Kosmolów - cmentarz epidemiczny i kwatera z I Wojny Światowej

[Karolina Kot]

W Kosmolowie (nazywanym także Kosmołowem), wsi położonej w gminie Olkusz, w lesie znajdującym się po prawej stronie drogi wiodącej z Olkusza do Sułoszowej, przy ścieżce rozpoczynającej się niemal naprzeciwko starej studni i pięknej, kamiennej kolumny z krzyżem, znajduje się mogiła morowa, w której od wieków grzebano ciała mieszkańców wsi, zmarłych w wyniku wszelakiej maści zaraz i epidemii.
Kolumnę miałam przyjemność podziwiać już kilkakrotnie z okien Archimedesa. Od razu wydała mi się ciekawa.

- Ale fajna kapliczka! Popatrz!
- Uważaj!!! Wjedziesz w barierkę!
- Ja Ci mówię, że coś w tym miejscu musiało być na rzeczy, czuję to.
- Zwariowałaś, wszędzie tylko widzisz te swoje cmentarzyki. Ej!!! A teraz znowu środkiem drogi jedziemy! Czołówka będzie!
- Ale one przecież były wszędzie...

Dopiero książka Jerzego Pałosza "Śmiercią Złączeni" potwierdziła to, co przeczuwałam od dawna: nieopodal znajdował się cmentarzyk epidemiczny, a kamienną kapliczkę wzniesiono zapewne jako swoisty ostrzegalnik - kierunkowskaz. Kolumny tego typu, zwane zwyczajowo "Bożymi Mękami", jakoś nigdy nie dawały mi spokoju.
Warty podkreślenia jest fakt, iż w obrębie leśnej nekropolii spoczęło w połowie listopada 1914 roku co najmniej 21 żołnierzy armii austro-węgierskiej, zmarłych na cholerę w jakimś lokalnym lazarecie. Opisywany tutaj obiekt jest zatem jednocześnie kwaterą wojenną.
Ostatnie pochówki na cmentarzyku miały miejsce w okresie międzywojennym. Podejrzewam, iż przyczyną epidemii mogła być szalejąca wówczas w okolicy hiszpanka.

Lokalizacja

[Karolina Kot]

Listopad 2015 roku:

[RUBEX]

Kilka informacji w katalogu na stronie Kultura w lesie.Zdjęcie
Cmentarz znajduje się na terenie administracyjnym Zimnodołu, zaś w samym Zimnodole, na wschodnim krańcu zabudowy, stoi wydatny kopiec z krzyżami - czyżby kolejny cmentarz?

[Bellicus]

Tradycyjnie już od kilku lat, oznaczamy i upamiętniamy zapomniane mogiły skrywające szczątki poległych i zmarłych żołnierzy w listopadzie i grudniu 1914 roku. Zainteresowanych, którzy zechcieliby do nas dołączyć i wziąć udzial w tej skromnej uroczystości serdecznie zapraszamy. W chwili zadumy i modlitwy uczcimy pamięć wojaków, którzy na zawsze pozostali w jurajskiej ziemi.
W najbliższą sobotę 26 listopada o godzinie 12 spotykamy się w Kosmolowie, gmina i powiat Olkusz, woj. małopolskie.Na cmentarzu epidemicznym w Kosmolowie spoczywają żołnierze zmarli na cholerę, która zaczęła się szerzyć wśród oddziałów austro - węgierskich przybywających na Jurę w pierwszej połowie listopada 1914 roku. Dzięki archiwalnym badaniom dr. Jerzego Pałosza i Marka Kiełtyki znanych jest 27 nazwisk spoczywających tam żołnierzy, którzy po 108 latach, doczekają się w końcu należytego im upamiętnienia.
Następnie udamy się do Krasieńca, gm. Iwanowice, pow. krakowski, woj. małopolskie, gdzie w dawno już zniszczonej na powierzchni mogile spoczywa 229 żołnierzy. ( obecnie to pole orne)