Rozprza - grodzisko

Posty: 27829
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Rozprza - grodzisko

Postautor: Karolina Kot » czwartek 27 lip 2017, 23:43

Wśród podmokłych łąk, rozciągających się w dolinie Luciąży, na północny - wschód od miejscowości Rozprza, zauważyć można niepozorny na pierwszy rzut oka pagórek. Porastają go gęsto drzewa, co sprawia, że w sezonie wegetacyjnym trudno się nawet domyślać, iż miejsce to kryje archeologiczną ciekawostkę.
Ziemny kopiec oraz otaczające go łąki stanowią pozostałość po średniowiecznym założeniu obronnym, częściowo zniszczonym i zniwelowanym przez późniejszą działalność rolniczą.
Obiekt ten od dawna znajdował się w kręgu zainteresowań archeologów. Był badany między innymi w latach 60. XX wieku przez zespół pod kierownictwem nieżyjącej już pani doktor Aldony Chmielowskiej.
W świetle zebranych informacji ustalono, iż początkowo, już od IX wieku, istniał w tym miejscu nizinny gródek typu pierścieniowatego, otoczony podwójnym wałem rozdzielonym wypełnioną wodą fosą. W wieku XIV majdan nadsypano, tworząc kopiec na którym wzniesiono kasztel o charakterze wieży mieszkalno - obronnej.

Początkowo uważano, że fortalicjum otaczały osady otwarte.
Dopiero zdjęcia lotnicze, które w roku 2013 wykonał Wiesław Stępień, pozwoliły na odkrycie znajdujących się na południe od stożka pozostałości wału ufortyfikowanego podgrodzia, czytelnego już jedynie dzięki wyróżnikom roślinno - glebowym. Na podstawie badań powierzchniowych ustalono chronologię drugiego członu grodziska na XI- XIII wiek.
W latach 2013 - 2014 na terenie grodziska prowadzone były kolejne prace archeologiczne, których wyniki można podejrzeć pod tym linkiem.
Załączniki
Grodzisko z poziomu ludzkich oczu (1).JPG
Grodzisko z poziomu ludzkich oczu (1).JPG (90.06 KiB) Przejrzano 6060 razy
Grodzisko z poziomu ludzkich oczu (3).JPG
Grodzisko z poziomu ludzkich oczu (3).JPG (81.12 KiB) Przejrzano 6060 razy
Fosa nadal wypełniona wodą (2).JPG
Fosa nadal wypełniona wodą (2).JPG (117.66 KiB) Przejrzano 6060 razy
Fosa nadal wypełniona wodą (1).JPG
Fosa nadal wypełniona wodą (1).JPG (122.02 KiB) Przejrzano 6060 razy
Ceramika.JPG
Ceramika.JPG (41.2 KiB) Przejrzano 6060 razy
Grodzisko z poziomu ludzkich oczu (2).JPG
Grodzisko z poziomu ludzkich oczu (2).JPG (91.98 KiB) Przejrzano 6060 razy
Panorama.JPG
Panorama.JPG (49.66 KiB) Przejrzano 6060 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27829
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Rozprza - grodzisko

Postautor: Karolina Kot » czwartek 27 lip 2017, 23:52

Nasze zdjęcia powstały w czerwcu 2017 roku.
Na tych z poziomu ludzkich oczu nie widać wiele, ale Chronos i Muninn przyniosły ze swych podniebnych zwiadów o wiele ciekawsze ujęcia.
Lokalizacja
Załączniki
Grodzisko (3).jpg
Grodzisko (3).jpg (86.5 KiB) Przejrzano 6057 razy
Grodzisko (2).JPG
Grodzisko (2).JPG (119.87 KiB) Przejrzano 6057 razy
Grodzisko (1).JPG
Grodzisko (1).JPG (113.46 KiB) Przejrzano 6057 razy
Grodzisko (4)..jpg
Grodzisko (4)..jpg (170.49 KiB) Przejrzano 6057 razy
Grodzisko (4).jpg
Grodzisko (4).jpg (84.25 KiB) Przejrzano 6057 razy
Grodzisko (7).jpg
Grodzisko (7).jpg (86.39 KiB) Przejrzano 6057 razy
Grodzisko (9).JPG
Grodzisko (9).JPG (115.7 KiB) Przejrzano 6057 razy
Grodzisko (5).jpg
Grodzisko (5).jpg (73.83 KiB) Przejrzano 6057 razy
Grodzisko (8).JPG
Grodzisko (8).JPG (115.29 KiB) Przejrzano 6057 razy
Grodzisko (6).jpg
Grodzisko (6).jpg (81.49 KiB) Przejrzano 6057 razy
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."

Posty: 27829
Rejestracja: niedziela 08 lut 2015, 20:46
Lokalizacja: Frankenstein

Re: Rozprza - grodzisko

Postautor: Karolina Kot » poniedziałek 07 sie 2017, 22:08

Poniżej ciekawy artykuł z sierpnia 2016 roku, dotyczący grodziska w Rosprzy:
Rozprza dużo młodsza

Pozostałości grodu w Rozprzy (woj. łódzkie) pochodzą najwcześniej z końca X wieku i są o blisko pół tysiąclecia młodsze, niż dotąd sądzono. – Podobny problem może dotyczyć bardzo wielu grodzisk z terenu Polski badanych na szeroką skalę w latach 60. w ramach tzw. badań milenijnych – mówi PAP dr Jerzy Sikora z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego.

