Dąbrowa Górnicza Ząbkowice - nieznany kamieniołom

[Eworu]

W Ząbkowicach, niedaleko za cmentarzem, znajduje się dość tajemniczy kamieniołom. Na razie jego samego zdjęć nie posiadam, czekam na zimę.
Ciekawy jest jednak fakt, że prowadziła do niego kolejka wąskotorowa! Do dziś poza nasypem zachowało się coś w rodzaju "mostku" nad drogą. Obiekt prawdopodobnie zaciekawi geologów ze względu na to, z czego został zbudowany. Skoro kamieniołom posiadał kolejkę, to na pewno był dość zamożny i musiał pozostawić po sobie ślad w księgach.

[kusmanek]

Interesujące Nie ma go na przedwojennych mapach, a na tej z lat 1958-61 zaznaczono tylko nasypy kolejki. Biorąc pod uwagę wielkość wyrobiska, raczej nie działał długo.
Co ciekawe, warto zerknąć na niemiecki przedruk rosyjskiej mapy, wydanej w 1915 roku. Do tego wzgórza od południa dobiega kolejka od wapiennika Łady i tam się kończy. Widocznie dopiero po wyczerpaniu wyrobiska przedłużono ją na wschód.

1915.jpg (99.57 KiB) Przejrzano 12626 razy

[Eworu]

Po zajrzeniu w księgi dochodzę do wniosku że mógł to być kamieniołom St. Świdy, W 1920 roku zatrudniał 42 robotników, więc jest to chyba już liczba pozwalająca na budowę kolejki. Łada, który jak wiemy ją posiadał zatrudniał w tym samym okresie jedynie 5 robotników więcej. Konkretnie 47

[kusmanek]

Ale zaraz, tu jest Łada w Strzemieszycach Z ząbkowickich jest Siegreich, Świda i Piwowar. A co z Gibałką? Robi się to wszystko coraz bardziej zagmatwane
No i który był czyj

zabkowice.jpg (227.86 KiB) Przejrzano 12605 razy

[kusmanek]

No to sobie sam odpowiem. Wycinki z Księgi Adresowej Polski z 1929 roku:

1929.jpg (31.89 KiB) Przejrzano 12602 razy

Czyli Gibałka łączy nam się z Siegreichem. Tylko dlaczego w '29 jako właściciel dolomitów widnieje Piwowar? I który kamieniołom to "Aleksandra"

[Eworu]

Gibałka zaczął później, prawdopodobnie na początku lokował się w księgach jako wapiennik, a dopiero potem zaczął sprzedawać również nieprzetworzony materiał z kamieniołomu.

[kusmanek]

Może Gibałka odkupił kamieniołom od Siegreicha, gdy ten przejął kamieniołom dolomitów od Piwowara? Strasznie to wszystko pogmatwane

[Eworu]

W wątku tym pozwolę sobie dodać pozostałe kamieniołomy na które natrafiłem w statystykach Urzędu Górniczego a których nie zidentyfikowaliśmy w terenie z różnych powodów.

Na początek kamieniołom własności Nadleśnictwa Gołonóg, zlokalizowany koło wsi Wypaleniska, dziś część Błędowa.

Kamieniołom wydobywał wapień za pomocą materiałów wybuchowych, pod nadzorem strzelca górniczego Jana Klicha dla celów budowy okolicznych dróg. Funkcjonował jedynie w okresie maj-listopad 1930 roku, w tym czasie wydobył 2400m3 wapienia przy udziale 5 robotników.

Lokalizacja kamieniołomu
https://www.google.com/maps/place/50%C2 ... 19.3865401

Mapy historyczne
https://mapy.orsip.pl/imap/?locale=pl&s ... sNMT,lid:0

W dokumentach w okolicy jest wskazany drugi kamieniołom. Tak jak w przypadku powyższego nadzorcą robót jest Jan Klich i tak samo wapień jest wykorzystywany do celów budowy dróg. Funkcjonował dokładnie rok przed wyżej wspomnianym. Jako właściciel i lokalizację wskazywana jest Gmina Łosień. Czynny był w okresie lipiec-październik 1929 rok i wydobył wówczas 700m3 wapienia przy udziale 4 robotników.Niestety ciężko wskazać o który kamieniołom chodzi - są co najmniej trzy możliwe lokalizacje:
Koło dzisiejszego zbiornika Łosień
https://www.google.com/maps/place/50%C2 ... 19.3100193

Na wzgórzu trybuny Huty
https://www.google.com/maps/place/50%C2 ... 19.3011333
Na terenie Huty
https://www.google.com/maps/place/50%C2 ... 19.2948136

Mapy historyczne
https://mapy.orsip.pl/imap/?locale=pl&g ... nID=169894

[Eworu]

Cóż, księgi AP Katowice niewiele rozjaśniły, a raczej dodały wątki.

Kamieniołom Romana Zarychty i Kryczka w Ząbkowicach – funkcjonował w latach 1928- 1930, wydobywany surowiec był wykorzystywany do budownictwa bez materiałów wybuchowych. Pracowano od kwietnia do listopada.
Statystyka
1928 2 robotników, 1000m3 wapienia
1929 2 robotników, 200 m3 wapienia
1930 rok 2 robotników ,1160 m3 wapienia

Kamieniołom „Aleksandra” – zakład należał do Cyprjana Brodzińskiego, zamieszkałego na ulicy Żelaznej w Dąbrowie Górniczej (dziś Wojska Polskiego, część północna). W kamieniołomie wydobywano dolomit wykorzystując materiały wybuchowe. Surowiec był następnie furmankami dowożony na stację Ząbkowice. Wykorzystywano go do hut żelaznych i, co ciekawe, do budowy Katedry w Katowicach . W 1927 roku zakład wydobył 3050 ton surowca przy udziale 8-18 robotników, w 1928 roku zakład wydobył 510 ton surowca. Pracowano przez cały rok.

Kamieniołom W. Gębczyńskiego – funkcjonował w Ząbkowicach od lipca do listopada 1929 roku. Wydobywał wapień na potrzeby Huty Bankowej. Surowiec dobierało dwóch robotników, wypracowując urobek w ilości 630 ton.

Kamieniołomy Stanisława Świdy funkcjonowały w Ząbkowicach w latach 1920-1922. Zatrudniały w 1920 42 robotników. Brak bliższych informacji.

Źródła
Archiwum Państwowe w Katowicach Archiwa Urzędu Górniczego w Dąbrowie Górniczej nr 840 teczki 33, 33A,33B
Książka Adresowo – Reklamowa Zagłębia Dąbrowskiego dla PRZEMYSŁU i HANDLU 1922 rok.


Przy okazji w moich materiałach jest trochę informacji o kamieniołomach Będzina, Zagórza, Niwki, powiatu Miechowskiego i okolic Ojcowa - gdyby ktoś chciał mogę udostępnić.