Kraków - Borek Fałęcki, Pomnik Stalagu 369

[Bellicus]

Kraków Borek Fałęcki Pomnik Stalagu 369
Z inicjatywy André Benedykta Bermejo- jednego z byłych jeńców Stalagu 369, osiadłego po wojnie w Krakowie- powstało pierwsze upamiętnienie obozu w formie głazu pomnika ustawionego w miejscu bramy wjazdowej. „Kamień Pamiątkowy” odsłonięto 3 sierpnia 1966 roku z udziałem grupy kombatantów francuskich. W wydarzeniu udział wzięli m in. przewodniczący stowarzyszenia byłych jeńców obozu Albert Tanneuer i autor książki „Długie wakacje”, pełniący w obozie funkcje zaopatrzeniowca, Francis Ambrière. Na pomniku początkowo nie znalazł się żaden napis- był to blok skalny, osadzony w układzie pionowym. Teren wokół pomnika był nieuporządkowany, surowy. Z czasem pojawiały się kolejne elementy tego miejsca pamięci-prawdopodobnie w 1967 roku na skalnym bloku wyryto napis: „STALAG 369 TEREN B. HITLEROWSKIEGO OBOZU KARNEGO JENCOW WOJENNYCH. Z inicjatywy prof. Jana Harasymowicza, przewodniczącego Komisji Historycznej Związku Bojowników o Wolność i Demokracje Dzielnicy Krakow- Podgórze, w 1972 roku zapoczątkowano prace zmierzające do nadania pomnikowi godnej oprawy, a także utworzenia w jego otoczeniu terenu rekreacyjnego. Wszystkie prace, jakie należało podjąć przy tym zadaniu wykonano nieodpłatnie, jako działalność społeczna. Projekt architektoniczny przebudowy obelisku i aranżacji terenu opracowali pracownicy Politechniki Krakowskiej : prof. Wiktor Zin, prof. Janusz Bogdanowski i. Bogdanowski i dr inz. arch. Piotr Kotucha . Projekt zakładał zagospodarowanie terenu o powierzchni ok. 0,5 ha. Istniejący pomnik-kamień przesunięto o ok. 4m i podniesiono o ok. 1,5m, ustawiając na cokole i podmurowaniu. W otoczeniu pomnika utworzono kilka utwardzonych ścieżek, przed pomnikiem zaś powstał utwardzony plac, połączony ciągiem schodów wyłożonych piaskowcem z drugim, większym placem. Ustawiono kilka ławek , zadbano o zieleń i kwiaty, oświetlono teren, tak, aby eksponować napis na pomniku. Zadbano również o miejsca parkingowe. W bezpośrednim sąsiedztwie pomnika stanęły cztery maszty, na których podczas uroczystości powiewają flagi Polski, Francji, Belgii i Holandii. Na pomniku znajduje się kilka tablic. Powyżej napisu umieszczono tabliczkę z emblematem obozu, który początkowo był barwny, obecnie jest to jednolita tabliczka z brązu. Przedstawia on sylwetkę spętanego konia z rozwiana grzywa, pełnego życia i energii, z przednia noga przywiązana do kolka wbitego w ziemie. Wizerunek spętanego konia miał duże znaczenie dla jeńców, ponieważ symbolizował ich uwiezienie w obozie. Geneza symbolu jest opowieść, jakoby wysiadając z transportu Francuzi zauważyli na pobliskim polu konia, skrepowanego właśnie w taki sposób. Znak graficzny stworzony przez Perre'a Lardina na trwale wrył się w tożsamość społeczności francuskich jeńców uwiezionych w Stalagu 369. Z drugiej strony obelisku umieszczona jest tablica z czarnego marmur zawierająca informacje o obozie w języku francuskim. Co można przetłumaczyć jako w tym miejscu był usytuowany obóz, w którym w okresie od czerwca 1942 do lipca 1944 roku byli internowani podoficerowie francuscy i belgijscy. Za ucieczkę i odmowe pracy w przemyśle niemieckiego faszyzmu czternastu z nich straciło życie. Na granitowych tablicach, umieszczonych na przedniej części podmurowania, widnieją napisy w języku francuskim i niderlandzkim. W 2010 roku, z inicjatywy ambasady francuskiej, miejsce to przyjęło nazwę skwer gen. de Gaull'a.
Źródło: Tomasz Owoc – „Jeńcy wojenni w okupowanym Krakowie 1939-1945”

[Bellicus]

cd.