Od końca lat 40. do lat 60. XX wieku w całej Polsce prowadzono na szeroką skalę tzw. badania milenijne, których celem było rozpoznanie głównych centrów władzy piastowskiej. Archeolodzy uzyskali wtedy wiele danych na temat dziejów państwa polskiego w początkowych fazach jego trwania.
– Najnowsze badania często wykazują, że poprzednie wnioski były mylne, co związane jest z niedoskonałością ówczesnych metod badawczych – zauważa jednak dr Sikora. Archeolog wskazuje głównie na problemy dotyczące datowania odkrywanych pozostałości, np. wałów czy grodzisk. Współczesna technika pozwala na tworzenie lepszej dokumentacji, pełniejsze rozpoznanie, a przede wszystkim dokładniejsze określenie chronologii, dzięki zastosowaniu metod dendrochronologicznej i radiowęglowej.
– Nasze badania są o wiele bardziej precyzyjne, niż było to możliwe pół wieku temu – dodaje badacz.

Obecnie naukowcy są w stanie określić wiek powstania niektórych zabytków z dokładnością niemal co do roku. Tak było w przypadku części drewnianych konstrukcji grodowych odkrytych w Rozprzy.
Dotąd uważano, że znajdujący się w tym miejscu gród był niewielki, a jego wewnętrzna średnica mierzyła zaledwie 18 m. Otaczać go miały niewielkie, nieobronne osady, położone na niewysokiech wzniesieniach w dnie doliny rzeki Luciąży.

Analiza zdjęć lotniczych wykonanych w 2013, 2015 i 2016 r. oraz wyniki badań geofizycznych pozwoliły na modyfikację tego obrazu. Okazało się że bezpośrednio na południe od zewnętrznego wału znajdowało się podgrodzie oddzielone dodatkową fosą. Być może istniał tutaj nawet dodatkowy podkowiasty wał (zrównany później z powierzchnią otaczającego gruntu), który otaczał podgrodzie. Niewielkie osady, których istnienia domyślali się badacze okresu milenijnego, okazały się być częścią tego podgrodzia.
Dzięki tegorocznym wykopaliskom ujawniono też niezwykły sposób wznoszenia wałów najstarszego grodu. Zwykle w konstrukcjach tego typu wykorzystywano ziemię i drewno. W tym przypadku wał ziemny po zewnętrznej stronie obłożono kostkami darni.
– Najbliższe podobieństwa do takiego rozwiązania pochodzą z obszaru Połabia oraz pogranicza połabsko – saskiego. Uważamy jednak, że nie było to zapożyczenie – wykorzystano surowiec, który był dostępny i spełniał swoją funkcję – wyjaśnia dr Sikora. Z reguły wały wykańczano gliną lub kamieniami. Jednak w pobliżu grodziska najwyraźniej nie znaleziono wystarczającej ilości tych surowców.

W czasie wykopalisk na archeologów czekały też niespodzianki. – Podstawowa zasada w archeologii brzmi: starsze warstwy znajdują się niżej. Tymczasem w czasie wykopalisk w obrębie fosy starsze zabytki odkrywaliśmy w warstwach wyższych! – mówi dr Sikora. Rozwiązaniem zagadki okazały się działania ostatniego włacelów. Podczas tych prac naruszył warstwy zabytków i odwrócił kolejność ich deponowania.
Ze źródeł pisanych wynika, że Rozprza była jednym z ważniejszych grodów na terenie Polski centralnej w XII wieku. Zamieszkiwał tam wówczas urzędnik administracji książęcej, a w XIII wieku ośrodek ten posiadał status siedziby kasztelana. Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z XI wieku.

W tym roku badacze odkryli też nieznaną kartę z historii Rozprzy – pale wbite w powierzchnię grodu. Udało się ustalić, że drewno pochodzi z 1576 r. – z czasów, w których gród już nie istniał, i był jedynie wyniesieniem w terenie. Być może zabytkowy już wówczas gród przygotowano wstępne do pełnienia funkcji obronnych, w związku z niepokojami towarzyszącymi elekcji Stefana Batorego – przypuszczają archeolodzy.
Ważnym aspektem przeprowadzonych badań jest interdyscyplinarna współpraca badaczy wielu dyscyplin – podkreśla dr Sikora. Oprócz archeologów zaangażowani w nie są geomorfolodzy, gleboznawcy, dendrochronolodzy, specjaliści od badań makroszczątków roślinnych, szczątków zwierzęcych, w tym pozostałości kopalnych chrząszczy, ochotek czy ślimaków, pochodzący z ośrodków polskich i zagranicznych. Dzięki temu możliwa będzie nie tylko rekonstrukcja śladów ludzkiej aktywności, ale także poznanie środowiska naturalnego w otoczeniu grodziska, a nawet przemian klimatu – przekonują badacze. Kierownictwo nad tym programem naukowym w Rozprzy sprawuje dr Piotr Kittel z Katedry Geomorfologii i Paleogeografii Uniwersytetu Łódzkiego.

Badania w Rozprzy finansowane są z funduszy Narodowego Centrum Nauki.

Źródło: archeowiesci.pl
"Wiele zabytków przeszłości, co jeszcze wczoraj istniały, jutro zniknie bezpowrotnie. (...) Obowiązkiem żyjących jest zebrać te ułomki i okruchy najdroższych pamiątek przeszłości i w pamięci przyszłych pokoleń zapisać..."


phpbb 3.1 styles demo

Wróć do „Województwo łódzkie”

Kto jest online

Użytkownicy przeglądający to forum: Obecnie na forum nie ma żadnego zarejestrowanego użytkownika i 2 gości