ceglanym, ażurowym płotem z bramą.
Wówczas także wybudowano dom przedpogrzebowy z okrągłym okienkiem w szczycie, ozdobionym Gwiazdą Dawida.
Załączniki
Widok ogólny na cmentarz (1).jpg
Widok ogólny na cmentarz (1).jpg (110.62 KiB) Przejrzano 8129 razy
Widok ogólny na cmentarz (3).JPG
Widok ogólny na cmentarz (3).JPG (126.84 KiB) Przejrzano 8129 razy
Widok ogólny na cmentarz (2).JPG
Widok ogólny na cmentarz (2).JPG (123.58 KiB) Przejrzano 8129 razy
Widok ogólny na cmentarz (11).JPG
Widok ogólny na cmentarz (11).JPG (120.15 KiB) Przejrzano 8129 razy
Widok ogólny na cmentarz (10).JPG
Widok ogólny na cmentarz (10).JPG (122.17 KiB) Przejrzano 8129 razy
Widok ogólny na cmentarz (12).JPG
Widok ogólny na cmentarz (12).JPG (115.06 KiB) Przejrzano 8129 razy
Widok ogólny na cmentarz (14).JPG
Widok ogólny na cmentarz (14).JPG (117.86 KiB) Przejrzano 8129 razy
Widok ogólny na cmentarz (13).JPG
Widok ogólny na cmentarz (13).JPG (106.33 KiB) Przejrzano 8129 razy
Widok ogólny na cmentarz (15).JPG
Widok ogólny na cmentarz (15).JPG (109.36 KiB) Przejrzano 8129 razy
Widok ogólny na cmentarz (16).JPG
Widok ogólny na cmentarz (16).JPG (121.26 KiB) Przejrzano 8129 razy
Widok ogólny na cmentarz (19).JPG
Widok ogólny na cmentarz (19).JPG (104.05 KiB) Przejrzano 8129 razy
Widok ogólny na cmentarz (18).JPG
Widok ogólny na cmentarz (18).JPG (110.36 KiB) Przejrzano 8129 razy
Widok ogólny na cmentarz (17).JPG
Widok ogólny na cmentarz (17).JPG (111.64 KiB) Przejrzano 8129 razy
Widok ogólny na cmentarz (16).JPG
Widok ogólny na cmentarz (16).JPG (100.56 KiB) Przejrzano 8129 razy
Widok ogólny na cmentarz (21).JPG
Widok ogólny na cmentarz (21).JPG (108.65 KiB) Przejrzano 8129 razy
Widok ogólny na cmentarz (20).JPG
Widok ogólny na cmentarz (20).JPG (113.88 KiB) Przejrzano 8129 razy
Widok ogólny na cmentarz (22).jpg
Widok ogólny na cmentarz (22).jpg (116.84 KiB) Przejrzano 8129 razy
Dom przedpogrzebowy.JPG
Dom przedpogrzebowy.JPG (81.63 KiB) Przejrzano 8129 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27835
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Olesno - cmentarz żydowski

Postautor: Karolina Kot » czwartek 26 kwie 2018, 08:25

Na terenie kirkutu zachowało się do dziś około 200 macew, z czego przynajmniej połowa znajduje się w pierwotnym położeniu. Cześć macew (około 30) ustawiono obok domu przedpogrzebowego. Kamienne stele, pochodzące z XIX wieku i początków wieku XX, ulokowane były w dziewięciu rzędach, a ustawiano je inskrypcjami na wschód, w kierunku Jerozolimy. Pomniki miały przeważnie tradycyjny wygląd i były wykonane z piaskowca, zdarzały się jednak nagrobki nowocześniejsze, np. w kształcie złamanej kolumny lub przypinające upamiętnienia zmarłych z cmentarzy chrześcijańskich, wykonane z biegłego lub czarnego marmuru i granitu.
Umieszczano na nich inskrypcje głownie w języku hebrajskim, ale wśród epitafiów natrafić można także na napisy niemieckie. Tu i ówdzie zachowały się ślady polichromowania (macewy, zgodnie z pierwotnym zwyczajem, były niegdyś malowane).
Baczny obserwator dostrzeże także pojedyncze sygnatury zakładów kamieniarskich, w których nagrobki zostały wykonane. Poświeciłam im na naszym Forum osobny wątek.
Do dziś przetrwała również obudowa cmentarnej studni.
Załączniki
Fragment starego muru.JPG
Fragment starego muru.JPG (171.53 KiB) Przejrzano 8128 razy
Fragment starego muru..jpg
Fragment starego muru..jpg (170.96 KiB) Przejrzano 8128 razy
Nowy, ażurowy mur ceglany.JPG
Nowy, ażurowy mur ceglany.JPG (111.75 KiB) Przejrzano 8128 razy
Dawna studnia (1).JPG
Dawna studnia (1).JPG (114.7 KiB) Przejrzano 8128 razy
Dawna studnia (2).JPG
Dawna studnia (2).JPG (118.63 KiB) Przejrzano 8128 razy
Lapidarium macew obok domu przedpogrzebowego (1).JPG
Lapidarium macew obok domu przedpogrzebowego (1).JPG (108.6 KiB) Przejrzano 8128 razy
Lapidarium macew obok domu przedpogrzebowego (4).JPG
Lapidarium macew obok domu przedpogrzebowego (4).JPG (136.64 KiB) Przejrzano 8128 razy
Lapidarium macew obok domu przedpogrzebowego (3).JPG
Lapidarium macew obok domu przedpogrzebowego (3).JPG (157.01 KiB) Przejrzano 8128 razy
Lapidarium macew obok domu przedpogrzebowego (2).JPG
Lapidarium macew obok domu przedpogrzebowego (2).JPG (143.9 KiB) Przejrzano 8128 razy
Ślady polichromii.JPG
Ślady polichromii.JPG (89 KiB) Przejrzano 8128 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27835
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Olesno - cmentarz żydowski

