Sosnowiec - cmentarz choleryczno-mariawicki w Milowicach

Maswerk · Postautor: **Maswerk** » wtorek 08 sie 2017, 02:38

Czas temu jakiś, przeglądając stare mapy Sosnowca, uwagę moją przykuł wyblakły napis "Friedhof" umieszczony zaraz obok walcowni Milowice, nieopodal cmentarzyka cholerycznego opisywanego już na tym forum. Zrazu pomyślałem, że musi to być niedawno zlikwidowany cmentarz mariawicki, mieszczący się przy ulicy Plonów. Jednakże po krótkiej analizie okazało się, że lokalizacja owego "odkrycia" absolutnie nie pokrywa się z nieistniejącą już nekropolią mariawicką – jest względem niej przesunięta o ok. 435 metrów na południowy zachód, przy czym warto nadmienić, iż powierzchnia obydwu obiektów się mniej więcej pokrywa (ok. 12 arów). Prześledziwszy szereg map zauważyłem, że cmentarz przy walcowni znika z map w latach 30 ubiegłego wieku – jest to skorelowane z pojawieniem się na nich znanego wszystkim cmentarza mariawickiego przy ulicy Plonów, kilkaset metrów dalej. Postanowiłem podówczas sięgnąć po literaturę przedmiotu – monografię "Sosnowiec: Obraz Miasta i Jego Dzieje" – co ostatecznie rozwiało wszelkie wątpliwości i rzuciło nieco światła na sprawę:

Problemem dla mariawitów była kwestia pochówku zmarłych parafian, gdyż zarządy parafii wszystkich wyznań odmówiły udostępnienia na ten cel swoich cmentarzy. Z tego powodu w 1910 roku rozpoczęto grzebanie zmarłych na cmentarzu cholerycznym w Milowicach, przeniesionym w latach trzydziestych z powodu rozbudowy huty na ulicę Plonów.
źródło: Barciak, A., Jankowski, A. and Nycz, B. (2016). "Sosnowiec: obraz miasta i jego dzieje TOM I". 1st ed. Sosnowiec: Muzeum w Sosnowcu, p.727.

Okazuje się tedy, iż mamy do czynienia nie tylko ze starą, zapomnianą lokalizacją cmentarza mariawickiego, ale również z kolejnym już w Sosnowcu cmentarzem cholerycznym! Obecnie w byłym miejscu spoczynku pierwszych wiernych parafii mariawickiej oraz ofiar epidemii znajduje się najprawdopodobniej parking za biurem zakładowym przy ulicy Generała Stefana Grota-Roweckiego 130. Sam cmentarzyk został po raz pierwszy ujęty na mapie wyrażającej lata 1914-1918. Po raz ostatni widzimy go na mapie z okresu 1924-1939 przy czym plan miasta z roku 1936 zawiera już nową lokalizację cmentarza przy dzisiejszej ulicy Plonów.

_________
Mapy zostały pobrane ze strony http://mapy.orsip.pl/ oraz http://stareplanymiast.pl (mapa "IV")

Postautor: **Karolina Kot** » wtorek 08 sie 2017, 18:31

Dziękuję za ten wpis! Czyta się go z przyjemnością.
Wiedzieliśmy z Kusmankiem o tym "wędrującym" cmentarzyku, ale jakoś niespieszno było się nam zabrać za to, by to miejsce wreszcie opisać. Głównie dlatego, iż z omawianej w wątku cholerycznej mogiły nic już nie zostało in situ.
Swoją drogą Mariawici nie mieli szczęścia do nekropolii w Sosnowcu. Trafiły im się aż dwie przeprowadzki w historii! :shock:

Sosnowiec posiada dosyć dobrze udokumentowaną historię cholerycznych pochówków. Osobiście znam jeszcze kilka miejsc grzebalnych, w których pochowano ofiary zarazy.
Pierwotnie cmentarzem cholerycznym był kirkut znajdujący się przy ulicy Gospodarczej, zakaźny cmentarz mieścił się także na Pekinie, nieopodal nieistniejącego już Szpitala Pekińskiego (więcej na ten temat: klubzaglebiowski.pl) oraz w okolicy tzw. Kościarni na Starym Sosnowcu.
Miasto jest bardzo ciekawe, pozostało jeszcze wiele miejsc do opisania i niejedna historia do odkurzenia.

Postautor: **kusmanek** » wtorek 08 sie 2017, 21:49

Karolina mnie ubiegła

To prawda, kilkukrotnie rozmawialiśmy właśnie o tym miejscu

Od siebie dodam jeszcze, iż na którymś z tych cmentarzy pochowano pierwotnie poległych w walce żołnierzy radzieckich. Zapewne chodzi o cmentarz po przenosinach, choć na szkicu zaznaczono lokalizację sprzed.
Wspominałem o tym w wątku o kwaterze w Czeladzi.