Nowy Wiśnicz - cmentarz choleryczny przy ulicy Jana Matejki

[Karolina Kot]

Poza miejscem pochówków epidemicznych, znajdującym się przy Latarni Umarłych w pobliżu zamku, na terenie Wiśnicza Nowego odnalazłam relikty jeszcze jednej mogiły morowej, znajdujące się przy ulicy Jana Matejki.
Dawniejszy zarys cmentarzyka nie jest dokładnie znany, gdyż uległ zatarciu w związku z przebudową ulicy oraz powstaniem budynków Spółdzielni Kółek Rolniczych.
Upamiętniający to miejsce nowy, drewniany krzyż stanął nieopodal dawnej mogiły morowej w 2006 roku. Został ufundowany przez rodzinę Nalepków i zastąpił starszy, mocno sfatygowany obiekt, podobno pamiętający czasy I Wojny Światowej.

Lokalizacja

[Karolina Kot]

Odgrzebana (dosłownie) informacja sprzed roku:

Nowy Wiśnicz. Cmentarz choleryków pod placem budowy?

Duża inwestycja w Nowym Wiśniczu została wstrzymana zaraz po tym, jak operator koparki znalazł w ziemi fragmenty trumien

Komisja konserwatorska ustali, czy robotnicy pracujący przy budowie marketu budowlanego odkryli cmentarz choleryczny. Prace realizowane na prywatnej działce w centrum Nowego Wiśnicza zostały na razie wstrzymane. - Jest to pokłosie zawiadomienia, jakie wpłynęło do naszej komendy - wyjaśnia Łukasz Ostręga, rzecznik prasowy Komendy Powiatowej Policji w Bochni. Złożył je właściciel firmy brukarskiej, która przygotowywała teren pod inwestycję.

- Jeden z pracujących dla mnie operatorów koparki natrafił na skrzynki przypominające trumny - wyjaśnia Beniamin Poloczek, wykonawca. Budowlańcy uznali, iż sprawę trzeba dokładnie zbadać - tym bardziej, że według przekazów w tym miejscu przed wiekami był zlokalizowany cmentarz choleryczny.
- Jego istnienia nie potwierdzają jednak żadne oficjalne mapy, jakimi dysponuje wiśnicki magistrat - wyjaśnia Małgorzata Więckowska, burmistrz Nowego Wiśnicza. O istnieniu w tym miejscu nekropolii mówią za to najstarsi mieszkańcy miasteczka. Zwracają uwagę na to, że pamiątką po cmentarzu jest postawiony w pobliżu krzyż.
- Moja babcia zawsze powtarzała, że w tym miejscu niegdyś chowano zmarłych- mówi Marcin Rosiek.

Sprawą zajmuje się Eligiusz Dworaczyński, tarnowski archeolog. - Nawet jeśli był w tym miejscu cmentarz choleryczny, to mało prawdopodobne, by coś po nim pozostało - zapewnia.
Jako przykład podaje nekropolię choleryczną koło Brzeska.
- Rozkopywaliśmy to miejsce ze względu na przebieg autostrady. Nic tam nie było. Ofiary epidemii nie były chowane w trumnach, tylko zasypywane wapnem. A ono sprawia, że nawet kości się mineralizują - wyjaśnia Dworaczyński Właściciel działki nie chce na razie rozmawiać na ten temat. Prosi, by poczekać do zakończenia prac komisji konserwatorskiej. Jej przedstawiciele mają przyjechać do Nowego Wiśnicza w tym tygodniu. Do tego czasu żadne prace budowlane nie mogą być wykonywane. Epidemia cholery dziesiątkowała mieszkańców Europy w XIX wieku. Także w Małopolsce nie brakuje cmentarzy cholerycznych. Ostatnie przypadki tej choroby na terenie Polski południowej odnotowano pod koniec XIX wieku. Moderatorzy portalu www.straznicyczasu.pl stworzyli katalog cmentarzy epidemicznych w Małopolsce. Jest w nim także wspomniane miejsce w Nowym Wiśniczu, ale też około 200 innych lokalizacji. Dwa cmentarze choleryczne powstały między innymi w Borku, w gminie Rzezawa. Zostały założone przez mieszkańców na przeciwnych krańcach wsi. Nekropolie epidemiczne znajdują się też w: Bochni, Brzesku, Dębnie, Jasieniu, Lipnicy Murowanej, Pogwizdowie, Ujeździe, czy Zawadzie Uszewskiej.

Małgorzata Więcek-Cebula
25 maja 2017
Źródło: Źródło: gazetakrakowska.pl

Nie wiem, jak dokładnie zakończyła się ta intrygująca sprawa, ostatecznie jednak market budowlany powstał. W miejscu domniemanych pochówków epidemicznych jest dziś parking.
Z pewną dumą pozwolę sobie także zauważyć, że w cytowanym artykule zostało wspomniane nasze Forum.

[kusmanek]

Cmentarz w tym miejscu można znaleźć na austro - węgierskich mapach:
http://mapire.eu/en/map/secondsurvey/?l ... .145630277

[Karolina Kot]

Co jest z tymi magistratami? Kolejny raz zdarza się sytuacja, że kiedy trzeba potwierdzić w jakimś mieście, najczęściej w związku z zaplanowaną inwestycją, istnienie tego typu nekropolii, nikt z urzędników jej dziwnym trafem na archiwalnych mapach nie widzi.