Postautor: Karolina Kot » czwartek 26 kwie 2018, 08:27

Nekropolia pełniła funkcje grzebalne do czasów II Wojny Światowej. W czasie okupacji obiekt zdewastowano, także po wojnie zdarzały się akty wandalizmu i nagminne kradzieże macew, zwłaszcza tych wykonanych z cennych, dekoracyjnych materiałów.
Na szczęście w latach 90. XX wieku zabytek przeszedł renowacje. Dziś prezentuje się dobrze. Brama jest zamykana na klucz, a obok niej ustawiona została bardzo ciekawa tablica informacyjna.

Zdjęcia wykonałam w kwietniu 2018 roku.
Lokalizacja
Źródło informacji: tablica przed wejściem oraz opracowanie "Kirkut oleski" autorstwa pani Barbary Buły, które otrzymaliśmy w miejscowym Punkcie Informacji Turystycznej.
Załączniki
Macewy (7).JPG
Macewy (7).JPG (93.07 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (6).JPG
Macewy (6).JPG (100.96 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (5).JPG
Macewy (5).JPG (87.71 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (4).JPG
Macewy (4).JPG (63.82 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (3).JPG
Macewy (3).JPG (67.4 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (2).JPG
Macewy (2).JPG (117.66 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (1).JPG
Macewy (1).JPG (143.8 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (12).JPG
Macewy (12).JPG (133.88 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (11).JPG
Macewy (11).JPG (104.34 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (10).JPG
Macewy (10).JPG (78.06 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (9).JPG
Macewy (9).JPG (90.8 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (8).JPG
Macewy (8).JPG (111.74 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (17).JPG
Macewy (17).JPG (132.44 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (16).JPG
Macewy (16).JPG (80.36 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (15).JPG
Macewy (15).JPG (71.75 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (14).JPG
Macewy (14).JPG (77.94 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (13).JPG
Macewy (13).JPG (85.35 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (22).JPG
Macewy (22).JPG (84.54 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (21).JPG
Macewy (21).JPG (118.74 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (20).JPG
Macewy (20).JPG (159.72 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (19).JPG
Macewy (19).JPG (74 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (18).JPG
Macewy (18).JPG (82.04 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (28).JPG
Macewy (28).JPG (73.95 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (27).JPG
Macewy (27).JPG (72.61 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (26).JPG
Macewy (26).JPG (127.26 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (25).JPG
Macewy (25).JPG (86.45 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (24).JPG
Macewy (24).JPG (121.27 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (23).JPG
Macewy (23).JPG (77.19 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (31).JPG
Macewy (31).JPG (147.66 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (30).JPG
Macewy (30).JPG (81.72 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (29).JPG
Macewy (29).JPG (131.14 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (35).JPG
Macewy (35).JPG (136.63 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (34).JPG
Macewy (34).JPG (109.93 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (33).JPG
Macewy (33).JPG (95.97 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (32).JPG
Macewy (32).JPG (143.11 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (39).JPG
Macewy (39).JPG (86.07 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (38).JPG
Macewy (38).JPG (95.16 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (37).JPG
Macewy (37).JPG (99.64 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy (36).JPG
Macewy (36).JPG (130.84 KiB) Przejrzano 8128 razy
Macewy.JPG
Macewy.JPG (98.36 KiB) Przejrzano 8128 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."


phpbb 3.1 styles demo

Wróć do „Województwo opolskie”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 1 gość